Γράφει η Ιωάννα Μαγγίνα
Το Euromaidan έλαβε το όνομα του από την κεντρική πλατεία (Maidan) του Κιέβου, γνωστή ως “ Πλατεία της Ανεξαρτησίας”. Αποτελεί ένα μαζικό κίνημα διαδηλώσεων, το οποίο ξεκίνησε στις 21 Νοεμβρίου 2013, όταν ο πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς αποφάσισε να διακόψει τη Συμφωνία Σύνδεσης της Ουκρανίας με την ΕΕ, η οποία θα πραγματοποιούνταν στις 30 Νοέμβριου 2013 στην περιοχή Βίλνιους της Λιθουανίας. Η κύρια επιδίωξη του ήταν η δημιουργία μιας στενότερης σχέσης με τη Ρωσία μέσω της σύναψης ενός ισχυρού δανειακού συμφώνου. Το γεγονός αυτό προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες των πολιτών, ιδιαίτερα φοιτητών και νέων ατόμων, οι οποίοι απαίτησαν την παραίτηση του από την κυβέρνηση, καθώς υποστήριζαν την στροφή της Ουκρανίας προς την ΕΕ και όχι προς τη Ρωσία.
Στις 30 Νοεμβρίου, η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς ανέθεσε το έργο της καταστολής της διαμαρτυρίας στην χωροφυλακή Berkut ή αλλιώς Golden Eagle, η οποία έδρασε με απάνθρωπο τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, προέβη σε κακοποίηση, βασανισμό και πυροβολισμό των ειρηνικών διαμαρτυρηθέντων, ενώ ανάμεσα στα θύματα που δέχτηκαν επίθεση ήταν ανυπεράσπιστοι φοιτητές και δημοσιογράφοι. Πολύ γρήγορα, το συγκεκριμένο κίνημα απέκτησε πολλούς υποστηρικτές, καθώς ολοένα και περισσότεροι τάσσονταν υπέρ της αλλαγής της πολιτικής ζωής της Ουκρανίας. Επιπλέον, δεν ήταν λίγοι αυτοί που έλαβαν μέρος στις διαμαρτυρίες ως αντίδραση στη βαναυσότητα της χωροφυλακής. Έτσι, από κίνημα διαδηλώσεων έλαβε τη μορφή εθνικού κινήματος και πιο συγκεκριμένα “Επανάσταση Αξιοπρέπειας”.
Τον Ιανουάριο, η κυβέρνηση αποφάσισε την έκδοση νόμου για την καταστολή των διαμαρτυριών και την απαγόρευση των διαδηλώσεων. Αυτό σήμαινε ότι οι Ουκρανοί πολίτες δεν θα είχαν πλέον το δικαίωμα να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους όσον αφορά αποφάσεις της κυβέρνησης. Ακολούθησαν μέρες αιματοχυσίας και σκληρών γεγονότων που έχουν χαραχθεί στη μνήμη αμέτρητων πολιτών της Ουκρανίας. Εκτιμάται ότι μέχρι τον Φεβρουάριο του 2014 έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 100 άνθρωποι, ενώ πολύ μεγάλος ήταν ο αριθμός των πολιτών που τραυματίστηκε. Ο αγώνας αυτός είχε ως στόχο την εναντίωση στην υπάρχουσα εξουσία, η οποία θεωρούνταν από την πλειοψηφία των πολιτών διεφθαρμένη, την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, των αξιών της δημοκρατίας και της ισότητας, των εθνικών συμφερόντων της Ουκρανίας, καθώς και της επιλογής της να γίνει μέλος της ΕΕ.
Στις 22 Φεβρουαρίου, ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς εκτιμώντας την υφιστάμενη κατάσταση στην πρωτεύουσα, εγκατέλειψε τη χώρα και κατέφυγε στη γειτονική Ρωσία, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο. Ως εκ τούτου, το κοινοβούλιο προέβη σε νέες εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν στις 25 Μαΐου 2014 και ανέδειξαν ως νέο πρόεδρο της Ουκρανίας τον Πέτρο Ποροσένκο με ποσοστό 56%. Ο Ποροσένκο φαίνεται να κέρδισε την εύνοια των Ουκρανών πολιτών, αφού προέβη σε δηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι θα δώσει τέλος στον πόλεμο και τις βιαιοπραγίες και θα κάνει το καλύτερο δυνατό για μια ενωμένη Ουκρανία.
Ο αγώνας του Euromaidan αποτελεί γεγονός μείζονος σημασίας τόσο για την Ουκρανία, όσο και για την ΕΕ. Όσον αφορά την ίδια τη χώρα, απέδειξε την αγωνιστική της διάθεση για την προάσπιση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του ατόμου, των δημοκρατικών αρχών που επιθυμούσε να αποκτήσει, καθώς και την προσπάθεια οικοδόμησης ενός κράτους βασισμένο στις αρχές του κράτους δικαίου. Ο αγώνας αυτός συνέβαλλε στη στενότερη συνεργασία και αλληλοβοήθεια των πολιτών μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να μπορούμε να αναφερθούμε στην έννοια της αδελφότητας. Το Euromaidan αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της Ουκρανίας, καθώς οι πολίτες ήταν σε θέση ακόμα και να θυσιαστούν για την προάσπιση των αξιών της ΕΕ. Από αυτό το γεγονός είναι φανερό ότι η ΕΕ είναι ένα σταθερό οικοδόμημα, βασισμένο σε δημοκρατικές αρχές, το οποίο σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και προωθεί τα συμφέροντα των κρατών-μελών της. Για τον λόγο αυτό, η Ουκρανία επιθυμούσε να ενταχθεί στην ΕΕ.
Η Συμφωνία Σύνδεσης της Ουκρανίας με την ΕΕ υπογράφηκε το 2014 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου του 2017. Η εν λόγω συμφωνία περιλαμβάνει την DCFTA (Deep and Comprehensive Free Trade Area) και σε επίπεδο πολιτικών σχέσεων στοχεύει στον σεβασμό των αρχών της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ανθρώπων και της διακυβέρνησης που λαμβάνει υπόψη τη γνώμη των πολιτών, δρώντας με βάση τα συμφέροντα τους. Επιπροσθέτως, παρέχεται στην Ουκρανία η δυνατότητα να αναπτύξει και να βελτιώσει τις υπάρχουσες εμπορικές της σχέσεις και να αποκτήσει πρόσβαση σε νέες αγορές, οδηγώντας την στην οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα. Η ΕΕ έχει δώσει τη δυνατότητα να αποκτήσει πρόσβαση στο πρόγραμμα “Erasmus+” και στο πρόγραμμα έρευνας “Horizon 2020”. Τέλος, συνεργασία της ΕΕ με την Ουκρανία εντοπίζεται παράλληλα και εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας και της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης.
Βιβλιογραφία
CNN NEWS, Maidan: Protest heart, crime scene and political stage, March 28, 2014. Διαθέσιμο σε
https://edition.cnn.com/2014/03/28/opinion/ukraine-maidan-michael-bociurkiw/index.html
CNN NEWS, Ukraine’s Berkut police: what makes them special? Διαθέσιμο σε
https://www.bbc.com/news/world-europe-25895716
David R.Marples, Frederick V.Mills, Ukraine’s Euromaidan: Analysis of a Civil Revolution, Columbia University Press, April 1, 2014.
DW, Νίκη Ποροσένκο από τον πρώτο γύρο, 25 Μαΐου 2014. Διαθέσιμο σε
European External Action Service, Ukraine, and the EU, May 16, 2016. Διαθέσιμο σε
https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/1937/ukraine-and-eu_en
The Guardian, Petro Poroshenko wins Ukraine presidency, according to exit polls, May 25, 2014. Διαθέσιμο σε
https://www.theguardian.com/world/2014/may/25/petro-poroshenko-ukraine-president-wins-election
Wilson Center, The significance of Euromaidan for Ukraine and Europe, November 21, 2018. Διαθέσιμο σε
https://www.wilsoncenter.org/blog-post/the-significance-euromaidan-for-ukraine-and-europe