Loading...
Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Προσφυγή στη Χάγη: Ελλάδα και Αλβανία βγάζουν τα “όπλα” της διπλωματίας

Γράφει η Χριστιάννα Νικολοπούλου

Καίριας σημασίας αποτελεί η πρόσφατη απόφαση σύναψης συνυποσχετικού μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας και προσφυγής τους στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στο Ιόνιο. Η εν λόγω οριοθέτηση είναι ενδεχομένως πιο σημαντική, θα μπορούσε να πει κάποιος, και από τις συμφωνίες της Ελλάδας με την Αίγυπτο και την Ιταλία, οι οποίες έλαβαν χώρα το τελευταίο διάστημα του 2020, δεδομένου των ταραγμένων ιστορικά σχέσεων, μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας και την επανειλημμένη τουρκική επεμβατική συμπεριφορά σε ζητήματα που αφορούν τις προαναφερθείσες γειτονικές χώρες. 

Πι συγκεκριμένα,  όλοι ενθυμούμαστε πως το 2010 οι σχέσεις Ελλάδας και Αλβανίας επιδεινώθηκαν μετά την συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ των δύο χωρών το 2009. Αυτό συνέβη διότι ο τότε επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Έντι Ράμα, αμφισβήτησε τη συμφωνία, ισχυριζόμενος ότι παραβίαζε την εδαφική ακεραιότητα της χώρας του, με αποτέλεσμα να  απορριφθεί από το Αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Στο σημείο αυτό, αίσθηση προκαλεί το γεγονός πως ο νυν πρωθυπουργός της Αλβανίας, ο οποίος συμφώνησε το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών να το χειριστούν οι διεθνείς φορείς, όπως εκείνος ανακοίνωσε, μάλιστα, κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, είναι ο ίδιος ο οποίος στο παρελθόν στάθηκε απέναντι σε μια τέτοιου είδους επίλυση, ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης. 

Φτάνοντας στο σήμερα, οι δύο γειτονικές χώρες εμφανίζονται διατεθειμένες να ακολουθήσουν μία στρατηγική συνεργασίας, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές της καλής γειτονίας. Η Ελλάδα και η Αλβανία παρουσιάζονται αποφασισμένες να εισέλθουν σε μία νέα συνθήκη, η οποία θα τους επιτρέψει να αλλάξουν τις προοπτικές, να απομακρυνθούν από τις πληγές του παρελθόντος και να δώσουν έμφαση σε μία ανανεωμένη αρχή ειρηνικής επίλυσης διαφορών. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αυτή η νέα προσέγγιση διακρίνεται από μία σειρά διπλωματικών σκοπιμοτήτων των αμφοτέρων κρατών.

Αναλυτικότερα, είναι σαφές πως η Αλβανία επιδιώκει να διευκολύνει και να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή της πορεία. Η Ελλάδα, ανέκαθεν, υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας, τονίζοντας βέβαια, τη σημασία εκπλήρωσης συγκεκριμένων προϋποθέσεων, σχετιζόμενων με το κράτος δικαίου. Κατά συνέπεια, είναι επιθυμητό να ξεπεραστούν οι όποιες δυσκολίες ανακύπτουν από το Εθνικό Δικαστήριο της Αλβανίας και ως εκ τούτου είναι απαραίτητη η απόφαση διεθνούς δικαιοδοτικού οργάνου. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, επιδιώκει την αναχαίτιση και τον περιορισμό της επιρροής της Τουρκίας στα Βαλκάνια και δείχνει να επιθυμεί την επίλυση των διαφορών, σε ένα πλαίσιο διεθνούς νομιμότητας με όλες τις άλλες χώρες (Αλβανία, Ιταλία, Αίγυπτο), με σκοπό να επικεντρωθεί, εν συνεχεία, αποκλειστικά στην Τουρκία. 

Εκείνο το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι με την προσφυγή της Ελλάδας και της Αλβανίας στο Δικαστήριο της Χάγης, δίνεται ένα μήνυμα στην Τουρκία ότι μπορούν να επιλυθούν ζητήματα μέσω του διαλόγου και των «όπλων» της διπλωματίας, εκθέτοντας τη γειτονική χώρα διεθνώς, καθώς ακολουθεί την αντίθετη γραμμή από αυτή των άλλων χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίες επιδιώκουν έμπρακτα τη μελλοντική ένταξη τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Με δεδομένα τα παραπάνω, δεν εκπλήσσει το γεγονός πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδοκιμάζει τη συμφωνία των κυβερνήσεων Αλβανίας και Ελλάδας», όπως ανακοινώθηκε από την εκπρόσωπο της Κομισιόν, αρμόδια για θέματα Διερεύνησης, Άννα Πισονέρο, επικροτώντας τον τρόπο διαχείρισης των ζητημάτων που σχετίζονται με την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και το διάλογο, ως τον ασφαλέστερο και καλύτερο τρόπο επίλυσης διαφορών.

Αναντίρρητα, η Ελλάδα εμφανίζεται αρκετά αποφασισμένη να καταστήσει σαφή την παρουσία της στο σχετικό γεωπολιτικό χώρο και να διεκδικήσει τα συμφέροντα της, πάντοτε ακολουθώντας μία στάση με βάση το κριτήριο της  διεθνούς νομιμοποίησης. Απώτερος σκοπός της είναι, βεβαίως, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και κατ’ επέκταση της ΑΟΖ (Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης) στο Αιγαίο.  Προωθώντας τις διμερείς της σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, η Ελλάδα επιτυγχάνει την οικοδόμηση σταθερών σχέσεων, βασισμένων σε συμβατικά πλαίσια τα οποία σταδιακά αποδυναμώνουν και περιορίζουν τις προκλητικές βλέψεις της Τουρκίας. 

Βιβλιογραφία

Erebara, G., (2020). Greece, Albania Agree To Resolve Maritime Border Dispute. Balkan Insight. Διαθέσιμο σε https://balkaninsight.com/2020/10/20/greece-and-albania-agree-to-resolve-maritime-border-issue-to-the-international-court/

CNN.gr. (2020). Κομισιόν: Η ΕΕ Χαιρετίζει Τη Συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας Για Προσφυγή Στη Χάγη. Διαθέσιμο σε https://www.cnn.gr/politiki/story/239292/komision-h-ee-xairetizei-ti-symfonia-elladas-alvanias-gia-prosfygi-sti-xagi

Mfa.gr. (2020). Αλβανία. Διαθέσιμο σε https://www.mfa.gr/blog/dimereis-sheseis-tis-ellados/albania/

Mfa.gr. (2020). Εξωτερικές Σχέσεις- Διεύρυνση Ε.Ε.: μια επιτυχημένη πολιτική. Διαθέσιμο σε https://www.mfa.gr/exoteriki-politiki/i-ellada-stin-ee/exoterikes-sheseis-dievrinsi.html?page=5  

Pollatos, M., (2020). Greece-Albania: What Does The Demarcation Of Maritime Zones At The Hague Mean? – Greek City Times. Greek City Times. Διαθέσιμο σε https://greekcitytimes.com/2020/10/21/greece-albania-the-hague/

Αλμπάνης, Γ., (2020). Προσφυγή Στη Χάγη: Με Το Βλέμμα Στην Τουρκία Η Συμφωνία Με Την Αλβανία, CNN.gr. Διαθέσιμο σε https://www.cnn.gr/politiki/story/239259/prosfygi-sti-xagi-h-symfonia-me-tin-alvania-odigos-kai-gia-tin-anatoliki-mesogeio Κοντέλας, Ι., (2020). Γεωπολιτικοί Ανταγωνισμοί Στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο Και Οριοθέτηση Α.Ο.Ζ., Hellanicus.lib.aegean.gr. Διαθέσιμο σε https://hellanicus.lib.aegean.gr/handle/11610/9684