Γράφει η Ευαγγελία Τρούμπουλου
Εισαγωγή
H ραγδαία εξάπλωση του Covid-19 έχει προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στη παγκόσμια οικονομία. Η πλειοψηφία των κλάδων παραγωγής έχουν καταγράψει μεγάλη πτώση, λόγω των μέτρων περιορισμού που λήφθηκαν. Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου κατέγραψε πρωτοφανείς τιμές για την ιστορία. Η υποχώρηση της καταναλωτικής ζήτησης και η πλεονάζουσα προσφορά, οδήγησαν τις τιμές του πετρελαίου τον Απρίλιο του 2020 μέχρι τα -40 δολάρια το βαρέλι. Η δυνατότητα αποθήκευσης του πετρελαίου κατέστη περιορισμένη και εξαιρετικά δαπανηρή με τους παραγωγούς να δηλώνουν πρόθυμοι να πληρώσουν τους αγοραστές προκειμένου να απαλλαγούν από αυτό.
Οι τελευταίες εξελίξεις ωστόσο και η άρση των μέτρων περιορισμού στη πλειοψηφία των κρατών παγκοσμίως, οδηγεί σε σταδιακή εκκίνηση της παραγωγής με τις τιμές για της πετρελαικης αγοράς να επανέρχονται, χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζεται ένα βέβαιο μέλλον για τη πορεία τους.
Πώς οδηγήθηκε η αγορά σε αρνητικές τιμές
Τα μέτρα περιορισμού που εφαρμόστηκαν προς αντιμετώπιση της πανδημίας, οδήγησαν σε βαθύτατη κρίση τη βιομηχανική παραγωγή, την εμπορική δραστηριότητα και τη ζήτηση καυσίμων. Στις 20 Απριλίου 2020 η τιμή του πετρελαίου κατέγραψε πτώση μέχρι -37 δολάρια στο αργό πετρέλαιο τύπου WTI (West Texas Intermediate), ενώ το Βrent υποχώρησε -18,41 δολάρια το βαρέλι με τα συμβόλαια παράδοσης να υποχωρούν των αρχικά συμφωνηθέντων τιμών (CNN,2020).
Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου πλήττεται άνευ προηγουμένου επιστρέφοντας στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τη τελευταία δεκαετία του 1990. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προέβλεψε, ότι η πτώση της παγκόσμιας ζήτησης τον Απρίλιο θα φτάσει τα 29 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα σε ετήσια βάση (περίπου 30% της ζήτησης), ακολουθούμενη από μια άλλη σημαντική πτώση σε ετήσια βάση κατά 26 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα τον Μάιο.
Σύμφωνα με απόφαση των μελών του ΟΠΕΚ, στόχος αποτέλεσε η άμεση συρρίκνωση της παραγωγής κατά 9,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως που αντιστοιχεί σε 10% της παγκόσμιας προσφοράς, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία στην αγορά. Ως αποτέλεσμα της πτώσης της ζήτησης, οι αποθηκευτικοί χώροι πετρελαίου στις ΗΠΑ κλήθηκαν αποθηκεύσουν κατά μέσο όρο 16 εκατομμύρια βαρέλια τις πρώτες εβδομάδες του Απρίλη. Σημείο αναφοράς αποτελεί η πόλη Κάσινγκ στη Οκλαχόμα, στην οποία συναντιούνται οι μεγαλύτεροι αγωγοί αργού πετρελαίου με χωρητικότητα 76 εκατομμύρια βαρέλια, εκ των οποίων τα 59,5 εκατομμύρια είχαν ήδη αποθηκευτεί τον Απρίλη. Τα συμβόλαια παράδοσης αργού του Μαΐου και Ιουνίου όπως ήταν αναμενόμενο διαμορφώθηκαν σχεδόν στα 20 δολάρια το βαρέλι (Bruegel,2020).
H πορεία προς την ανάκαμψη
Η συμφωνία για τη παγκόσμια μείωση της παραγωγής πετρελαίου και η σταδιακή άρση των μέτρων περιορισμού στις αρχές Μαΐου, οι τιμές του πετρελαίου κατέγραψαν άνοδο. Η επανεκκίνηση της οικονομίας αύξησε τη ζήτηση πετρελαίου και των άλλων προϊόντων του, όπως ήταν αναμενόμενο.
Το West Texas Intermediate (WTI), σημείο αναφοράς των ΗΠΑ, σημείωσε άνοδο 20,45% ,διαμορφώνοντας τη τιμή του στα 24,56 $ ανά βαρέλι. Ο διεθνής δείκτη αναφοράς Brent αργού σημείωσε άνοδο 13,86% στα 30,97 δολάρια ανά βαρέλι (CNBC,2020). Oι Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη και η Ινδία παρουσιάζουν αξιοσημείωτη άνοδο στη συνολική ζήτηση, με το πιο αισιόδοξο σενάριο να προβλέπει ε για την Ινδία αποκατάσταση της ζήτησης στα προ κορονοϊού επίπεδα, παρα την υποχώρηση -60% που καταγράφηκε. Άξιο μνείας είναι πως ο ΟΠΕΚ, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και του Κουβέιτ, έχουν δεσμευτεί με περισσότερες περικοπές σε σχέση με αυτές που έχουν υποσχεθεί στη συμφωνία, και η Ρωσία προσπαθεί πραγματικά να συμμορφωθεί με τη συμφωνία για τη συντονισμένη προσπάθεια εξισορρόπησης της παγκόσμιας αγοράς. (Paraskova,2020).
Συμπέρασμα
Τα γεγονότα αυτά προαναγγέλλουν θετικές προοπτικές και αποκατάσταση των αρνητικών τιμών πετρελαίου μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο, η πτώση της παγκόσμιας καταναλωτικής ζήτησης το τελευταίο δίμηνο που άγγιξε τα 30% και η ύφεση που καταγράφηκε σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας, δεν εγγυάται μακροπρόθεσμα τη σταθερότητα. Η οικονομία πλέον, στηρίζεται σε ένα δίκτυο παγκόσμιας συνεργασίας που έχει προσφύγει σε υποστηρικτικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας. Άλλωστε, δεν αποκλείεται ένα δεύτερο κύμα έξαρσης του ιού, μέχρι την ανακάλυψη του εμβολίου καθιστώντας αβέβαιη την αποκατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας σε όρους προ κρίσης.
Αναφορές
Εικόνα: Trotter Matt, “Too Early to Know’ How Oil Price Cuts Will Affect Oklahoma”, March 9, 2020. Διαθέσιμο εδώ
Horowitz Julia, CNN Business, “Oil closes at $10 but the market remains ‘broken”, Αpril 21 2020.Διαθέσιμο εδώ
Paraskova Tsvetana, “Oil prices rise as supply Shrinks”, May 26, 2020. Διαθέσιμο εδώ
Pippa Stevens, CNBC, “Oil surges 20%, posts fifth straight day of gains for first time since July” May 5, 2020. Διαθέσιμο εδώ
Tagliapietra Simone, Bruegel, “COVID-19 is causing the collapse of oil markets: when will they recover?”, April 23, 2020.Διαθέσιμο εδώ