Γράφουν ο Αλέξανδρος Σιωμούλης και η Αλεξάνδρα Μουτροπούλου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις διεθνής εξελίξεις, καθώς μέσω των κοινών τους στόχων και αξίων προωθούν τη συνεργασία, την ειρήνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τόσο η Συνθήκη της Ρώμης για την ίδρυση της ΕΟΚ («πρόγονο» της σημερινής ΕΕ) όσο και ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών θέτουν ως πρωταρχικό στόχο την διασφάλιση της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ των χωρών. Εκτός των κοινών τους στόχων όμως, οι δυο αυτοί οργανισμοί μοιράζονται και μια κοινή προέλευση, καθώς αμφότεροι δημιουργήθηκαν μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, ως αποτέλεσμα της ανάγκης για «υπερεθνικές οργανώσεις» οι οποίες θα εγγυώνται την ειρήνη και την ασφάλεια (Neal & Cameron, 2016, σ.510).
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της στενής συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) αποτελούν η ενσωμάτωση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ στις αναπτυξιακές πολιτικές της ΕΕ, η συμβολή της τελευταίας σε ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ, καθώς και η χρηματοδότηση οργανισμών όπως το UNDP και η UNICEF. Με την παρούσα ανάλυση επιδιώκουμε τόσο την ανάδειξη της αλληλεξάρτησης και της συνεργασίας των παραπάνω οργανισμών για την επίτευξη των κοινών τους στόχων -με επίκεντρο κυρίως στο οικονομικό σκέλος- όσο και την ανάδειξη του ρόλου των διεθνών οργανισμών εν γένει, των οποίον η αποτελεσματικότητα έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση μετά από μια σειρά γεγονότων που επηρεάζουν την διεθνή σκακιέρα όπως π.χ. οι πρόσφατες αμερικανικές εκλογές.
Η συνεργασία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Εθνών δεν ήταν πάντοτε τόσο στενή όσο είναι στις μέρες μας, αλλά έχει περάσει από διάφορα στάδια. Στα πρώτα χρόνια της ίδρυσής τους, η συνεργασία μεταξύ της τότε ΕΟΚ και των ΟΗΕ ήταν περιορισμένη, καθώς η ένωση επικεντρώθηκε κυρίως στην εσωτερική οικονομική ενοποίηση και τη δημιουργία της κοινής αγοράς, ενώ ο ΟΗΕ ασχολήθηκε με ευρύτερα διεθνή ζητήματα. Παρόλο που υπήρχαν κάποιες επαφές, οι διαφορετικές προτεραιότητες των δύο οργανισμών δεν επέτρεψαν την ανάπτυξη στενής οικονομικής συνεργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η ΕΕ και ο ΟΗΕ άρχισαν να αναπτύσσουν θεσμικούς μηχανισμούς συνεργασίας. Η ΕΕ, μέσω της Συνθήκης του Μάαστριχτ, εδραίωσε την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, δημιουργώντας τις βάσεις για ενιαίο νόμισμα (το ευρώ). Αυτή η οικονομική ενοποίηση επέτρεψε στην ΕΕ να συμμετέχει πιο ενεργά σε διεθνείς οικονομικές πρωτοβουλίες και να συνεργάζεται στενότερα με τον ΟΗΕ σε θέματα παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, n/a). Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, η ΕΕ συμμετείχε σε διάφορα προγράμματα του ΟΗΕ που αφορούσαν την οικονομική ανάπτυξη, την καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.
Με την είσοδο στη νέα χιλιετία, η συνεργασία εμβαθύνθηκε περαιτέρω, κυρίως λόγω της υιοθέτησης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και της ανάγκης αντιμετώπισης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008. Ιδιαίτερη σημασία έχει η Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία επηρεάζει σημαντικά την πολιτική της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της πρωτοβουλίας Global Gateway (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2025). Η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως, ευθυγραμμίζει τις πολιτικές της με την Ατζέντα 2030, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κλιματικών προκλήσεων (Hergaden, 2024). Παράλληλα, στηρίζει τη μεταρρύθμιση του αναπτυξιακού συστήματος του ΟΗΕ, συνεισφέροντας 17 εκατομμύρια ευρώ για τη διετία 2022-2023 στο σύστημα μόνιμων συντονιστών του ΟΗΕ, με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των δράσεων του οργανισμού (Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, 2023).
Με την σύντομη παρουσίαση των σχέσεων ΕΕ και ΟΗΕ από τη ίδρυση τους ως σήμερα, γίνεται αντιληπτό πως η συνεργασία μεταξύ τους στον οικονομικό τομέα έχει εξελιχθεί από περιορισμένες επαφές σε μια βαθιά και θεσμοθετημένη σχέση, αποδεικνύοντας την αλληλεξάρτηση και τη δέσμευση των δύο οργανισμών για συντονισμένη και αποτελεσματική πολυμερή συνεργασία. Το γεγονός ότι η ΕΕ και ο ΟΗΕ μοιράζονται μια πληθώρα κοινών στόχων και αξιών σε περιφερειακό και διεθνές πλαίσιο αντίστοιχα, έχει οδηγήσει τους δύο οργανισμούς να ξεκινήσουν την κοινή τους πορεία και την συνεργασία τους ήδη από νωρίς. Έτσι, η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών βασίζεται σε ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο, με την Έκθεση 2003/2049 (ΙΝΙ) και την κοινή Δήλωση περί Συνεργασίας ΕΕ – ΗΕ για την διαχείριση κρίσεων τον Σεπτέμβριο του 2003 να αποτελούν τις θεμέλιες λίθους. Με βάση την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι ο πολυμερισμός παραμένει πάντοτε ο καλύτερος τρόπος για τον προσδιορισμό και την αντιμετώπιση των απειλών καθώς και για την επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης και ασφάλειας (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024). Η Διακήρυξη περί Συνεργασίας για την διαχείριση των κρίσεων επικεντρώνεται στην πρόβλεψη αξιόπιστων και βιώσιμων μηχανισμών συνεργασίας για την αποτελεσματική αποτροπή των κρίσεων και στην εμβάθυνση της ήδη υπάρχουσας συνεργασίας. Γίνεται, έτσι, αντιληπτό και από τους δύο οργανισμούς πως προκειμένου η διεθνής κοινότητα να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά παγκόσμιες κρίσεις, χρειάζεται ένα πολυμερές σύστημα που εδράζεται σε οικουμενικές αξίες και κανόνες. Η κοινή δράση των δύο αυτών διεθνών θεσμών δεν περιορίζεται σε κάποιους ειδικούς τομείς, αλλά αντιθέτως, περικλείει τους σημαντικότερους τομείς δράσης των δύο οργανισμών, οι οποίοι μπορούν να αφορούν στην άμυνα, το εμπόριο, την οικονομική ευημερία, την βιώσιμη ανάπτυξη, την διαχείριση κρίσεων, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος. Παράλληλα, η ίδια η ΕΕ έχει στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ενισχυμένο καθεστώς παρατηρητή, γεγονός που της επιτρέπει να συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις και τις διαπραγματεύσεις του οργανισμού, υποβάλλοντας σχετικές προτάσεις (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024). Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια στρατηγική σχέση μεταξύ των δύο οργανισμών. Κάθε χρόνο το Συμβούλιο της ΄Ένωσης εγκρίνει συμπεράσματα σχετικά με τις προτεραιότητες της ΕΕ στην Γενική Συνέλευση και στα Φόρουμ του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην πιο πρόσφατη έκθεση του Συμβουλίου για την έγκριση συμπερασμάτων, τονίζεται ο αμοιβαίος επωφελής χαρακτήρας της συνεργασίας για την διατήρηση της ειρήνης και της διεθνούς ασφάλειας και γίνεται λόγος για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, οι ανατρεπτικές τεχνολογίες και η εσφαλμένη πληροφόρηση, καθώς και η προσήλωση στην Ατζέντα του 2030 και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Επιπλέον, τονίζεται ως προτεραιότητα η χρηματοδότηση της ανάπτυξης και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης μέσω ενός αποτελεσματικότερου πολυμερούς συστήματος (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024). Τέλος, στο πλαίσιο της έμπρακτης συνεργασίας, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Antonio Guterres, παρέστη μόλις τα τελευταία δύο έτη, δύο φορές σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2023 και 2024, τονίζοντας την σημασία και το όφελος της συνεργασίας ΕΕ – ΟΗΕ (European Court of Auditors, 2020).
Η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στον οικονομικό τομέα όμως, επεκτείνεται και πέρα από την παροχή αναπτυξιακής βοήθειας, περιλαμβάνοντας το εμπόριο, τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ΕΕ έχει ενσωματώσει στις εμπορικές της πολιτικές τους στόχους του ΟΗΕ για δίκαιο και βιώσιμο εμπόριο. Μέσω των εμπορικών της συμφωνιών, η ΕΕ προωθεί όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και τη βιωσιμότητα, ενσωματώνοντας ρήτρες που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και των εργασιακών δικαιωμάτων (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2022).
Αυτές οι συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης με αναπτυσσόμενες χώρες στοχεύουν στην ενίσχυση του εμπορίου με τρόπο που υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη, προσφέροντας ευνοϊκή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά και προωθώντας την οικονομική διαφοροποίηση (EEAS, 2023). Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως ήδη από τις δεκαετίες του 1960 και ‘’70, η ΕΟΚ είχε υπογράψει μια σειρά εμπορικών συμβάσεων με χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (κυρίως με πρώην Γαλλικές, Βέλγικες και Βρετανικές αποικίες), αλλά και με μια πληθώρα χωρών όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος. Μέσω των συμφωνιών αυτών, η ΕΟΚ προσέφερε εμπορική, βιομηχανική και οικονομική υποστήριξη στις παραπάνω χώρες, καταργώντας ταυτόχρονα και τις ποσοστώσεις των προϊόντων που αυτές εξήγαγαν στην Ευρωπαϊκή αγορά (Neal & Cameron, 2016, σ.515).
Η ΕΕ, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί τον μεγαλύτερο χορηγό αναπτυξιακής βοήθειας στον κόσμο, με σημαντικό ποσοστό των οικονομικών της πόρων να κατευθύνεται σε προγράμματα του ΟΗΕ. Συγκεκριμένα -σύμφωνα με τα δεδομένα για το έτος 2019- οι Ευρωπαϊκές χώρες συνολικά, χρηματοδότησαν το 27.2% του προϋπολογισμού των Hνωμένων Eθνών, ποσοστό μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα ή ένωση χωρών (HowMuch.net, 2019). Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της Ατζέντας 2030 και των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs), η ΕΕ έχει αναπτύξει εργαλεία όπως το Global Gateway, το οποίο προωθεί επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές και βιώσιμα έργα στις αναπτυσσόμενες χώρες, με έμφαση στην Αφρική και την Ασία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2024). Επιπλέον, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η ΕΕ χρηματοδοτεί έργα που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την οικονομική ανθεκτικότητα των αναπτυσσόμενων οικονομιών (EIB, 2024).
Καθώς η μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο αποτελεί κοινή προτεραιότητα τόσο για την ΕΕ όσο και για τον ΟΗΕ, η πρώτη έχει αναπτύξει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία προωθεί επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια, τη βιώσιμη γεωργία και την κυκλική οικονομία, ενώ παράλληλα στηρίζει οικονομικά τις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω του Just Transition Mechanism, διασφαλίζοντας ότι η πράσινη μετάβαση δεν επιδεινώνει τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024).
Τέλος, ένα από τα σημαντικότερα σημεία οικονομικής αλλά και ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και ΟΗΕ αποτελεί η Συμφωνία των Παρισίων, καθώς η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, ενώ επενδύει σημαντικά ποσά στη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέσω πρωτοβουλιών όπως το EU External Investment Plan, το οποίο παρέχει χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη για βιώσιμες επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2024). Γίνεται λοιπόν φανερό, ότι η συνεργασία της ΕΕ με τον ΟΗΕ στον οικονομικό τομέα έχει εξελιχθεί από απλή χρηματοδότηση αναπτυξιακών προγραμμάτων σε μια συνολική στρατηγική οικονομικής διακυβέρνησης. Μέσω εμπορικών συμφωνιών, επενδυτικών πρωτοβουλιών και χρηματοδοτικών μηχανισμών, η ΕΕ συμβάλλει ενεργά στην προώθηση ενός δίκαιου, βιώσιμου και ανθεκτικού παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, εναρμονίζοντας τις πολιτικές της με τους στόχους του ΟΗΕ.
Η οικονομική συνεργασία των οργανισμών δεν χρειάζεται να περιορίζεται μόνο στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας αυτής καθαυτής, αλλά μπορεί να αποτελέσει και ένα μέσο για την υλοποίηση άλλων στόχων που τελούν σε άμεση εξάρτηση με την οικονομική ευημερία. Χαρακτηριστικά, οφείλει να αναφερθεί ότι τόσο η ίδια η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της, αποτελούν τους βασικούς δωρητές σε μερικά από τα βασικότερα όργανα και προγράμματα του ΟΗΕ, όπως είναι το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP), το Πρόγραμμα των ΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP) και η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD). Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν στη στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την προώθηση της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024).
Μία ιδιαίτερα σημαντική οικονομική συμβολή της ΕΕ είναι η συμμετοχή της και η οικονομική -και όχι μόνο- υποστήριξή της στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ, που αποτελούν για πολλούς το ορόσημο του οργανισμού. Η ΕΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες των UN Peacekeeping Operations, με τα κράτη της να συνεισφέρουν περίπου το 30% του συνολικού προϋπολογισμού (EEAS, 2025). Επιπλέον, η Ε.Ε συνεισφέρει σε αυτές τις αποστολές μέσω δικών της προγραμμάτων όπως το European Peace Facility (EPF) και το Instrument contributing to Stability and Peace (IcSP) (European Council, 2024).
Σε ανθρωπιστικό επίπεδο, προκειμένου να συμβάλλουν από κοινού για την επίτευξη των κοινών τους στόχων, ΕΕ και ΟΗΕ συνεργάζονται στενά στο πλαίσιο της UNICEF ενισχύοντας προγράμματα για την εκπαίδευση, τη διατροφή και την προστασία των παιδιών, καθώς και με την UNHCR, για την προστασία των προσφύγων. Με βάση τα πιο πρόσφατα δεδομένα, η χρηματοδότηση της ΕΕ και των κρατών μελών της ανέρχεται στο ένα τέταρτο του τακτικού προϋπολογισμού του ΟΗΕ (όπως προαναφέρθηκε στο 27,2%) και παρέχουν το ένα τρίτο των χρηματοδοτικών συνεισφορών σε προγράμματα του ΟΗΕ (EEAS, 2024). Όσον αφορά αποκλειστικά την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, το 2023, η ΕΕ από κοινού με τα μέλη της, ήρθε στην δεύτερη θέση αναφορικά με τις δωρεές ανθρωπιστικής βοήθειας σε παγκόσμια κλίμακα (Business News, 2025).
Επίσης χάρη στην υιοθέτηση της Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) με τους 169 υπο-στόχους τους το 2015, τίθενται για πρώτη φορά διεθνώς οικουμενικοί στόχοι. Στο πλαίσιο αυτής της Αgenda, η οποία αποσκοπεί στην βιώσιμη ανάπτυξη -δηλαδή μια οικονομική ανάπτυξη που βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την κοινωνική ευημερία δίχως αποκλεισμούς- όλα τα κράτη καλούνται να υλοποιήσουν τους παραπάνω στόχους από κοινού, είτε πρόκειται για αναπτυγμένες, είτε για αναπτυσσόμενες χώρες (United Nations, 2023). Λόγω της φύσης των στόχων αυτών, όλοι οι SDGs είναι αλληλεξαρτώμενοι και, ως εκ τούτου, απαιτούν μία πολύ πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση όλων των τομέων πολιτικής.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η βιώσιμη ανάπτυξη. Επομένως, η ΕΕ δεν θα μπορούσε να μην ενεργεί θετικά προς την υλοποίηση των στόχων που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του ΟΗΕ, καθώς η επίτευξή τους θα οδηγήσει στην υλοποίηση μερικών από τους βασικότερους στόχους που έχει θέσει η ίδια η Ένωση για την εσωτερική και εξωτερική της πολιτική. Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης αποτελούν τον πυρήνα της νέας Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal), η οποία αποσκοπεί στην “πράσινη” και βιώσιμη ανάκαμψη της Ένωσης μετά την πανδημία. Βασικοί στόχοι της πράσινης αυτής συμφωνίας είναι η ενεργειακή μετάβαση και η αναδιαμόρφωση της οικονομίας, με έμφαση στην κυκλική οικονομία, θέτοντας τις βάσεις για την διαμόρφωση νέων οικονομικών πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο (World Fair Trade Organization, 2023). Επιπρόσθετα, οι SDGs του ΟΗΕ ενσωματώνονται πλήρως στον βασικό μηχανισμό συντονισμού των οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το λεγόμενο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Τέλος, κάθε κράτος μέλος της Ένωσης είναι υποχρεωμένο να παρουσιάζει την πορεία επίτευξης των ως άνω στόχων βάσει ποιοτικών δεδομένων, στην ετήσια Εθνική Έκθεση, βάζοντας έτσι τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης στο επίκεντρο των υποχρεώσεων κάθε κράτους μέλους χωριστά και όχι στην διακριτική ευχέρεια υλοποίησης από την Ένωση ως θεσμού, γεγονός που επισπεύδει την υλοποίηση και την πιθανή επίτευξή τους έως το 2030 (European Commission, 2023). Προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σημασία των στόχων και η συνάφεια τους και τους σκοπούς της Ένωσης, αξίζει να αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια παραδείγματα SDGs που επηρεάζουν άμεσα την διεθνή κοινωνικοοικονομική πολιτική. Για παράδειγμα, ο πρώτος μόλις στόχος αφορά στην καταπολέμηση της φτώχειας και έχει οδηγήσει τους δύο οργανισμούς να συνεργάζονται από κοινού όχι μόνο μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης (EDF) αλλά και μέσω του Προγράμματος για Ανθρωπιστική Βοήθεια και Ανάπτυξη της ΕΕ (Humanitarian Aid Programme), το οποίο έχει διαθέσει ποσό ύψους 2.4 δις ευρώ σε 114 χώρες ακριβώς με στόχο την υλοποίηση των SDGs (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2024). Άλλοι στόχοι, οι οποίοι συνδέονται άμεσα με τους οικονομικούς και αναπτυξιακούς στόχους και τις δράσεις της Ένωσης είναι ο Στόχος 8 για την Αξιοπρεπή Εργασία και την Οικονομική Ανάπτυξη, ο στόχος 9 για βιώσιμη βιομηχανοποίηση, υποδομές και καινοτομία, ο στόχος 12 για Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή και ο βασικός Στόχος 17 για την Συνεργασία για τους Στόχους.
Η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών έχει εξελιχθεί σε μια ισχυρή και πολυδιάστατη σχέση, μέσω της οποίας η ΕΕ, ως ένας από τους βασικούς παγκόσμιους δρώντες, και ο ΟΗΕ, ως ο πιο σημαντικός διεθνής οργανισμός, εργάζονται για την επίτευξη των κοινών τους στόχων. Η ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας και η θεσμοθέτηση μηχανισμών όπως η Ατζέντα 2030 και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έχουν επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην επίλυση κρίσιμων παγκόσμιων ζητημάτων, από την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας μέχρι την προστασία του περιβάλλοντος και την αναζήτηση λύσεων για την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, οι πρακτικές συμφωνίες και χρηματοδοτήσεις, όπως η υποστήριξη σε ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ και η χρηματοδότηση για αναπτυξιακά έργα, αναδεικνύουν τον αμοιβαία επωφελή χαρακτήρα αυτής της συνεργασίας, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή βοήθειας, αλλά περιλαμβάνει και στρατηγικές εμπορικής και οικονομικής συνεργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, δεν μπορούν να λείπουν και οι σύγχρονές προκλήσεις που θέτουν εμπόδια σε μια πιο εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των δύο θεσμών, όπως για παράδειγμα ορισμένες χρηματοδοτικές δυσκολίες ή μια σύγκρουση αρμοδιοτήτων. Ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι, η συνεργασία ΕΕ και ΟΗΕ δημιουργεί τις βάσεις για ένα πιο ανθεκτικό, δίκαιο και ειρηνικό κόσμο, ενισχύοντας τη σταθερότητα και την οικονομική ευημερία μέσω της κοινής δράσης και της αλληλεγγύης.
Βιβλιογραφία:
Neal L., Cameron R. (2016). Συνοπτική Οικονομική Ιστορία του Κόσμου. Broken Hill Publishers.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή. (2023). Συνεργασία ΕΕ-ΟΗΕ: Η ΕΕ στηρίζει τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στις χώρες εταίρους. Διαθέσιμο σε: https://greece.representation.ec.europa.eu/news/synergasia-ee-oie-i-ee-stirizei-ti-metarrythmisi-toy-oie-gia-megalyteri-apotelesmatikotita-stis-2023-03-07_el
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. (n/a).Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Διαθέσιμο σε: https://www.ecb.europa.eu/ecb/history-arts-culture/history/emu/html/index.el.html
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. (2024). Γενική επισκόπηση της αναπτυξιακής πολιτικής – Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διαθέσιμο σε: https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/sheet/163/%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%80%CF%84%CF%85%CE%BE%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%82
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (2022) Press Release 13633/22. Διαθέσιμο σε: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13633-2022-INIT/el/pdf
Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (2025). Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης ΟΗΕ (Sustainable Development Goals – SDGs). Διαθέσιμο σε: https://ypen.gov.gr/stochoi-viosimis-anaptyxis-oie-sustainable-development-goals-sdgs/.
Capacity4dev. (2023). The EU’s Instrument Contributing to Stability and Peace (IcSP). Διαθέσιμο σε: https://capacity4dev.europa.eu/groups/health-crisis/info/eus-instrument-contributing-stability-and-peace-icsp_en.
Consilium. (2019). European Green Deal. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/en/policies/european-green-deal/.
Consilium. (2024). Ανθρωπιστική βοήθεια. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/humanitarian-aid/.
Consilium. (2024). Στρατηγική εταιρική σχέση ΟΗΕ–ΕΕ για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις και τη διαχείριση κρίσεων: Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τις προτεραιότητες 2022-2024. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2022/01/24/un-eu-strategic-partnership-on-peace-operations-and-crisis-management-council-conclusions-on-priorities-for-2022-2024/.
Consilium. (2025). Στρατιωτικές και μη στρατιωτικές αποστολές και επιχειρήσεις. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/csdp-missions-operations/.
Consilium. (2025). Συνεργασία της ΕΕ με τα Ηνωμένα Έθνη. Διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/eu-un-cooperation/.
EEAS. (2023). The EU and the United Nations. Διαθέσιμο σε: https://www.eeas.europa.eu/eeas/eu-and-united-nations_en.
EEAS. (2025). Statement – UN General Assembly 4th Committee: Comprehensive Review of Peacekeeping Operations. Διαθέσιμο σε: https://www.eeas.europa.eu/delegations/un-new-york/eu-statement-%E2%80%93-un-general-assembly-4th-committee-comprehensive-review-peacekeeping-operations-0_en?s=63.
European Commission. (n/a). Global Gateway. Διαθέσιμο σε: https://international-partnerships.ec.europa.eu/policies/global-gateway_en.
European Commission. (n/a). International action on climate change. Διαθέσιμο σε: https://climate.ec.europa.eu/eu-action/international-action-climate-change_en.
European Court of Auditors. (2020). Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης. Διαθέσιμο σε: http://www.eca.europa.eu/el/Pages/sdgs.aspx?TermStoreId=8935807f-8495-4a93-a302-f4b76776d8ea&TermSetId=02248460-019c-4fa3-9b6f-be53ff4d0523&TermId=dc957eaf-7f21-4a20-a661-73cc42feb222.
European Investment Bank. (2025). The EIB’s core strategic priorities. Διαθέσιμο σε: https://www.eib.org/en/about/at-a-glance/eib-core-strategic-priorities.
HowMuch.net. (2029). United Nations Funding by Country in One Chart. Διαθέσιμο σε: https://howmuch.net/articles/united-nations-budget-contributions-by-country-2019.
Laschet, A. (2003). Έκθεση σχετικά με τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών – Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Κοινής Ασφάλειας και Αμυντικής Πολιτικής – A5-0480/2003. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Διαθέσιμο σε: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-5-2003-0480_EL.html.
United Nations. (n/a). The 17 Goals – Sustainable Development. Διαθέσιμο σε: https://sdgs.un.org/goals.
United Nations Western Europe. (n/a). The EU and the United Nations. Διαθέσιμο σε: https://unric.org/en/the-eu-and-the-united-nations-2024/.
World Fair Trade Organization. (2023). Transforming The European Green Deal Into A Global Green Deal. Διαθέσιμο σε: https://wfto.com/articles/transforming-european-green-deal-global-green-deal/.
Πηγή εικόνας: EUISS Homepage – European Union Institute for Security Studies. Διαθέσιμο σε: https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/styles/large_banner_image/public/EU%20UN%20flags.png?itok=wwbCl0b5