Γράφει η Μπλάνου Γλαύκη – Μαρία
Με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και τη συγκρότηση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τα περισσότερα κράτη αποσκοπούσαν στην οικοδόμηση μιας διεθνούς κοινότητας απαλλαγμένης από διχόνοιες, αιματηρές διενέξεις, από την μισαλλοδοξία και τη ρητορική μίσους. Οι προσδοκίες αυτές, ωστόσο, όχι μόνο έχουν διαψευστεί από την πραγματικότητα, αλλά έχουν καταρρεύσει σαν χάρτινοι πύργοι προκαλώντας ανησυχία στους κόλπους των ηγετών και των επιτελείων τους. Το 2024, ενδεικτικά, καταγράφηκαν 61 ένοπλες συρράξεις σε 36 χώρες υπερθεματίζοντας το γεγονός πως οι σύγχρονοι διεθνείς θεσμοί βιώνουν μία πρωτοφανή κρίση (Σκουρής, 2025).
Οι πλέον προβεβλημένες συγκρούσεις, που διασαλεύουν την ασφάλεια και την σταθερότητα διακυβεύοντας ισχυρά συμφέροντα στο γεωπολιτικό υποσύστημα, στο οποίο εκδηλώνονται, αλλά και σε διεθνή κλίμακα, αφορούν την Ουκρανία και την Ρωσία, το Ισραήλ και τη Λωρίδα της Γάζας εξαιτίας της δράσης της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς. Σε αυτό το σημείο, βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως σε πολλά κράτη μαίνονται σημαντικές διαφορές αποδεικνύοντας την δυσκολία να υπερκεραστούν. Δύο από αυτά είναι η Καμπότζη και η Ταϊλάνδη.
Αν και η γεωγραφική εγγύτητα με επακόλουθες τις πολιτισμικές ομοιότητες θα έπρεπε να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, κάτι τέτοιο, δυστυχώς, δεν έχει επιτευχθεί. Τα κατάλοιπα της αποικιοκρατίας συνιστούν έναν από τους λόγους, οι οποίοι δυσχεραίνουν την αρμονική προσέγγιση. Η τότε αποικιοκρατική δύναμη στην Ινδοκίνα, η Γαλλία μαζί με την Καμπότζη – γνωστή και ως Σιάμ – προέβησαν σε συνοριακές ρυθμίσεις το χρονικό διάστημα 1904-1908 και σχεδίασαν χάρτες με τη βοήθεια Γάλλων εμπειρογνωμόνων, σύμφωνα με τους οποίους ο διαφιλονικούμενος ναός Preah Vihear εντασσόταν στην πλευρά της Καμπότζης κατά την ροή της κοίτης του ποταμού. Όταν η Ταϊλάνδη επικαλέστηκε πλάνη ως προς την τοποθεσία το 1962, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποφάνθηκε υπέρ της Καμπότζης, διότι οι κυβερνήσεις της Ταϊλάνδης επί πολλά χρόνια μετά την κοινοποίηση των επίδικων χαρτών δεν είχαν εγείρει αντιδράσεις και επομένως εκ της συμπεριφοράς τους εκφραζόταν συναίνεση ότι η συνθήκη ήταν έγκυρη σύμφωνα με το άρθρο 45 της Σύμβασης της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών (Περράκης & Μαρούδα, 2021, σ. 76).
Το 2000, τα δύο κράτη όρισαν από κοινού μία Επιτροπή Οριοθέτησης, για να επιλύσουν ειρηνικά τις συνοριακές διεκδικήσεις, αλλά έχει σημειωθεί ελάχιστη πρόοδος. Η αντιπαλότητα για την ιδιοκτησία ιστορικών τοποθεσιών και ναών έχει πυροδοτήσει τον εθνικιστικό ανταγωνισμό μεταξύ τους. Το 2003 δράστες έκαψαν την Ταϊλανδική πρεσβεία και επιχειρήσεις στην Πνομ Πενχ λόγω μίας φερόμενης δήλωσης από Ταϊλανδή διασημότητα, που αμφισβητούσε την δικαιοδοσία της Καμπότζης στον ναό Angkor Wat, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η πρωτοβουλία της Καμπότζης να εντάξει τον ναό Preah Vihear στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2008 όξυνε το ήδη τεταμένο κλίμα, με αποτέλεσμα έναν νέο κύκλο εχθροπραξιών και τουλάχιστον δώδεκα θανάτους. Το 2011, μάλιστα, έλαβαν χώρα ανταλλαγές πυρών πυροβολικού μεταξύ των δύο πλευρών για μια εβδομάδα (TRT GLOBAL, 2025).
Αξίζει να αναφερθεί, ωστόσο, ότι ο επίμαχος ναός δεν καθίσταται η μοναδική θρυαλλίδα για την σύρραξη, η οποία ξέσπασε στις 24 Ιουλίου 2025 κοντά στον Ναό Τα Μουέν Τομ και εξαπλώθηκε σε δώδεκα συνοριακές τοποθεσίες (Britannica, 2025). Παρά το εμφανές γεωπολιτικό ρήγμα, τα επιχειρηματικά συμφέροντα διαδραμάτισαν έναν κομβικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων. Συγκεκριμένα, η ιστορία της Ταϊλάνδης είναι άμεσα συνυφασμένη με τον μεγιστάνα και πρώην πρωθυπουργό Thaksin Shinawatra. Ο «Μπερλουσκόνι της Ασίας» κατηγορήθηκε για σωρεία οικονομικών εγκλημάτων, εκπίπτοντας του αξιώματος του πρωθυπουργού το 2006 και ζώντας αυτοεξόριστος στο εξωτερικό επί δεκαπέντε συναπτά έτη. Τον Αύγουστο του 2024, πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης ανέλαβε η κόρη του Thaksin, Paetongtarn Shinawatra. Στην Καμπότζη, ο Hun Sen διετέλεσε πρωθυπουργός από το 1985 ως το 2023, ενώ τον Αύγουστο του 2023 το αξίωμα ανέλαβε ο γιος του, Hun Manet (Τόντσεφ, 2025).
Δύο συμβάντα οδήγησαν στην κατάρρευση της πολυετούς πολιτικής και προσωπικής φιλίας των δύο ανδρών, η οποία συνιστούσε ένα εχέγγυο σταθερότητας στην περιοχή για τριάντα τρία περίπου χρόνια. Ο Hun Sen δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την τηλεφωνική του συνομιλία με την Paetongtarn Shinawatra, στην διάρκεια της οποίας η τελευταία χρησιμοποιούσε υποτιμητικούς όρους για τον διοικητή της Δεύτερης Στρατιάς, τον Αντιστράτηγο Boonsin Padklang, ο οποίος κατέχει ισχυρά ερείσματα εντός της Ταϊλάνδης λόγω του πολεμοχαρούς εθνικισμού του, επιβεβαιώνοντας τις δεινές σχέσεις της πρωθυπουργού με τον ταϊλανδέζικο στρατό (Head, 2025). Αυτό είχε ως συνέπεια την αναστολή των καθηκόντων της Paetongtarn με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και την πόλωση της κοινής γνώμης της Ταϊλάνδης (LIFO, 2025). Παράλληλα, η αποπεμφθείσα πρωθυπουργός κατέβαλε προσπάθειες να νομιμοποιήσει την λειτουργία των καζίνων στην Ταϊλάνδη, ενώ απαγορεύονται αυστηρά, προωθώντας σχετικό νομοσχέδιο εξαιτίας της πρόθεσης του Thaksin να εισέλθει στην επικερδή αγορά του τζόγου. Βέβαια, ο τζόγος αποτελεί εξαιρετικά προσοδοφόρο τομέα της οικονομίας της Καμπότζης αντιπροσωπεύοντας το 40% του ΑΕΠ της, καθώς εκεί φιλοξενούνται περίπου διακόσια καζίνα. Η συντριπτική πλειοψηφία τους, μάλιστα, εντοπίζεται στα δυτικά και βόρεια τμήματα της χώρας, στα σύνορα με την Ταϊλάνδη. Επομένως, είναι πιθανό να εκδηλώθηκαν αντιδράσεις εκ μέρους του Hun Sen και η σύγκρουση των συμφερόντων των οικονομικών ελίτ να συνέτεινε στην χειρότερη συνοριακή κρίση εδώ και πάνω από μία δεκαετία (Τόντσεφ, 2025).
Επίσης, ένα αιματηρό περιστατικό σημειώθηκε στις 28 Μαΐου 2025 προσθέτοντας έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα της έντασης μεταξύ τους. Λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωση της 46ης Συνόδου Κορυφής της Ένωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations – ASEAN), ένας Καμποτζιανός στρατιώτης έχασε την ζωή του στην περιοχή του Σμαραγδένιου Τριγώνου, μια γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή, όπου συναντιούνται Ταϊλάνδη, Καμπότζη και Λάος. Από το Σμαραγδένιο Τρίγωνο και προς τα δυτικά υπάρχουν πολλοί διαφιλονικούμενοι αρχαίοι ινδουιστικοί ναοί κατά μήκος των 817 χιλιομέτρων στα σύνορα Ταϊλάνδης – Καμπότζης (Στασινόπουλος, 2025). Τέλος, στις 16 Ιουλίου 2025 ένας Ταϊλανδός στρατιώτης ακρωτηριάστηκε λόγω έκρηξης νάρκης κοντά στα σύνορα. Η Ταϊλάνδη κατηγόρησε την Καμπότζη ότι τοποθέτησε νέες νάρκες, ενώ η τελευταία υποστήριξε ότι βρίσκονταν στο σημείο από τον εμφύλιο πόλεμο της δεκαετίας του 1980. Μια ομάδα, όμως, Ταϊλανδέζων δημοσιογράφων και διπλωματών βρέθηκε στα σύνορα εντοπίζοντας ρωσικής κατασκευής νάρκες PMN-2 που περιέχουν μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών και μερικές, μάλιστα, φαίνονταν να είναι ολοκαίνουργιες (Head, 2025).
Συνονθύλευμα αυτών των γεγονότων είχε ως απόρροια την εκδήλωση εχθροπραξιών κοντά στους επίμαχους συνοριακούς ναούς στις 24 Ιουλίου 2025. Οι δύο πλευρές επιτέθηκαν με φορητά όπλα, πυρά και ρουκέτες. Οι διπλωματικές τους σχέσεις υποβαθμίστηκαν με την Καμπότζη να ανακαλεί το διπλωματικό της προσωπικό και να απελαύνει τον πρεσβευτή της Ταϊλάνδης. Η Ταϊλάνδη με τη σειρά της σφράγισε όλα τα χερσαία συνοριακά περάσματα με την Καμπότζη, ενώ κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε οκτώ περιοχές κοντά στα σύνορα (Blackburn, 2025). Όταν η Μπανγκόκ εξαπέλυσε αεροπορική επίθεση με ένα αμερικανικό F-16, τα καμποτζιανά μέσα κοινωνικής δικτύωσης ισχυρίστηκαν πως το μαχητικό αεροσκάφος καταρρίφθηκε δημοσιεύοντας μία εικόνα, η οποία, βέβαια, αφορούσε ένα ουκρανικό μαχητικό (Head, 2025). Με την τακτική της αυτή, η Καμπότζη επιβεβαιώνει την σημασία της προπαγάνδας και της παραπληροφόρησης – συστατικών στοιχείων των πληροφοριακών επιχειρήσεων – με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της εσωτερικής κοινής γνώμης, αλλά και του εχθρικού κράτους, οι οποίες πλέον συμπληρώνουν το σύγχρονο επιχειρησιακό πεδίο προσδίδοντάς του υβριδικά χαρακτηριστικά.
Ο απολογισμός του νέου κύκλου συρράξεων περιλαμβάνει 45 νεκρούς αμάχους, στρατιώτες και τραυματίες. Περίπου 130.000 άνθρωποι έχουν εκκενωθεί από τις μεθοριακές περιοχές της Ταϊλάνδης σε ασφαλέστερες τοποθεσίες, ενώ περίπου 12.000 οικογένειες στην πλευρά της Καμπότζης έχουν μετακινηθεί μακριά από τις γραμμές του μετώπου, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές (TRT GLOBAL, 2025). Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Κίνα έσπευσαν να αναλάβουν διαμεσολαβητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις. Ο Trump φέρεται να απείλησε τους δύο αντιμαχόμενους ηγέτες με απόσυρση των ΗΠΑ από τις διμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις και επιβολή δασμών, αν δεν αποδέχονταν εκεχειρία. Από τον Απρίλιο ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εξαγγείλει δασμούς 49% για την Καμπότζη και 36% για την Ταϊλάνδη ασκώντας πίεση στις κυβερνήσεις τους να υπογράψουν νέες εμπορικές συμφωνίες με την Ουάσιγκτον (Κυριακίδης, 2025). Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Antonio Guterres δήλωσε «διαθέσιμος να συνεισφέρει σε κάθε προσπάθεια με σκοπό την ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης», σύμφωνα με τον αναπληρωτή εκπρόσωπό του Φαρχάν Χακ (Καθημερινή, 2025).
Η κήρυξη της «άμεσης και άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός» αποκρυσταλλώθηκε στις 28 Ιουλίου 2025 στην πρωτεύουσα της Μαλαισίας, Κουάλα Λουμπούρ, η οποία ασκεί την τρέχουσα περίοδο την προεδρία του ASEAN (Teekah, 2025). Άλλωστε, στόχος αυτού του περιφερειακού μπλοκ αποτελεί η αποφυγή των συγκρούσεων μεταξύ των μελών του (Head, 2025). Στις 7 Αυγούστου, τα δύο κράτη υπέγραψαν μια συμφωνία 13 σημείων, η οποία περιελάμβανε την άδεια στους παρατηρητές του ASEAN να παρακολουθούν την κατάπαυση του πυρός κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων. Στη συνεδρίαση της Έκτακτης Περιφερειακής Επιτροπής Συνόρων, η Στρατιωτική Περιοχή 3 της Καμπότζης και η Διοίκηση Άμυνας των Συνόρων Τσανταμπούρι-Τρατ της Ταϊλάνδης συμφώνησαν στη βελτίωση της επικοινωνίας, στην αποκλιμάκωση και στον σχηματισμό μίας συντονιστικής ομάδας στην αμφισβητούμενη περιοχή, σύμφωνα με το Γραφείο του Υπουργικού Συμβουλίου της Καμπότζης (Gokce, 2025).
Εν κατακλείδι, η Καμπότζη και η Ταϊλάνδη οφείλουν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους τόσο στα οικονομικά ζητήματα όσο και στα σύνορα. Θα ήταν σώφρον οι πολιτικοί ηγέτες να μην τονίζουν τα αμφισβητούμενα στοιχεία σχετικά με την ιστορία των ναών καλλιεργώντας εθνικιστικά αισθήματα, αλλά την ικανότητά τους να αποτελέσουν έναν «σύνδεσμο» μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών (Ciorciari, n.d.). Αποτελεί καθήκον της διεθνούς κοινότητας η αποτροπή της μετατροπής της Νοτιοανατολικής Ασίας σε ένα ακόμη θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων, όπου οι λαοί οικοδομούν πάνω σε κοινά πολιτισμικά μνημεία νεκροταφεία στρατιωτών και αμάχων.
Βιβλιογραφία:
Περράκης, Σ. & Μαρούδα Μ.Ν. (2021). «Διεθνής Δικαιοταξία: Θεωρία και Εφαρμογή Διεθνούς Δικαίου». Τόμος Α’. Εκδόσεις Σιδέρης.
Πηγές:
Καθημερινή. (2025). Ταϊλάνδη-Καμπότζη: Τέταρτη μέρα μαχών, παρά την πρόταση των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός. Διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/world/563737345/tailandi-kampotzi-tetarti-mera-machon-para-tin-protasi-ton-ipa-gia-katapaysi-toy-pyros/
Κυριακίδης, Ν. (2025). Καμπότζη – Ταϊλάνδη / Άλλη μια εστία πολέμου στο θρυμματισμένο παγκόσμιο τοπίο;Η Αυγή. Διαθέσιμο σε: https://www.avgi.gr/diethni/509424_alli-mia-estia-polemoy-sto-thrymmatismeno-pagkosmio-topio
Σκουρής, Β. (2025). Σε επίπεδο ρεκόρ οι ένοπλες συγκρούσεις παγκοσμίως πέρυσι. Dnews. Διαθέσιμο σε: https://www.dnews.gr/eidhseis/paixnidia-eksousias/531399/se-epipedo-rekor-oi-enoples-sygkroyseis-pagkosmios-perysi
Στασινόπουλος, Χ. (2025). Ταϊλάνδη – Καμπότζη: Πώς φτάσαμε στην σύγκρουση και τι σηματοδοτεί. Το Βήμα. Διαθέσιμο σε: https://www.tovima.gr/2025/07/24/world/tailandi-kampotzi-pos-ftasame-stin-sygkrousi-kai-ti-simatodotei/
Τόντσεφ, Π. (2025). Ταϊλάνδη-Καμπότζη: Η σύρραξη, οι ολιγάρχες και ο τζόγος. KREPORT. Διαθέσιμο σε: https://www.kreport.gr/2025/07/28/tailandi-kabotzi-i-syrraxi-oi-oligarches-kai-o-tzogos/
Ciorciari, J.D. (n.d.). Thailand and Cambodia: The Battle for Preah Vihear. Stanford University. Διαθέσιμο σε: https://spice.fsi.stanford.edu/docs/thailand_and_cambodia_the_battle_for_preah_vihear
Blackburn, G. (2025). Ταϊλάνδη: Στρατιωτικός νόμος μετά την κλιμάκωση της σύγκρουσης με την Καμπότζη. Euronews. Διαθέσιμο σε: https://gr.euronews.com/2025/07/26/tailandi-stratiotikos-nomos-klimakosi-sygkrousis-me-kabotzi
Gokce, S. (2025). Thailand, Cambodia agree to maintain peace along border. AA. Διαθέσιμο σε: https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/thailand-cambodia-agree-to-maintain-peace-along-border/3661506
Head, J. (2025). A fierce war of words keeps Thailand and Cambodia on edge. BBC. Διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/articles/clyrx53zeg4o
Head, J. (2025). The fractured friendship behind the fight at the Thailand-Cambodia border.
BBC. Διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/articles/cvg1gdgy2pyo
LIFO. (2025). Ταϊλάνδη – Καμπότζη: Μια αδελφική φιλία που κατέληξε σε διαμάχη στρατών δύο δυναστειών. Διαθέσιμο σε: https://www.lifo.gr/now/world/tailandi-kampotzi-mia-adelfiki-filia-poy-katelixe-se-diamahi-straton-dyo-dynasteion
Teekah, E. (2025). Thailand-Cambodia Conflict. Britannica. Διαθέσιμο σε: https://www.britannica.com/event/Thailand-Cambodia-Conflict
TRT GLOBAL. (2025). Τι κρύβεται πίσω από την ένταση στα σύνορα μεταξύ Ταϊλάνδης και Καμπότζης;. Διαθέσιμο σε: https://trt.global/ellinika/article/4331f4f94945
Πηγή Εικόνας:
iStock by Getty Images. Cambodia VS Thailand flag painting on cracked background. Confliction and crisis concept. Διαθέσιμο σε: https://www.istockphoto.com/vector/cambodia-vs-thailand-flag-painting-on-cracked-background-confliction-and-crisis-gm1157710315-315970564