Loading...
Latest news
Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Σουδάν: Μάχη για κυριαρχία στις πλάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Γράφει η Ανδριανή Ντάικο

Είναι ευρέως γνωστό πως η Αφρικανική Ήπειρος πάσχει από συνθήκες αστάθειας και σοβαρών αναταράξεων που θέτουν σε κίνδυνο την ζωή χιλιάδων ανθρώπων και εντείνουν, όλο και περισσότερο, τόσο την ανθρωπιστική, όσο και την μεταναστευτική κρίση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να μεταναστεύσουν προκειμένου να αναζητήσουν μια ήσυχη ζωή, η οποία δεν θα απειλείται από παραστρατιωτικές δυνάμεις και συνεχείς εμφυλίους πολέμους. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η κρίση στο Σουδάν, όπου χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούν να τραυματίζονται και να βλέπουν την ζωή τους να κινδυνεύει για τα συμφέροντα των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης και των Ενόπλων Δυνάμεων του Σουδάν.

Ήδη από την ανεξαρτησία του κράτους (1956), έχουν λάβει χώρα πολλαπλά πραξικοπήματα, ανατροπές κυβερνήσεων, εμφύλιοι πόλεμοι και μια γενοκτονία στο Νταρφούρ. Πρόσφατα, στις 15 Απριλίου 2023, οι Ένοπλες Δυνάμεις του Σουδάν και οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης έθεσαν σε νέα τροχιά την μεταξύ τους αντιπαράθεση για κυριαρχία. Το 2019, οι δύο αντιμαχόμενες οργανώσεις είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους με τον λαό του Σουδαν,  προκειμένου να ανατρέψουν τον δικτάτορα Omar al-Bashir. Υποσχέθηκαν μια δημοκρατική διακυβέρνηση, η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε καθώς το 2021, υπήρξε δεύτερο πραξικόπημα εναντίον της κυβέρνησης που είχε σχηματιστεί. Η ένταση μεταξύ των δύο οργανώσεων, άρχισε να εντείνεται, όταν οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης απαίτησαν την ένωση με τις Ένοπλες Δυνάμεις, κάτι που δεν πραγματοποιήθηκε. Σήμερα, οι εντάσεις μεταξύ τους είναι όλο και μεγαλύτερες.

Αναλυτικότερα, στις πρόσφατες συγκρούσεις, τόσο ο ηγέτης των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης, Mohamed Hamdan Dagalo, όσο και ο de facto ηγέτης του Σουδάν και των Ενόπλων Δυνάμεων Abdulfattah al-Burhan, αλληλοκατηγορούν ο ένας τον άλλον δημόσια για την κρίση που επικρατεί. Μέσα στις δυο αυτές εβδομάδες, έχουν χάσει την ζωή τους 400 άνθρωποι και η πρωτεύουσα έχει μετατραπεί σε καταστροφική ζώνη.  Πηγές αναφέρουν πως η ενδεχόμενη αφορμή της αναζωπύρωσης αποτελεί το γεγονός πως οι Ένοπλες Δυνάμεις επιτέθηκαν σε μια στρατιωτική βάση των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης, στο Νότιο Χαρτούμ. Μέχρι και το βράδυ, εντάσεις έλαβαν μέρος τόσο στο κέντρο του Χαρτούμ, όσο και στο διεθνές αεροδρόμιο της πόλης. Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης αναφέρουν πως έχουν θέσει υπό τον έλεγχο τους κρίσιμες περιοχές, όπως το αεροδρόμιο Merowe, νότια του Χαρτούμ, καθώς και το αεροδρόμιο al-Obyied.

Όσο όμως η ένταση αυξάνεται, τόσο επιδεινώνεται η ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή. Οι πολίτες του Σουδαν κινδυνεύουν να χάσουν την ζωή τους και αναγκάζονται να μείνουν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Ο μόνος λόγος για να βγουν αποτελεί η ανάγκη τους να προμηθευτούν καθαρό νερό αλλά και φάρμακα. Σε ορισμένες περιοχές η πρόσβαση σε νερό και ηλεκτρισμό είναι πλέον αδύνατη. Ο Ερυθρός Σταυρός αναφέρει πως οι νεκροί έχουν πράγματι φτάσει τους 400, οι τραυματίες αγγίζουν τους 3.700, ενώ χιλιάδες ακόμα αγνοούνται.. Εκτιμάται πως τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους αναζητώντας καταφύγιο στο γειτονικό Τσαντ. Από την άλλη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανησυχεί πως, μετά την κατάληψη ενός εργαστηρίου με επιβλαβή υλικά, ο κίνδυνος για μια υγειονομική κρίση είναι προφανής.

Και οι δυο οργανώσεις είναι υπεύθυνες για την κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ένταση της ανθρωπιστικής κρίσης με την βιαιότητα που προβάλλουν. Τόσο η Αφρικανική Ένωση, όσο και τα Ηνωμένη Έθνη ανησυχούν πως αν η κρίση δεν τεθεί υπό έλεγχο σύντομα, μια περίοδος ειρήνης δύσκολα θα επανέλθει. Ωστόσο, οι διάφοροι συνασπισμοί που έχουν δημιουργηθεί μέσα στα χρόνια, εμποδίζουν την επίλυση της σύγκρουσης. Από την μια, η Αίγυπτος στηρίζει τις σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις και από την άλλη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης. Οι δυο χώρες ανέκαθεν συνεργάζονταν μεταξύ τους σε διάφορους τομείς, κυρίως μετά το πραξικόπημα του στρατηγού ελ-Σισι, το οποίο τα ΗΑΕ υποστήριξαν. Παρά την σύγκλισή τους σε διάφορα θέματα, τα ΗΑΕ βάζουν σε προτεραιότητα τα δικά τους συμφέροντα και στηρίζουν διαφορετικές δυνάμεις, από αυτές που στηρίζει η Αίγυπτος. Όπως και στην Λιβύη έτσι και στο Σουδάν τα συμφέροντα είναι διαφορετικά.

Στην μεγάλη εικόνα, η τωρινή κατάσταση στο Σουδάν επηρεάζει τόσο τις περιφερειακές δυνάμεις, όσο και τις ευρωπαϊκές. Η Αίγυπτος θέλει ένα σταθερό Σουδάν προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντά της στο Νείλο. Το Νότιο Σουδάν δεν έχει επουλώσει ακόμα τις πληγές του από τον εμφύλιο και την απόσχισή, άρα και ο λαός του θέλει μια ήρεμη περιφερειακή κατάσταση. Τα ΗΑΕ, αλλά και η Σαουδική Αραβία θέλουν την επικράτηση των Δυνάμεων Ταχειας Υποστήριξης, προκειμένου να συνεχίσουν να ασκούν επιρροή στην περιοχή. Σε δυτικό επίπεδο, τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, φοβούνται πως η Ρωσία θα εκμεταλλευτεί την κρίση προς όφελος της σε σχέση με την Ουκρανία.

Εν κατακλείδι, όλα τα κράτη επηρεάζονται από αυτή την κατάσταση, αλλά το μεγαλύτερο αντίκτυπο εντοπίζεται στις ζωές των κατοίκων του Σουδάν. Παιδιά, οικογένειες, άνθρωποι που έχουν ζήσει όλη τους την ζωή στην επικράτεια του Χαρτούμ, βλέπουν για ακόμα μια φορά να θυσιάζονται όλα όσα μόχθησαν να αποκτήσουν. Οργανώσεις που κάποτε οι ίδιοι υποστήριξαν, προκειμένου να ζήσουν σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον, σήμερα δρουν με μοναδικό γνώμονα την απόκτηση εξουσίας. Οι Σουδανοί βιώνουν μια κατάφωρη καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. Καταπατώνται τα δικαιώματά τους σε δημόσια υγεία, ασφάλεια και εκπαίδευση, αλλά κυρίως στην ζωή. Η κρίση έχει αναγκάσει 20.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν το σπίτι τους για ένα καλύτερο μέλλον, αποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά πως η κατάσταση στην Αφρικανική Ήπειρο χρήζει μεγαλύτερης προσοχής και άμεσης επίλυσης.

Πηγές

Fulton Adam and Holmes Oliver. ‘‘ Sudan Conflict: why is there fighting and what is at stake in the region?’’. The Guardian, Απρίλιος 27 2023. Διαθέσιμο σε https://www.theguardian.com/world/2023/apr/27/sudan-conflict-why-is-there-fighting-what-is-at-stake. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2023

Salih Mohammed Zeinab and Burke Jason, ‘’At least 25 killed amid clashes between rival military factions in Sudan’’. The Guardian, Απρίλιος 15, 2023. Διαθέσιμο σε https://www.theguardian.com/world/2023/apr/15/heavy-gunfire-amid-military-clash-causes-panic-in-capital-of-sudan. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2023

Bartlett Kate. ‘’As Sudan’s conflict continues into its second week, here is what to know’’. npr.org,  Απρίλιος 27, 2023.  Διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/world/2023/apr/15/heavy-gunfire-amid-military-clash-causes-panic-in-capital-of-sudan. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2023

Farge Emma and Tetrault-Frabe Gabrielle, ‘‘High bio-hazard risk in Sudan after laboratory seized, WHO says’’. Reuters.com, Απρίλιος 25, 2023. Διαθέσιμο σε: https://www.reuters.com/world/africa/un-humanitarian-office-reduces-sudan-operations-due-fighting-2023-04-25/. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2023

‘’What is happening in Sudan?’’. redcross.org.uk, Απρίλιος 28, 2023. Διαθέσιμο σε https://www.redcross.org.uk/stories/disasters-and-emergencies/world/what-is-happening-in-sudan. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2023

Power Hillary. ‘’ UN Human Rights Council Should Respond to Sudan Crisis’’. Human Rights Watch, Απρίλιος 28. 2023, Διαθέσιμο σε https://www.hrw.org/news/2023/04/28/un-human-rights-council-should-respond-sudan-crisis. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2023

Πηγή φωτογραφίας: https://inews.co.uk/news/sudan-evacuation-crisis-flights-time-running-out-2307424