Γράφει ο Δημήτρης Καραντώνης
Οι ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας αποτέλεσαν σημείο καμπής για το πολιτικό σκηνικό της χώρας, φέρνοντας στο προσκήνιο νέες δυναμικές και ανακατατάξεις. Μετά την πρόωρη διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων (FDP), λόγω έντονων οικονομικών και πολιτικών πιέσεων, οι εκλογές ανέδειξαν τον συντηρητικό συνασπισμό CDU/CSU, υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Μέρτς, ως την ισχυρότερη πολιτική δύναμη. Ωστόσο, η έλλειψη αυτοδυναμίας και η κατακερματισμένη πολιτική σκηνή καθιστούν το σχηματισμό κυβέρνησης μια περίπλοκη διαδικασία, αντανακλώντας τη γενικότερη αβεβαιότητα και τις μεταβαλλόμενες προτεραιότητες της γερμανικής κοινωνίας.
Με ποσοστό συμμετοχής 83,5%, το υψηλότερο από την επανένωση της Γερμανίας το 1990, οι εκλογές ανέδειξαν τη συντηρητική συμμαχία CDU/CSU ως πρώτη δύναμη, συγκεντρώνοντας περίπου 28,5% των ψήφων (Statista, 2025). Η μεγαλύτερη έκπληξη υπήρξε η ραγδαία άνοδος του ακροδεξιού κόμματος AfD, το οποίο σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό του, φτάνοντας το 21% (Statista, 2025). Αντίθετα, το SPD του απερχόμενου καγκελαρίου, Όλαφ Σολτς, κατέγραψε το χειρότερο εκλογικό του αποτέλεσμα, κατακρημνιζόμενο στο 16,4%, γεγονός που σηματοδοτεί μια ιστορική κρίση για την παράταξη (Statista, 2025). Το FDP, το οποίο είχε αποχωρήσει από την κυβέρνηση, δεν κατάφερε να ξεπεράσει το όριο του 5% και έμεινε εκτός Μπούντεσταγκ, ενώ οι Πράσινοι και η Αριστερά διατήρησαν μικρή αλλά σταθερή παρουσία (Atlantic Council, 2025).
Η νέα κοινοβουλευτική σύνθεση απαιτεί τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού, καθώς το CDU/CSU, αν και πρώτο κόμμα, δεν συγκεντρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 316 εδρών για αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η συμμαχία με το AfD αποκλείστηκε εξαρχής από τον Μέρτς, ο οποίος διατήρησε το «τείχος προστασίας» ενάντια στην ακροδεξιά (The Guardian, 2025). Αυτό αφήνει δύο πιθανές επιλογές: έναν «μεγάλο συνασπισμό» με το SPD ή μια τριμερή συμφωνία που θα περιλαμβάνει και τους Πράσινους. Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης αναμένεται να είναι δύσκολες, καθώς το SPD και οι Πράσινοι προέρχονται από μια εξαιρετικά αποδυναμωμένη εκλογική θέση (Atlantic Council, 2025).
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα αυτών των εκλογών ήταν η μετακίνηση ψηφοφόρων μεταξύ των κομμάτων. Πολλοί παραδοσιακοί υποστηρικτές του SPD στράφηκαν προς το CDU/CSU, ενώ η Αριστερά απορρόφησε ψήφους τόσο από το SPD όσο και από τους Πράσινους (DW, 2025). Η AfD κατάφερε να προσελκύσει μεγάλο ποσοστό νέων ψηφοφόρων ηλικίας 18-24 ετών, κυρίως από τις ανατολικές περιοχές της χώρας, όπου το κόμμα σημείωσε εντυπωσιακές επιδόσεις. Ενδεικτικά, στην Θουριγγία, όπου ηγείται ο Μπιορν Χέκε, καταδικασμένος για τη χρήση ναζιστικών συνθημάτων, το AfD έλαβε πάνω από 38% των ψήφων, ξεπερνώντας κατά πολύ το CDU. Αντίθετα, στο Βερολίνο, η Αριστερά κατέγραψε τα υψηλότερα ποσοστά της (DW, 2025).
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία αυτής της εκλογικής αναμέτρησης ήταν η γεωγραφική διαφοροποίηση της ψήφου. Στην Ανατολική Γερμανία, το AfD κατέγραψε εντυπωσιακή άνοδο, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε πολλά κρατίδια, όπως η Σαξονία και το Βρανδεμβούργο, όπου αύξησε τα ποσοστά του κατά 13 και 14 ποσοστιαίες μονάδες αντίστοιχα (The Guardian, 2025). Η υποστήριξη προς το κόμμα στα ανατολικά αποδίδεται στην οικονομική ανασφάλεια, τη μετανάστευση και το αίσθημα πολιτικής εγκατάλειψης, με τις τοπικές οργανώσεις του να έχουν χαρακτηριστεί ως εξτρεμιστικές από τις γερμανικές αρχές ασφαλείας. Αντίθετα, στη Δυτική Γερμανία, το CDU/CSU διατήρησε την κυριαρχία του, με το SPD και τους Πράσινους να διατηρούν ισχυρά ποσοστά στις μεγάλες πόλεις (The Guardian, 2025). Αυτή η εκλογική διαίρεση επιβεβαιώνει ότι, τρεις δεκαετίες μετά την επανένωση, η πολιτική και κοινωνική απόσταση μεταξύ Ανατολής και Δύσης παραμένει έντονη, με τους κατοίκους των ανατολικών περιοχών να στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε ριζοσπαστικές επιλογές.
Η εκλογική συμπεριφορά διαφοροποιήθηκε επίσης με βάση το φύλο και το μορφωτικό επίπεδο. Οι άνδρες έτειναν να ψηφίσουν περισσότερο τα συντηρητικά κόμματα, όπως το CDU και το AfD, ενώ οι γυναίκες προτίμησαν το SPD, τους Πράσινους και την Αριστερά (DW, 2025). Τα άτομα με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο έδειξαν σαφή προτίμηση προς το AfD, ενώ οι ψηφοφόροι με πανεπιστημιακή εκπαίδευση έστρεψαν την ψήφο τους προς τους Πράσινους και την Αριστερά (DW, 2025).
Παράλληλα, η εκλογική αναμέτρηση στη Γερμανία δεν ανέδειξε μόνο νικητές και ηττημένους, αλλά και ένα πραγματικό εκλογικό θρίλερ γύρω από τη Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), η οποία έμεινε εκτός Μπούντεσταγκ για μόλις 13.400 ψήφους. Το νεοσύστατο κόμμα, που φιλοδοξούσε να εκφράσει ένα εναλλακτικό αριστερό αφήγημα, είδε τις ελπίδες του να διαψεύδονται στο όριο του 5%, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και συζητήσεις περί νομιμότητας της διαδικασίας (Politico, 2025). Η ηγεσία του BSW ανακοίνωσε ότι εξετάζει νομικές ενέργειες, καταγγέλλοντας προβλήματα στην ψήφο των Γερμανών του εξωτερικού, οι οποίοι φέρεται να αντιμετώπισαν δυσκολίες στην έγκαιρη αποστολή των ψηφοδελτίων τους λόγω των πιεστικών χρονοδιαγραμμάτων της πρόωρης εκλογικής διαδικασίας (Politico, 2025). Παράλληλα, η αποτυχία του BSW να εισέλθει στη Βουλή έδωσε απροσδόκητη ώθηση στην Αριστερά (Die Linke), η οποία ξεπέρασε το 8% και κατάφερε να διαψεύσει τις εκτιμήσεις που την ήθελαν να υποχωρεί εκλογικά μετά τη διάσπασή της (Politico, 2025). Το θρίλερ των τελευταίων ωρών της καταμέτρησης και η οριακή διαφορά που στέρησε από το BSW την κοινοβουλευτική του παρουσία αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων εξελίξεων, καθώς η αμφισβήτηση των αποτελεσμάτων θα μπορούσε να ανοίξει έναν ακόμα κύκλο πολιτικής αντιπαράθεσης και νομικών μαχών.
Σε διεθνές επίπεδο, οι εκλογές της Γερμανίας προκάλεσαν αντιδράσεις. Ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, και ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ συνεχάρησαν δημόσια την ηγέτιδα της AfD, Άλις Βάιντελ, για την επιτυχία του κόμματός της (Politico, 2025). Αντίθετα, ο Μέρτς επέκρινε τις παρεμβάσεις εξωτερικών παραγόντων στην εκλογική διαδικασία, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο λήψης νομικών μέτρων κατά της ανάμιξης πολιτικών και οικονομικών προσωπικοτήτων από τις ΗΠΑ (Politico, 2025).
Το αποτέλεσμα των εκλογών αποτελεί σημείο καμπής για την πολιτική σκηνή της Γερμανίας. Η σαφής στροφή προς τα δεξιά αποτυπώνει τη δυσαρέσκεια των πολιτών για τις πολιτικές της απερχόμενης κυβέρνησης, ιδιαίτερα σε ζητήματα όπως η οικονομική στασιμότητα, η ενεργειακή κρίση και η μεταναστευτική πολιτική. Παρότι το CDU/CSU επανήλθε στην κορυφή, η πρόκληση που αντιμετωπίζει είναι η δημιουργία μιας σταθερής κυβέρνησης ικανής να απαντήσει στα κρίσιμα ζητήματα της χώρας, ενώ η άνοδος του AfD δημιουργεί ερωτήματα για την ανθεκτικότητα της γερμανικής δημοκρατίας. Η επόμενη μέρα θα κριθεί από τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης και τη στρατηγική που θα ακολουθήσει το CDU για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των ψηφοφόρων.
Εν κατακλείδι, οι γερμανικές εκλογές του 2025 σηματοδοτούν μια βαθιά αλλαγή στο πολιτικό τοπίο, με σαφή στροφή προς τα δεξιά και έντονη αποδυνάμωση της κεντροαριστεράς. Η άνοδος του AfD και η γεωγραφική πόλωση της ψήφου αποκαλύπτουν τις αυξανόμενες κοινωνικές εντάσεις και την απογοήτευση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού από τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις. Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός – όποια μορφή και αν πάρει – θα καταφέρει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών και να διαχειριστεί τις προκλήσεις της οικονομίας, της ενέργειας και της μετανάστευσης, χωρίς να ενισχύσει περαιτέρω τη ριζοσπαστικοποίηση. Σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες, η σταθερότητα της Γερμανίας δεν είναι πλέον δεδομένη και οι εξελίξεις στη χώρα θα έχουν κρίσιμες επιπτώσεις για ολόκληρη την Ευρώπη. Ως εκ τούτων, ανακύπτουν τα κάτωθι ερωτήματα ως καταληκτικές σκέψεις. Τι σηματοδοτεί η εντυπωσιακή άνοδος της ακροδεξιάς για το μέλλον της γερμανικής δημοκρατίας; Θα μπορέσει το CDU/CSU να διατηρήσει το «τείχος προστασίας» απέναντι στο AfD ή οι πολιτικές πιέσεις θα το αναγκάσουν να αναθεωρήσει τη στάση του; Η συντριπτική ήττα του SPD ανοίγει τον δρόμο για μια ριζική αναδιάρθρωση της κεντροαριστεράς ή σηματοδοτεί την παρακμή ενός ιστορικού πολιτικού πυλώνα; Πώς θα ισορροπήσει η νέα κυβέρνηση ανάμεσα στην οικονομική κρίση, την ενεργειακή μετάβαση και το μεταναστευτικό, χωρίς να εντείνει τις κοινωνικές εντάσεις; Και, τελικά, θα καταφέρει η Γερμανία να παραμείνει ο σταθερός άξονας της Ευρώπης ή η πολιτική της αστάθεια θα οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο αβεβαιότητας και διχασμού;
Βιβλιογραφία/Πηγές:
Atlantic Council. (2025). Germany shifts rightward: Our experts answer the big questions about the country’s election. Διαθέσιμο σε: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/germany-shifts-rightward-our-experts-answer-the-big-questions-about-the-countrys-election
Cole, D. (2025). A country divided: Five key takeaways from the German election. The Guardian. Διαθέσιμο σε: https://www.theguardian.com/world/2025/feb/24/a-country-divided-five-key-takeaways-from-the-german-election
Deutsche Welle (DW). (2025). German election results and voter demographics explained in charts. Διαθέσιμο σε: https://www.dw.com/en/german-election-results-and-voter-demographics-explained-in-charts/a-71724186
Deutsche Welle (DW). (2025). Germany’s election transformation: CDU/CSU, Friedrich Merz, economy, immigration. Διαθέσιμο σε: https://www.dw.com/en/germany-election-transformation-cdu-csu-friedrich-merz-economy-immigration-v1/a-71726769
Lunday, C. (2025). Sahra Wagenknecht’s party threatens legal challenge to German election result. Politico. Διαθέσιμο σε: https://www.politico.eu/article/sahra-wagenknecht-party-bsw-5-percent-bundestag-parliament-threatens-legal-challenge-germany-election-result/
Körömi, C. (2025). Elon Musk and Viktor Orbán congratulate Alice Weidel for AfD’s success in the German election. Politico. Διαθέσιμο σε: https://www.politico.eu/article/elon-musk-viktor-orban-congratulate-alice-weidel-germany-election-alternative-for-deutschland/
New York Times. (2025). Germany election results analysis. Διαθέσιμο σε: https://www.nytimes.com/interactive/2025/02/23/world/europe/germany-election-results-analysis.html
Statista. (2025). Voting intention in Germany. Διαθέσιμο σε: https://www.statista.com/statistics/1257178/voting-intention-in-germany/
Πηγή Εικόνας
The Economist. (2025). German election polls prediction forecast results. Διαθέσιμο σε: https://www.economist.com/interactive/2025-german-election-polls-prediction-forecast/results/promo.jpg