γράφει η Δέσποινα Γαλάνη
Η πολυεπίπεδη κρίση στην Βενεζουέλα απασχολεί, σε καθημερινή βάση την διεθνή κοινότητα. Η κρίση είχε ως αφετηρία την
πτώση των τιμών πετρελαίου (στο οποίο βασιζόταν η οικονομία της Βενεζουέλας) και επιδεινώθηκε λόγω λανθασμένων πολιτικών
επιλογών, τόσο από τον Μαδούρο και τον προκάτοχό του Τσάβες, έχοντας σοβαρές επιπτώσεις στην ζωή των Βενεζουελανών. Έλλειψη
βασικών αγαθών και καταπάτηση στοιχειωδών δικαιωμάτων, είναι κάποια από τα προβλήματα που έρχεται αντιμέτωπος ο μέσος
πολίτης. Η διεθνής κοινότητα μετέχει στις εξελίξεις, είτε παρεμβαίνοντας πολιτικά, είτε στέλνοντας κατά καιρούς ανθρωπιστική
βοήθεια, παρά το γεγονός ότι σπάνια γίνεται δεκτή από την κυβέρνηση, η οποία αρνείται την ύπαρξη των προβλημάτων.
Καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
Η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί καθημερινότητα στην Βενεζουέλα. Συγκεκριμένα, η ανθρωπιστική
κρίση που συνεπάγεται η έλλειψη τροφής και φαρμάκων, οδηγεί στην καταπάτηση του αναφαίρετου δικαιώματος στην τροφή. Λόγω της
κατάρρευσης της εγχώριας παραγωγής, της εξάρτησης από τα εισαγόμενα προϊόντα, του ελέγχου των τιμών από την κυβέρνηση και του
υψηλού πληθωρισμού (1,698,488% το 2018), τα ελάχιστα προϊόντα που εισάγονται είναι σε υψηλές τιμές, με αποτέλεσμα να μην είναι
προσβάσιμα, ωθώντας κάποιους σε εγκληματικές ενέργειες. Ο υποσιτισμός είναι συχνό φαινόμενο σε εγκύους, ηλικιωμένους και παιδιά,
με τα ποσοστά θνησιμότητας να ανεβαίνουν.
Το συνταγματικό δικαίωμα στην υγεία δεν γίνεται, επίσης, σεβαστό. Η έλλειψη φαρμάκων και οι υπεραυξημένες τιμές των
υπαρχόντων καθιστούν την υγεία στην Βενεζουέλα προνόμιο λίγων. Οι πιο απλές καθημερινές ασθένειες έχουν υψηλή θνησιμότητα και
όσες είχαν εξαλειφθεί μέσω του εμβολιασμού, όπως ιλαρά και διφθερίτιδα, βρίσκονται σε έξαρση. Οι συνθήκες στα συνωστισμένα
νοσοκομεία είναι άθλιες, χωρίς επαρκές προσωπικό και εξοπλισμό, καθώς το κράτος αδυνατεί να τα παρέχει, αναγκάζοντας τους πολίτες
να τα αγοράζουν οι ίδιοι.
Ακόμη, δεν υφίσταται ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα στην διαμαρτυρία. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δέχονται
λογοκρισία από την κυβέρνηση, που έχει το δικαίωμα να “κλείσει” κάποιο κανάλι ή εφημερίδα αν δεν ακολουθεί τις κυβερνητικές
γραμμές, ενώ αποτελεί ποινικό αδίκημα η προσβολή κυβερνητικού εκπροσώπου. Οι δημοσιογράφοι που μαγνητοσκοπούν τις συνθήκες
υγείας στα νοσοκομεία ή ερευνούν την έλλειψη τροφίμων πέφτουν θύματα βίας, συλλαμβάνονται – το ίδιο ισχύει και για ακαδημαϊκούς
και ακτιβιστές. Σε ακραίες περιπτώσεις ο στρατός εισβάλει σε σπίτια και συλλαμβάνει χωρίς ένταλμα και επαρκή στοιχεία άτομα που
δεν είναι αρεστά στην κυβέρνηση.
Καθημερινά πραγματοποιούνται πορείες σε ολόκληρη την χώρα, κυρίως στο Καράκας. Το 2018 ανήλθαν στις 12,715 ενώ στο
διάστημα 21-25 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκαν 1,023. Το περιεχόμενό τους αφορά στην ανθρωπιστική κρίση, απαιτώντας καλύτερες
συνθήκες διαβίωσης. Παρά τον ειρηνικό χαρακτήρα που συνήθως έχουν, οι εθνικές δυνάμεις ασφαλείας προβαίνουν σε βιαιότητες και
συλλήψεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η σύλληψη του Λοπέζ που καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κατ’οίκον φυλάκιση με την
πρόφαση ότι υποκίνησε πορεία κατά της κυβέρνησης χωρίς να υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Το δικαστικό σύστημα που λαμβάνει αυτές
τις αποφάσεις δεν είναι ανεξάρτητο και αμερόληπτο – όλοι οι υπάλληλοι έχουν διοριστεί από την υπάρχουσα ηγεσία. Ουκ ολίγες φορές
πολίτες δικάζονται σε στρατιωτικά δικαστήρια, κάτι που απαγορεύεται ρητά από το διεθνές δίκαιο.
Τέλος, δεν γίνονται σεβαστά ούτε τα πολιτικά δικαιώματα. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Μαδούρο διώκονται και φυλακίζονται,
ενώ ο ίδιος δεν τους αφήνει να συμμετέχουν στις εκλογές. Τα τελευταία χρόνια 340 εκ των αντιπάλων του βρίσκονται στην φυλακή. Το
2016 απολύθηκαν υπάλληλοι όταν εξέφρασαν την δυσαρέσκειά τους και απέσυραν την στήριξή τους στο καθεστώς. Οποιαδήποτε φωνή
έχει διαφορετική άποψη, η κυβέρνηση φροντίζει να αποσιωπάται.
Η Διεθνής Κοινότητα
Η διεθνής κοινότητα χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα – το ένα με το μέρος του Μαδούρο και το άλλο με του Γκουαιδό.
Οι ΗΠΑ, ειδικά μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τράμπ, έχουν σκληρύνει την στάση τους επιβάλλοντας περαιτέρω
οικονομικές κυρώσεις δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση – αυτόν τον δρόμο ακολουθεί τελευταία και η ΕΕ,
αναγνωρίζοντας παράλληλα τον Γκουαιδό ως εκπρόσωπο της χώρας και στηρίζοντας τον στην απόπειρα πραξικοπήματος στις 30
Μαρτίου 2019. Η στάση τους δεν προβλέπεται να αλλάξει.
Η Ρωσία βρίσκεται στο πλευρό του Μαδούρο, διατηρώντας τις πετρελαϊκές επιχειρήσεις της στην χώρα και συμβάλλοντας
οικονομικά, στέλνοντας χρυσό. Στο πλευρό του τάσσεται και μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, μαζί με χώρες όπως η Κίνα και η
Τουρκία. Ωστόσο, ο ρόλος που θα διαδραματίσει στο μέλλον είναι αμφίβολος, γιατί αν και χρηματοδοτεί τον Μαδούρο, η ρωσική
πλευρά δεν επιθυμεί να έρθει σε ρήξη με τις ΗΠΑ, και μπορεί να θυσιάσει την τωρινή κυβέρνηση στον βωμό των ευρύτερων
συμφερόντων της, με σκοπό να διατηρήσει τα προνόμια που έχει στην περιοχή.
Αναφορικά με την ανθρωπιστική κρίση, διεθνείς οργανισμοί κάνουν διασκέψεις σκεπτόμενοι λύσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην Βενεζουέλα, χωρίς αποτέλεσμα αφού η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει το πρόβλημα. Οι προσπάθειες για ανθρωπιστική
βοήθεια έχουν εξίσου ναυαγήσει, καθώς τις περισσότερες φορές τα μέσα που μεταφέρουν τις προμήθειες τυλίγονται στις φλόγες.
Συμπεράσματα
Η έκρυθμη κατάσταση στην Βενεζουέλα έχει τις προδιαγραφές να επιδεινωθεί – κάτι που επιβεβαιώνει η πρόσφατη απόπειρα
πραξικοπήματος από τον Γκουαιδό με τα τεθωρακισμένα οχήματα να περνούν πάνω από αμάχους και τους στρατιώτες να συλλαμβάνουν ο ένας τον άλλον. Είναι εμφανές, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται βάναυσα, χωρίς να είναι ξεκάθαρος ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να διορθωθεί το ζήτημα αν δεν αλλάξει σύντομα η πολιτική σκηνή στην χώρα. Όσο η παρούσα “δημοκρατικά εκλεγμένη” κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την κρίση στην οποία βρίσκεται η χώρα τα τελευταία χρόνια, εμμένοντας στο μοντέλο του σοσιαλισμού που τους έφερε σε αυτή την κατάσταση, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν προς το καλύτερο.
Πηγές:
Rights Council Report on Venezuela Can Play a Crucial Role, Human Rights Watch, March 20, 2019, διαθέσιμο σε:
https://www.hrw.org/news/2019/03/20/rights-council-report-venezuela-can-play-crucial-role
Venezuela Events of 2017, Human Right Watch, διαθέσιμο σε: https://www.hrw.org/world-report/2018/country-chapters/venezuela
UN Security Council: Support Venezuela Emergency Declaration, Human Rights Watch, April 9, 2019, διαθέσιμο σε:
https://www.hrw.org/news/2019/04/09/un-security-council-support-venezuela-emergency-declaration
Erika Guevara-Rosas ,Venezuela: UN report on human rights crisis is a first step towards the truth, Amnesty International, March 20 2019, διαθέσιμο σε: https://www.amnesty.org/en/latest/news/2019/03/venezuela-el-informe-de-la-onu-sobre-la-crisis-de-derechos-
humanos/
10 things you need to know about Venezuela’s human rights crisis, Amnesty International, March 4, 2019, διαθέσιμο σε:
https://www.amnesty.org/en/latest/news/2019/02/10-things-you-need-to-know-about-venezuelas-human-rights-crisis/
Venezuela, events of 2018, Human Rights Watch, διαθέσιμο σε: https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/venezuela
Why Are People In Venezuela Starving (Hyperinflation Explained)?,
The Infographics Show, 19 Δεκ 2018, διαθέσιμο σε: https://www.youtube.com/watch?v=ah9i3R9pRpg
Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights, Human rights violations in the Bolivarian Republic of Venezuela: a
downward spiral with no end in sight, Ιούνιος 2018, διαθέσιμο σε: https://www.ohchr.org/Documents/Countries/VE/VenezuelaR
eport2018_EN.pdf
Περσεφόνη Βερνάδου, Το δικαίωμα στην υγεία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών σχολη Νομικών, Οικονομικών και
Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Νομικής, διαθέσιμο σε:
https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/LAW169/%CE%A3%CE%A5%CE%9D%CE%A4%CE%91%CE%93%CE%9C%CE%9
Agence France-Presse, Venezuelan court upholds 14-year jail term given to opposition leader, Leopoldo Lopez, The Telegraph, 13Αυγούστου 2016, διαθέσιμο σε: https://www.telegraph.co.uk/news/2016/08/13/venezuelan-court-upholds-14-year-jail-term-given-to-
opposition-l/
Venezuela, Freedom in the World 2019, διαθέσιμο σε: https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2019/venezuela
Γιώργος Καλάκος, Οι τελευταίες εξελίξεις στην Βενεζουέλα, Power Politics, 12 Μαρτίου 2019, διαθέσιμο σε:
https://powerpolitics.eu/%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82- %CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%82-3-2- %CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%B5%CF%82- %CE%B5%CE%BE%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%BE%CE%B5/
Η αντίδραση της Μόσχας για τις εξελίξεις στη Βενεζουέλα: Τα ΜΜΕ να μη διαδίδουν fake news, Documento News, 30 Απριλίου 2019,διαθέσιμο σε: https://www.documentonews.gr/article/h-antidrash-ths-mosxas-gia-tis-exelixeis-sth-benezoyela-ta-mme-na-mh-diadidoyn-
fake-news