Loading...
Latest news
Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική Επικαιρότητα

Οι συνέπειες της δολοφονίας του Κασέμ Σουλεϊμανί ανά τον κόσμο

Γράφει η Καλλιόπη Αξιώτη

Στις 3 Ιανουαρίου του 2020, κατ’ εντολή του Αμερικανού Προέδρου, Donald Trump, τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη εκτελούν εν ψυχρώ τον Ιρανό στρατηγό, Qasem Soleimani, στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Βαγδάτης στο Ιράκ, ένα γεγονός που έμελλε να αλλάξει οριστικά την ήδη τεταμένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Οι λόγοι που ο Πρόεδρος Τραμπ διέταξε την εκτέλεση του Ιρανού αξιωματούχου, ενός από τους δημοφιλέστερους άντρες της Μέσης Ανατολής, ήταν αμυντικοί και προληπτικοί και, συγκεκριμένα, ήταν ένα αμυντικό μέτρο για την προστασία του Αμερικανικού διπλωματικού προσωπικού στο Ιράν και την αποτροπή μελλοντικών Ιρανικών επιθέσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, διότι, σύμφωνα με το Πεντάγωνο των ΗΠΑ, ο Σουλεϊμανί σχεδίαζε επιθέσεις σε Αμερικανούς στρατιωτικούς και διπλωμάτες. Περαιτέρω αιτίες, ωστόσο, της πράξης αυτής εντοπίζονται και σε άλλες διαστάσεις της επαγγελματικής δράσης του στρατηγού, οι οποίες θα αναλυθούν συντόμως στη συνέχεια, καθώς οι αιτίες αυτές συνδέονται άμεσα με τις συνέπειες τους.

      Ο Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν επικεφαλής της Δύναμης Αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης ( IRGC: Islamic Revolutionary Guard Corps), μία πανίσχυρη οργάνωση με στρατιωτική, πολιτική και οικονομική δύναμη στο Ιράν, της οποίας οι ενέργειες αποτέλεσαν τον λόγο για να χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ ως «ξένη τρομοκρατική οργάνωση». Η ισχύς της οργάνωσης αυτής μαρτυράται από το ότι οι ναυτικές της μονάδες ελέγχουν τα Στενά του Ορμούζ, από τα οποία διέρχεται ένα μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, και οι εναέριες της μονάδες ελέγχουν τα πυρηνικά όπλα του Ιράν. Αξιοσημείωτο είναι πως το IRGC ασκεί σε μεγάλο βαθμό πολιτική επιρροή στο Ιράκ, τη Συρία και το Λίβανο, όσον αφορά την υποστήριξη του θεοκρατικού (Ισλαμικού) καθεστώτος στις χώρες αυτές. Οι δραστηριότητες, συνεπώς, της IRGC είναι επιζήμιες για τα Aμερικανικά συμφέροντα στη περιοχή, δεδομένου και ότι η οργάνωση αυτή βοηθά οικονομικά και στρατιωτικά τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, τη Χαμάς στη Παλαιστίνη και τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, οι οποίες αποτελούν οργανώσεις που έχουν απομονωθεί διεθνώς, καθώς έχουν χαρακτηριστεί ως τρομοκρατικές. Όσον αφορά τη Χεζμπολάχ, ελέγχεται και υποθάλπτεται πλήρως από το Ιράν και αποτελεί εχθρό του Ισραήλ, το οποίο είναι σύμμαχος των ΗΠΑ.

      Η εκτέλεση του στρατηγού απέτυχε να εξυπηρετήσει τους αρχικούς σκοπούς της εκτέλεσης του από τις ΗΠΑ και προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις και ανησυχίες στη Μέση Ανατολή. Για το Ιράν και τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη του, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ, η πράξη αυτή αποτέλεσε πράξη πολέμου για την οποία θα υπάρξει εκδίκηση εκ μέρους του Ιράν με σκοπό την εξυπηρέτηση και, εντέλει, τη νίκη στον Ιερό Πόλεμο, ενώ χιλιάδες Ιρανοί διαδηλωτές ζητούσαν εκδίκηση έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Όσον αφορά το Ιράκ, στο έδαφος του οποίου έλαβε μέρος η εκτέλεση του Σουλεϊμανί, και τον ανώτατο πνευματικό του ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Αλ-Σιστάνι, η πράξη είναι καταδικαστέα εξαιτίας της κατάφωρης παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο έδαφος του, για την οποία θα υπάρξουν άμεσες συνέπειες.

      Η αναταραχή που προκλήθηκε από το γεγονός της 3ης Ιανουαρίου αντήχησε σε όλο τον κόσμο και προπάντων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Την ίδια μόλις ημέρα της δολοφονίας, η Πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ιράκ κάλεσε όλους τους Αμερικανούς πολίτες, διαμένοντες στο Ιράκ, σε άμεση φυγή από τη χώρα, φοβούμενη της πιθανότητας αντιποίνων εκ μέρους του Ιράκ, ενώ παράλληλα το ΝΑΤΟ διέκοψε την αποστολή εκπαιδευτικών επιχειρήσεων για Ιρακινά στρατεύματα. Οι πρώτες συνέπειες για όλο τον κόσμο δεν άργησαν να φανούν, καθώς οι τιμές του πετρελαίου και του χρυσού αυξήθηκαν σε μεγάλο ποσοστό, διαταράσσοντας την ισορροπία της προηγούμενης περιόδου. Η άνοδος των τιμών πετρελαίου και ο πληθωρισμός που συνεπάγεται σημαίνουν μία εκτενή κρίση στην παγκόσμια οικονομία, ιδιαίτερα για τις χώρες που βασίζονται στις εισαγωγές πετρελαίου για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους, αλλά και μία αναταραχή στις σχέσεις μεταξύ εμπορικών εταίρων στον τομέα της ενέργειας. Αίτια των προαναφερθέντων συνεπειών ήταν ο φόβος των επενδυτών και των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών για πιθανό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, τα οποία βρίσκονται υπό τον έλεγχο του Ιράν. Μία επόμενη συνέπεια που δεν πρέπει να παραληφθεί είναι η εγκατάλειψη εκ μέρους του Ιράν της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, η οποία υπογράφηκε μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ιράν. Η συμφωνία αυτή είχε ως πρωταρχικό της στόχο την αποκλιμάκωση της πυρετώδους κατάστασης στη Μέση Ανατολή και δεδομένου ότι το Ιράν είχε μεγάλη επιρροή σε αρκετά κράτη στη περιοχή (Ιράκ, Συρία, Λίβανο), ο περιορισμός των πυρηνικών εξοπλισμών του Ιράν, μέσω της θέσπισης ενός ανώτατου ορίου παραγωγής ουρανίου (3.67%), και ο ενδελεχής έλεγχος των δραστηριοτήτων του σχετικά με τα πυρηνικά από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας θα συνέβαλε στην εξυπηρέτηση του στόχου των Μεγάλων Δυνάμεων.

     Συνέπειες της εκτέλεσης του Ιρανού στρατηγού αγγίζουν επιπροσθέτως συμμάχους των ΗΠΑ με επίκεντρο την συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τον υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου East Med. Η συμφωνία αυτή χαίρει στρατηγικής σημασίας, καθώς θα γίνει εφικτή η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο με εκκίνηση το Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω της Κύπρου και έπειτα της Ελλάδας, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό μία ισχυρή συμμαχία μεταξύ τριών δημοκρατιών και πυλώνα σταθερότητας στη περιοχή. Η εξέλιξη των γεγονότων, ωστόσο, έθεσε σε κίνδυνο το παραπάνω σχέδιο, καθώς το Ισραήλ είναι σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ και κατ’ επέκταση εχθρός του Ιράν και του Λιβάνου, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η εκτέλεση του σχεδίου, αν αποτελέσει άμεσο στόχο των εξοργισμένων αυτών κρατών. Αξιοσημείωτος σύμμαχος των ΗΠΑ αποτελεί, επίσης, η Σαουδική Αραβία, η οποία, αν και αδιαμφισβήτητα υποστηρίζει την Αμερικανική πολιτική, εξέφρασε τις ανησυχίες για πληγή των οικονομικών της συμφερόντων και την πιθανή ύπαρξη αντιποίνων από την πλευρά του Ιράν.

      Από τα προαναφερθέντα, συνεπώς, συμπεραίνουμε πως η απόφαση των ΗΠΑ να εκτελεστεί ο Κασέμ Σουλεϊμανί, ως άρχων τρομοκρατικής οργάνωσης και απειλή για τα Αμερικανικά συμφέροντα, έγειρε πλήθος αντιδράσεων ανά τον κόσμο και, ως εκ τούτου, είχε ως απότοκο την αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου. Με την πράξη αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραβίασαν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα του Ιράκ, προκαλώντας πλήθος προβλημάτων σε συμμάχους τους και μη, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά.

Βιβλιογραφία:

  • Eric Pichon, Nuclear deal with Iran – What are the implications of the 14 July 2015 agreement ?, European Parliamentary Research Service Blog, September 2, 2015. Διαθέσιμο σε:

https://epthinktank.eu/2015/09/02/nuclear-deal-with-iran-what-are-the-implications-of-the-14-july-2015-agreement/

  • Newsroom, Τι σημαίνει η ένταση στη Μέση Ανατολή για την παγκόσμια οικονομία, Naftemporiki, 3 Ιανουαρίου 2020. Διαθέσιμο σε:

https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1547791/ti-simainei-i-entasi-sti-mesi-anatoli-gia-tin-pagkosmia-oikonomia

  • Πηγή φωτογραφίας: Kathimerini.gr