Γράφει η Έλενα Θεοδωροπούλου
Στις 8 Απρίλιου του 2019,οι ΗΠΑ ενέταξαν τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν, ένα κλάδο των ιρανικών ένοπλων δυνάμεων, υπεύθυνων για τη προστασία του ισλαμικού καθεστώτος, στο κατάλογο με τις ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις, καθώς συμμετέχουν, χρηματοδοτούν και προωθούν τη τρομοκρατία όπως αναφερόταν στο δελτίο τύπου. Η απάντηση ήρθε άμεσα, με το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν να χαρακτηρίζει την αμερικανική στρατιωτική διοίκηση CENTCOM τρομοκρατική οργάνωση και με την Ιρανική Κρατική τηλεόραση να χαρακτηρίζει τη κίνηση παράνομη ως αντίθετη στο διεθνές δίκαιο.
Η πράξη αυτή δεν έχει προηγούμενο, αφού πρώτη φορά στρατός ξένης κυβέρνησης λαμβάνει το χαρακτηρισμό αυτό. Υπάρχουν, όμως, όντως τρομοκρατικές οργανώσεις που συμμετέχουν σε νόμιμα εκλεγμένες κυβερνήσεις κρατών? Η απάντηση είναι ίσως. Και εξαρτάται από το αν δεχθεί κάποιος τον χαρακτηρισμό «τρομοκρατική οργάνωση» για τις αμέσως παρακάτω αναφερόμενες οργανώσεις. Ο λόγος για τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τη Χαμάς της Παλαιστίνης.
Η Χεζμπολάχ, είναι μια σιϊτική παραστρατιωτική οργάνωση στο Λίβανο, που χαίρει της πλήρης υποστήριξης του Ιράν και της Συρίας, με κοινωνικοθρησκευτικό έρεισμα. Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος κατοχής περιοχών του Νοτίου Λιβάνου από το Ισραήλ. Τη δεκαετία του 1990, ανέπτυξε και πολιτικό κόμμα, το οποίο το 1992 συμμετείχε για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές και κατάφερε να μπει στη βουλή , στις εκλογές, δε, του 2018, η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της, κέρδισαν πάνω από τις μισές έδρες στο κοινοβούλιο. Επιδεικνύει ακόμα και κοινωνικό έργο, διευθύνοντας νοσοκομεία, σχολεία καθώς και οικονομικά και κατασκευαστικά προγράμματα. Πρόσφατα πολέμησε εναντίων του Ισλαμικού Κράτους και ήταν στο πλευρό της κυβέρνησης Άσαντ στη Συρία. Η Χεζμπολάχ, ουσιαστικά έχει υπό την προστασία της τη περιοχή του Ν. Λιβάνου. Μάλιστα, κατά τη περίοδο της ισραηλινής κατοχής, η λιβανική κυβέρνηση , κάτω από τη πίεση της Συρίας, είχε μεταβιβάσει σιωπηρώς την αρμοδιότητα προστασίας της περιοχής που είχε καταληφθεί από το Ισραήλ, κάτι το οποίο ισχύει ως σήμερα.
Άξιο αναφοράς είναι ότι αν και η Χεζμπολάχ έχει έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, δεν στοχεύει στην βίαιη εξάπλωση του ισλαμισμού, διακυρήσσοντας ότι καταδικάζει τη τρομοκρατία και είναι ανοιχτή στο διάλογο με όλους. Από την άλλη, υπάρχουν αναφορές ότι η χρηματοδότηση της Χεχμπολάχ πέρα από το Ιράν, προέρχεται και από παράνομη διακίνηση αγαθών και από συνεργασία με άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις.
Πολλά κράτη έχουν προχωρήσει στο χαρακτηρισμό της οργάνωσης ως τρομοκρατικής. Ανάμεσα σε αυτά είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Βενεζουέλα, η Αργεντινή , η Παραγουάη, το Ηνωμένο Βασίλειο , η Ολλανδία, συμπεριλαμβάνοντας μάλιστα στο χαρακτηρισμό και τις δύο κύριες συνιστώσες της, τη στρατιωτική και τη πολιτική, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χαρακτηρίσει ως τέτοια μόνο τη στρατιωτική.
Τα επιχειρήματα υπέρ και κατά του χαρακτηρισμού αυτού, είναι πολλά. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη Tzipi Livni , πρώην υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, η Χεζμπολάχ είναι ξεκάθαρα μια τρομοκρατική οργάνωση και το γεγονός ότι έχει παρουσία και στη πολιτική ζωή του Λιβάνου, δεν αλλάζει το χαρακτηρισμό αυτό. Ο Sami Ramadani από την άλλη, λέκτορας κοινωνιολογίας στο London Metropolitan University, υποστηρίζει ότι η Χεζμπολάχ, ήταν παιδί της αντίστασης της Ισραηλινής εισβολής στο Λίβανο και αποτέλεσμα της καταπίεσης κυρίως σιϊτών μουσουλμάνων και σήμερα υποστηρίζεται από πολλές ομάδες ανθρώπων, ανεξαρτήτου θρησκείας.
Αντίστοιχα ζητήματα, τηρουμένων των αναλογιών, τίθενται και για τη Χαμάς. Η σουνιτική παλαιστινιακή παραστρατιωτική οργάνωση Χαμάς, εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με τη Χεζμπολάχ. Δημιουργήθηκε κατά τη πρώτη Ιντιφάντα, τη πρώτη εξέγερση των Παλαιστινίων κατά του Ισραήλ ενάντια στη κατοχή της Δυτικής όχθης και της περιοχής της Γάζας, υποστηρίζεται από το Ιράν και τη Συρία, έχει και πολιτικό παρακλάδι, αφού συμμετέχει στο εκλεγμένο νομοθετικό συμβούλιο της Εθνικής Παλαιστινιακής Αρχής και επιδεικνύει κοινωνικό έργο μέσα από προγράμματα.
Με το καταστατικό της χάρτη, καθιστά σαφές ότι διαφωνεί με κάθε τρόπο στην ύπαρξη του Ισραήλ, αναφέρει ότι η Παλαιστίνη είναι μια μουσουλμανική γη (αρ.11) και «ότι την ημέρα που οι εχθροί σφετεριστούν μέρος της μουσουλμανικής γης, Τζιχάντ γίνεται το ατομικό καθήκον κάθε Μουσουλμάνου» (αρ.15) , έχοντας έτσι εξαπολύσει σωρεία επιθέσεων κατά του Ισραήλ. To Μάϊο του 2017 , η Χαμάς, εξέδωσε ένα έγγραφο, προσαρτώντας το στο Καταστατικό του, με το οποίο εκφράζει τη θέλησή της για την ίδρυση ενός μεταβατικού εντελώς κυρίαρχου και ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους εντός των συνόρων της 4ης Ιουνίου 1967, χωρίς όμως να αναγνωρίζει το Ισραήλ ως κράτος. Υπάρχει επίσης αναφορά ότι, η Χαμάς δεν είναι μέρος μιας Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ανακόπτοντας έτσι τους δεσμούς με τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους», ως μια προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων της με την Αίγυπτο. Αναφέρει ότι, η Χαμάς δεν είναι μια οργάνωση εναντίων των Εβραίων , αλλά του Σιωνισμού.
Το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Αίγυπτος και η Βενεζουέλα είναι μερικές από τις χώρες/ενώσεις χωρών που χαρακτηρίζουν τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Η Αυστραλία, η Μ. Βρετανία και η Παραγουάη δίνουν το χαρακτηρισμό αυτό μόνο στο στρατιωτικό παρακλάδι της οργάνωσης. Η Ευρωπαϊκή ένωση, από το 2003, είχε δώσει επίσης το χαρακτηρισμό αυτό στην οργάνωση. Το Δεκέμβριο του 2014, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε αποφανθεί ότι κακώς η Χαμάς συμπεριελήφθη στο κατάλογο με τις τρομοκρατικές οργανώσεις και ότι ο χαρακτηρισμός αυτός στηρίχθηκε σε δημοσιεύματα και αναρτήσεις στο διαδίκτυο. Το 2017, το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απεφάνθη ότι δεν θα πρέπει η Χαμάς να αφαιρεθεί από τη λίστα, και σύμφωνα με το κατάλογο που είναι δημοσιευμένος στην επίσημη ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Χαμάς θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση για την Ε.Ε.
Τελικές σκέψεις
Μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε ότι κάθε κοινωνική/θρησκευτική/πολιτική ομάδα θα πρέπει να έχει φωνή-ειδικά οι μειονοτικές, όπως οι σιίτες μουσουλμάνοι. Επίσης είτε κάποιος συμφωνεί είτε όχι με τη δημιουργία ή την αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους, δεν μπορεί να διαφωνήσει με την άποψη ότι εφόσον οι Παλαιστίνιοι σκοπεύουν στη δημιουργία κράτους, κάποια ομάδα/ες θα πρέπει να τους αντιπροσωπεύει/ουν. Μπορεί όμως η ομάδα αυτή, να παίρνει το νόμο στα χέρια της και να αυτοδικεί, χωρίς να αποδέχεται ότι ασκεί τρομοκρατία? Η μπορούμε να δικαιολογήσουμε την ετοιμότητα αντίδρασης σε ενδεχόμενη εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο με την αποδοχή ύπαρξης πανίσχυρων παραστρατιωκών οργανώσεων? Δίνει η ιστορία μιας χώρας ή η παρουσία στη πολιτική σκηνή αέναη άφεση αμαρτιών σε οποιαδήποτε δράση? Και τι θα γίνει όταν χάσουν την υποστήριξη των οπαδών τους, χαρακτηριστικό που προβάλλουν στους πολέμιούς τους, προς υπεράσπισή τους, όπως φαίνεται και από τη δυσφορία των Παλαιστινίων για την άθλια κατάσταση στη Γάζα από τη μία προς τη Χαμάς, και το σκεπτικισμό των φτωχότερων σιιτικών στρωμάτων του Λιβάνου ως προς ποια συμφέροντα προασπίζει πλέον η Χεζμπολάχ από την άλλη;
Πηγές:
–– Κατράνης Κ. Αλέξανδρος, Η Μέση Ανατολή στη δίνη των “νέων πολέμων” : ο πόλεμος των 34 ημερών μεταξύ Ισραήλ και Hezbollah, Αθήνα : Εκδόσεις Παπαζήση, 2013.
-ΑΘΗΝΑΪΚΟ- ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ- ΚΟΣΜΟΣ, Ντ. Τραμπ: Οι Φρουροί της Επανάστασης στον κατάλογο των «τρομοκρατικών» οργανώσεων των ΗΠΑ, Δευτέρα 8 Απριλίου 2019, διαθέσιμο σε: https://www.amna.gr/home/article/350456/Nt-Tramp-Oi-Frouroi-tis-Epanastasis-ston-katalogo-ton-tromokratikon-organoseon-ton-IPA
-ELALIBERTA.GR , κατηγορία Μέση Ανατολή, Για να κατανοήσουμε την Χεζμπολάχ, περιφερειακή δύναμη στη Μέση Ανατολή, Τρίτη, 05 Δεκεμβρίου 2017 , διαθέσιμο σε : https://www.elaliberta.gr/διεθνή/μέση-ανατολή/3847-για-να-κατανοήσουμε-την-χεζμπολάχ,-περιφερειακή-δύναμη-στη-μέση-ανατολή
-BANKINGNEWS, SouthFront: Ποια είναι η πραγματική στρατιωτική δύναμη της Χεζμπολάχ και ο πόλεμος με το Ισραήλ, Παρασκευή 10/11/2017, διαθέσιμο σε: http://www.bankingnews.gr/διεθνή/item/335643-southfront-poia-einai-h-pragmatikh-stratiwtikh-dynamh-ths-chezmpolach.html
-CAPITAL.GR. ΔΙΕΘΝΗ- Λίβανος: Στη Χεζμπολάχ και τους πολιτικούς της συμμάχους πάνω από τις μισές έδρες στη Βουλή, Δευτέρα, 07-Μαϊ-2018, διαθέσιμο σε: https://www.capital.gr/diethni/3290653/libanos-sti-xezmpolax-kai-tous-politikous-tis-summaxous-pano-apo-tis-mises-edres-sti-bouli
-Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ-ΚΟΣΜΟΣ, Βρετανία: Στον κατάλογο με τις απαγορευμένες τρομοκρατικές οργανώσεις η Χεζμπολάχ, 25-02-2019, διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/1011794/article/epikairothta/kosmos/vretania-ston-katalogo-me-tis-apagoreymenes-tromokratikes-organwseis-h-xezmpolax
-THE GUARDIAN-WORLD-MIDDLE EAST, Should the EU designate Hezbollah a terrorist organisation?, διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/jul/22/eu-hezbollah-israel
-Ευρωπαϊκό Συμβούλιο- Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης- Πολιτικές- Η αντιτρομοκρατική δράση της Ε.Ε- Ενωσιακός Κατάλογος Τρομοκρατών, διαθέσιμο σε: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/fight-against-terrorism/terrorist-list/
-TEMPO.CO-ENGLISH VERSION, INTERNATIONAL- Europe Declares Hezbollah as Terrorist Organization, 19 October 2018, διαθέσιμο σε: https://en.tempo.co/read/499007/europe-declares-hezbollah-as-terrorist-organization
-Πρεσβεία του Ισραήλ στην Ελλάδα, Νέα και Δρώμενα, Η τρομοκρατική ιδεολογία της Χαμάς, διαθέσιμο σε: https://embassies.gov.il/athens/NewsAndEvents/Pages/Hamas-terrorist-ideologyPartI2014.aspx
-FDD- Paraguay Designates Hezbollah as a Terrorist Organization- 20-08-2019, διαθέσιμο σε: https://www.fdd.org/analysis/2019/08/20/paraguay-designates-hezbollah-as-a-terrorist-organization/
-ENIKOS.GR- “Η Χεζμπολάχ πολεμάει το Ισλαμικό Κράτος”, διαθέσιμο σε: https://www.enikos.gr/international/318960/i-xezmpolax-polemaei-to-islamiko-kratos
-ΤΟ ΒΗΜΑ- ΚΟΣΜΟΣ- Χεζμπολάχ: η ίδρυση και η δράση του λιβανέζικου «Κόμματος του Θεού» 31-05-2013- διαθέσιμο σε: https://www.tovima.gr/2013/05/31/world/xezmpolax-i-idrysi-kai-i-drasi-toy-libanezikoy-kommatos-toy-theoy/
–IEFIMERIDA- ΚΟΣΜΟΣ- Ευρωπαϊκό Δικαστήριο: Η Χαμάς παραμένει τρομοκρατική οργάνωση, 26-07-2017, διαθέσιμο σε: https://www.iefimerida.gr/news/352865/eyropaiko-dikastirio-i-hamas-paramenei-tromokratiki-organosi
BBC NEWS- WORLD- MIDDLE EAST – EU court takes Hamas off terrorist organisations list-17-12-2014, διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30511569?ns_mchannel=social&ns_campaign=bbc_breaking&ns_source=twitter&ns_linkname=news_central
-BBC NEWS- WORLD- MIDDLE EAST – Lebanon election: Hezbollah leader declares ‘victory’, 07-05-2018, διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-44027973
-BBC NEWS- WORLD- MIDDLE EAST- Profile: Lebanon’s Hezbollah movement- 15-03-2016, διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-10814698
–BBC NEWS- WORLD- LATIN AMERICA, Argentina designates Hezbollah as terrorist organization, 18-07-2019, διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/world-latin-america-49030561
-NAFTEMPORIKI.GR- ΚΟΣΜΟΣ- Ε.Ε.: Εισήγηση για αφαίρεση της Χαμάς από τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων, 17-12-2014, διαθέσιμο σε: https://m.naftemporiki.gr/story/892326/ee-eisigisi-gia-afairesi-tis-xamas-apo-ton-katalogo-ton-tromokratikon-organoseon
-BBC NEWS- WORLD- MIDDLE EAST- New Hamas policy document ‘aims to soften image’- 01-05-2017, διαθέσιμο σε: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-39744551
-CNN GREECE-ΚΟΣΜΟΣ- Ιστορική αλλαγή στάσης από την Χαμάς: «Ναι» σε παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967, Γεωργία Κουρουπάκη, 02-05-2017, διαθέσιμο σε: https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/78944/istoriki-allagi-stasis-apo-tin-xamas-nai-se-palaistiniako-kratos-sta-synora-toy-1967
-ΙΝ NEWS.GR- Έρευνα: Ο καταστατικός χάρτης της Χαμάς: τα κύρια σημεία, 29-04-2011, διαθέσιμο σε: https://www.inewsgr.com/96/newsport—erevna-o-katastatikos-chartis-tis-chamas-ta-kyria-simeia.htm
-THE GUARDIAN- WORLD-MIDDLE EAST, Hamas presents new charter accepting a Palestine based on 1967 borders, 01-05-2017, διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/world/2017/may/01/hamas-new-charter-palestine-israel-1967-borders