Γράφει η Ανδριανή Ντάικο
Την 15 Οκτωβρίου, ο λαός της Βηρυτού ήρθε αντιμέτωπος, για ακόμη μια φορά, με τον έντονο χαρακτήρα της Hezbollah και της συγκείμενης ομάδας Amal. Με αφορμή την δίκη για την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού το έτος 2020, οι προαναφερθείσες δυνάμεις έδειξαν έντονα την παρουσία τους, με μοναδικό αίτημα να απομακρυνθεί ο δικαστής Tarek Bitar, τον οποίο κατηγορούν για εγκληματική αμέλεια. Εκείνη την ημέρα, τουλάχιστον 6 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους ενώ δεκάδες τραυματίστηκαν. Ποια είναι όμως, σήμερα, η θέση της Hezbollah στον Λίβανο και πως επηρεάζει τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής;
Ήδη από την αρχή της δραστηριότητάς της, το έτος 1982, η πολιτοφυλακή της Hezbollah απέδειξε ενεργά πως στόχος της είναι να επηρεάσει το μέλλον του Λιβάνου. Ήρθε αντιμέτωπη με τις δυνάμεις του Ισραήλ, ενεπλάκη στο Συριακό πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να ασκήσει όλο και μεγαλύτερη επιρροή τόσο περιφερειακά όσο και διεθνώς. Χαρακτηρίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Σαουδική Αραβία αλλά και από αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως τρομοκρατική οργάνωση, με αποτέλεσμα να νιώθει περιθωριοποιημένη και να αναδεικνύει την παρουσία της με στρατιωτικά μέσα. Ούσα η μόνη δύναμη που δεν αφοπλίστηκε από την Συρία στον εμφύλιο πόλεμο του 1975-1990, η Hezbollah κέρδισε την εμπιστοσύνη των συριακών δυνάμεων, με αποτέλεσμα την στρατιωτική συνεργασία μεταξύ τους αλλά και την ενίσχυση της στο πολιτικό πεδίο του Λιβάνου.
Χρησιμοποιώντας το κύρος της, απέκτησε την στήριξη πολλών Σιιτών της περιοχής και ξεκίνησε να πολιτικοποιείται ακόμη περισσότερο. Απέκτησε επίσημα κυρίαρχη θέση στην πολιτική σκηνή της χώρας το έτος 2016, όταν εξελέγη πρόεδρος ο Michel Aoun και πρωθυπουργός ο Saad al-Hariri, ο οποίος παραιτήθηκε έναν χρόνο μετά, υπό την πίεση της Σαουδικής Αραβίας. Στόχος της τελευταίας ήταν να υποβαθμίσει την υπεροχή της Hezbollah στην περιοχή, κάτι που δεν κατάφερε πλήρως, αφού ο Saad al-Hariri μερικές εβδομάδες μετά απέσυρε την παραίτησή του και συνέχισε τα καθήκοντά του. Λίγα χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 2018, απέκτησε εκ νέου κυρίαρχη θέση καθώς επίσης σε συνεργασία με την συμμαχία ‘’March 8’’ ασκούσε μεγαλύτερο έλεγχο στην περιοχή. Έλεγχο, ωστόσο, τον οποίο σταδιακά άρχισε να χάνει, καθώς όλο και περισσότερες κυβερνήσεις την χαρακτηρίζουν τρομοκρατική οργάνωση μειώνοντας, ως εκ τούτου, την διεθνή της νομιμοποίηση.
Έναν χρόνο αργότερα, το 2019, ξεκίνησαν διαδηλώσεις με αφορμή την διαφθορά της κυβέρνησης. Στις διαδηλώσεις αυτές έλαβαν μέρος ακόμα και υποστηρικτές της Hezbollah, αποδεικνύοντας πως η εμπιστοσύνη προς την οργάνωση υποβαθμίζεται. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ο πρωθυπουργός al-Hariri παραιτήθηκε σε μια προσπάθεια να ανακτήσει την εμπιστοσύνη και την στήριξη των Σιιτών πολιτών. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η αντικατάσταση της κυβέρνηση από μια τεχνοκρατική ομάδα, η οποία λειτουργούσε υπό την στήριξη της συμμαχίας ‘’March 8’’. Μεγαλύτερη κριτική εναντίον της οργάνωσης ασκήθηκε, όταν ο Salim Jamil Ayyash, κρίθηκε τον Αύγουστο του 2020 ένοχος για την δολοφονία του πρώην Πρωθυπουργού Rafiq Hariri. Η εν λόγω δολοφονία είχε λάβει χώρα το έτος 2005.
Όσον αφορά στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, κύριος αντίπαλος την Hezbollah είναι σε μεγάλο βαθμό το Ισραήλ. Ήδη από το 1979, όταν το Ισραήλ είχε υπό τον έλεγχο του περιοχές του νότιου Λιβάνου, η Hezbollah ανακοίνωσε την ατζέντα της, εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων. Πολλάκις έχει κατηγορηθεί για επιθέσεις εναντίον Εβραίων, τόσο στην ίδια την Μέση Ανατολή όσο και διεθνώς. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι εκρήξεις στην Εβραϊκή Κοινότητα της Αργεντινής, κατά την διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν 85 πολίτες, αλλά και ο βομβαρδισμός της Ισραηλινής Πρεσβείας στο Λονδίνο το ίδιο έτος. Το 2006 η ένταση μεταξύ των δύο δυνάμεων κλιμακώθηκε σε έναν πόλεμο, ο οποίος διήρκησε αρκετούς μήνες. Κατά την διάρκεια αυτής της σύρραξης, η Hezbollah εκτόξευσε πολυάριθμους πυραύλους στο έδαφος του Ισραήλ. Έντονες απειλές εναντίον του Ισραήλ εξακολουθούν να ανακύπτουν, ακόμη και σήμερα από την πλευρά της στρατιωτικής Hezbollah, διατηρώντας ενεργό το μανιφέστο του 2009, στο οποίο χαρακτηριστικά αναφέρεται η «καταστροφή του ισραηλινού κράτους».
Οι στρατιωτικές μονάδες της οργάνωσης δραστηριοποιούνται ενεργά και στο έδαφος της Συρίας. Ανακοινώνοντας επίσημα την εμπλοκή τους στον συριακό εμφύλιο το 2013, οι ηγετικές προσωπικότητες της Hezbollah τάχθηκαν στο πλευρό του Bashar al-Assad και ξεκίνησαν να διακινούν όπλα από το Ιράν στους θύλακες της Συρίας. Σε συνεργασία με το Ιράν και την Ρωσία, έδειξαν στην συριακή κυβέρνηση ότι ήρθε η ώρα να ανταποδώσουν την στήριξή, την οποία τους παρείχαν κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο του Λιβάνου. Μετά από έξι περίπου χρόνια, η Hezbollah αποφάσισε να αποσύρει πολλούς από τους στρατιώτες της και να τους τοποθετήσει στα σύνορα του Λιβάνου. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του ηγέτη της Hezbollah, Sayyed Hassan Nasrallah, σύμφωνα με τον οποίο διατηρούνται συμβολικές δυνάμεις στην Συρία, καθώς η κυβέρνηση, έχοντας επιτύχει τους στόχους της, δεν χρειάζεται πλέον την στήριξη μεγαλύτερου αριθμού.
Πολλοί αναλυτές αναφέρουν πως η Hezbollah αναπτύσσει όλο και περισσότερο το διεθνές δίκτυό της, ωστόσο δεν ενδιαφέρεται για να έναν πόλεμο με το Ισραήλ ή άλλες αντιμαχόμενες δυνάμεις. Η μόνη στιγμή κατά την οποία ενδεχομένως να υπήρξε σοβαρή πιθανότητα σύρραξης ήταν το 2019, όταν η Hezbollah επιτέθηκε σε μια ισραηλινή στρατιωτική βάση. Περισσότερο η οργάνωση θα έπρεπε να ανησυχεί για το εσωτερικό του Λιβάνου. Όλο και μεγαλύτερος αριθμός διαδηλωτών εκφράζει την δυσαρέσκειά του προς την κυβέρνηση. Η φτώχεια, η ανεργία αλλά και το δημόσιο χρέος έχουν οδηγήσει σε διαδηλώσεις ακόμα και κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Η Hezbollah δεν φαίνεται να κάνει αποδεκτό το αίτημα του λαού για μια νέα ανεξάρτητη κυβέρνηση, καθώς φοβάται το ενδεχόμενο αφοπλισμού. Προς το παρόν, εξακολουθεί να επηρεάζει την πολιτική σκηνή και να είναι παρούσα στα γεγονότα της ευρύτερης περιοχής, παρά την εμφανή μείωση του κύρους της.
Πηγές
Ahmed Aboudouh, ‘’At least six dead and thousands injured in violent Beirut clashes’’, The Independent, Οκτώβριος 14, 2021, διαθέσιμο σε: https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/beirut-lebanon-shooting-blasts-today-b1938259.html (Ανακτήθηκε την 20.10.2021)
Timothy Heritage, ‘’Factbox: What is Lebanon’s Hezbollah?’’, Reuters, Σεπτέμβριος 16, 2021, διαθέσιμο σε: https://www.reuters.com/world/middle-east/what-is-lebanons-hezbollah-2021-09-16/ (Ανακτήθηκε την 20.10.2021)
Kali Robinson, ‘’What is Hezbollah?’’, Council on Foreign Relations, Σεπτέμβριος 1, 2020, διαθέσιμο σε: https://www.cfr.org/backgrounder/what-hezbollah (Ανακτήθηκε την 20.10.2021)
Andrew Carey, ‘’Israel and Hezbollah exchange border fire for the first time in years’’, CNN, Σεπτέμβριος 2, 2019, διαθέσιμο σε: https://edition.cnn.com/2019/09/01/middleeast/israel-hezbollah-army-base-attack/index.html (Ανακτήθηκε την 21.10.2021)
Matthew Levitt, ‘’Introducing the Hezbollah worldwide map and timeline’’, The Washington Institute for Near East Policy, Αύγουστος 2, 2020, διαθέσιμο σε https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/introducing-hezbollah-worldwide-map-and-timeline (Ανακτήθηκε την 22.10.2021)
Πηγή Εικόνας: https://thehill.com/opinion/international/513922-the-eu-needs-to-fully-designate-hezb, ollah-as-terrorist-group (Ανακτήθηκε την 22.10.2021)