Γράφει η Κατερίνα Δαουτάκου
Ένα θέμα που απασχολεί έντονα την διεθνή κοινότητα από την ίδρυση του Ισλαμικού Κράτους και μετά την κατάρρευση του, είναι τα μέσα και ο τρόπος διάδοσης των ιδεών του Ισλαμικού Κράτους στα παιδιά μαχητές. Σύμφωνα με επίσημη αναφορά του ΟΗΕ για τα Παιδιά και τις Ένοπλες Ομάδες του 2019, τουλάχιστον 5.000 άτομα, δραστηριοποιήθηκαν στο πλευρό του ISIL.
Οι γνωστοί «σκύμνοι του Χαλιφάτου» ή αλλιώς «Λιονταράκια» χρησιμοποιούνται στις περισσότερες περιπτώσεις ως ασπίδα προστασίας ή ως χρήσιμο ανθρώπινο δυναμικό που διεξάγει Jihad. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα παιδιά που δραστηριοποιούνται στο πεδίο μάχης, στις μαζικές αυτοκτονίες, στις εκτελέσεις, τέλος στην στελέχωση των στρατοπέδων εκπαίδευσης και τις σχολές. Το ηλικιακό εύρος της στρατολόγησης των νέων μελών κυμαίνεται από τα 8 μέχρι και τα 15 έτη. Ωστόσο, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις όπως τα παιδιά των ηγετών που εντάσσονται σε μικρότερη ηλικία για να λάβουν τις απαραίτητες γνώσεις.
Σημαντικότερο ρόλο στην διαδικασία του προσηλυτισμού και της ένταξης έχει η πλύση του εγκεφάλου (Brainwashing). Προπαγανδιστικά βίντεο με τις καλύτερες παροχές που μπορεί να προσφέρει η οργάνωση στο κάθε παιδί, εικόνες από τα στρατόπεδα εκπαίδευσης και χαρούμενα πρόσωπα αποτελούν μερικά από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα που πρόβαλε το Χαλιφάτο για να προσεγγίσει νέους μαχητές. Το πιο ουσιώδες μέρος της διαδικασίας ξεκινάει στα στρατόπεδα εκπαίδευσης, στα οποία τα παιδιά μαθαίνουν την παράδοση του Ιερού Βιβλίου και τις αξίες της Τζιχάντ που θα πρέπει να ακολουθήσουν με τελικό σκοπό να κατοχυρώσουν μία θέση στον Παράδεισο. Συνάμα, υποχρεώνονται να νικήσουν τους απίστους και να διαδώσουν το κήρυγμα του Ισλάμ. Οι αντιλήψεις για μία καλύτερη και δικαιότερη Σουνιτική κοινωνία, εάν και δεν γίνονται αντιληπτές στα παιδιά, βρίσκουν αντίκρισμα λόγω του ενθουσιασμού.
Η κοινωνικοποίηση του Πολέμου και η προώθηση της κουλτούρας της βίας πραγματοποιείται μέσα από την καθημερινή ζωή στα στρατόπεδα και στα σχολεία. Οι νέοι μαχητές μέσω της μάθησης και των ερεθισμάτων αντιλαμβάνονται τον πόλεμο ως ένα φυσιολογικό συμβάν αποδίδοντας του μία μορφής κανονικότητας. Η παραπλανητική εμπιστοσύνη που δημιουργείται μεταξύ των εν δυνάμει μαχητών και των στρατολόγων μέσω της συνεχούς κοινωνικής συναναστροφή τους, της βοήθειας και του συναισθήματος της προστασίας, οδηγούν στην ανοικοδόμηση μιας ασυνείδητης και αυθόρμητης σχέσης τόσο με τους ηγέτες της οργάνωσης όσο και με τις Ιδέες της.
Βέβαια, η πλύση εγκεφάλου είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί μέσω άλλων εναλλακτικών δρώντων χωρίς να χρειάζεται το παιδί να παραστεί στο στρατόπεδο εκπαίδευσης, αρκεί έστω να ανήκει στην σφαίρα επιρροής του. Μία χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή των γονέων μισθοφόρων στα γεγονότα του Ιράκ, του Αφγανιστάν και της Τσετσενίας, οι οποίοι επηρέασαν με τα βιώματα τους την ψυχοσύνθεση των παιδιών. Μία εμφανής επίδραση αποτελεί το σύνθημα “Νίκη ή Παράδεισος” που χρησιμοποιούν οι νέοι στα στρατόπεδα εκπαίδευσης, επηρεασμένοι από τον Τσετσενικό Αυτονομιστικό Πόλεμο. Ωστόσο, μία απτή απόδειξη της επιρροής είναι τα βίντεο παιδιών βετεράνων που δημοσιεύτηκαν και είχαν ως περιεχόμενο απειλές προς δημόσια πρόσωπα, συγκεκριμένα ηγεσίες εθνικών κυβερνήσεων.
Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θεωρούνται υπεραρκετά για να διαδοθούν οι αντιλήψεις του Νέου Ισλαμικού Κόσμου που ήρθαν για να μείνουν. Το μίσος, η περιέργεια, οι απόψεις για τον Πόλεμο, τα πρότυπα των γονέων, η προστασία και η επιδίωξη της αύξησης του εισοδήματος κατηγορούνται για την ένταξη των νέων μέσα στην οργάνωση. Έτσι, μπορούν να δώσουν πίστη και υπακοή για να γίνουν αποδεκτοί παρόλο που μπορούν να προσποιούνται.
Τι γίνεται, όμως, όταν τα παιδιά δεν δίνουν πίστη και υπακοή στους κανόνες του Κορανίου; Δύο τινά συμβαίνουν κυρίως, είτε θα υποστούν μεγαλύτερη πίεση και θα απομονωθούν από την οργάνωση είτε θα πέσουν θύματα βίας τα ίδια ή οι συγγενείς τους. Αυτό γίνεται με σκοπό να παραδειγματιστούν οι υπόλοιποι νέοι σε περίπτωση που δεν ακούσουν το νόμο του Ισλάμ ή θελήσουν να εγκαταλείψουν το Χαλιφάτο. Απεναντίας, μπορούσε να τους ζητηθεί να τραυματίσουν είτε να δολοφονήσουν κάποιον δικό τους ή άλλο παιδί ως απόδειξη της πίστης τους για να γίνουν αποδεκτά μέλη τόσο στην οργάνωση όσο και στην Ισλαμική Κοινωνία.
Στις προαναφερθείσες πρακτικές έχει εναντιωθεί το μεγαλύτερο μέρος της Διεθνούς Κοινότητας, η οποία προσπαθεί μετά από την κατάρρευση του Χαλιφάτου να επανεντάξει τα παιδιά μαχητές στην κοινωνία. Το έργο των Δυτικών κοινωνιών θεωρείται δυσκολότερο από των λοιπών λόγω του ζητήματος επανένταξης των ξένων παιδιών στον τόπο καταγωγής τους και στο σχέδιο αντιμετώπισης του brainwashing που υιοθέτησε το ISIS. Χρήζεται απαραίτητο να ανοικοδομηθεί ένα περιβάλλον που θα αποπνέει εμπιστοσύνη, θα σέβεται τις αρχές του Κορανίου, χωρίς να προσπαθεί να τις παραποιήσει και θα κατοχυρώνει την ασφάλεια σε ένα κόσμο που αλλάζει συνεχώς.
Επομένως, το Ισλαμικό Κράτος άφησε ένα ενδότερο αποτύπωμα το οποίο δεν περιορίζεται στο πεδίο της στρατιωτικής εκμετάλλευσης των παιδιών αλλά διευρύνεται στο σύνολο της κοινωνίας. Στην ευχέρεια των Διεθνών Οργανισμών, των Μη Κρατικών Οργανισμών, των Κρατών και των ατόμων είναι να εξαλείψουν το φαινόμενο της κοινωνικοποίησης του πολέμου, να διορθώσουν τα κακώς κείμενα και τις επιλογές του παρελθόντος με κατανόηση, υπομονή, θέληση, συνεννόηση και συντονισμένο σχεδιασμό. Στοιχεία τα οποία εάν παραλειφθούν θα δυσχεράνουν την κατάσταση και την εύρεση λύσης.
Πηγές:
- Ειρήνη Ανδρουλάκη, Μετατρέπουν μικρά παιδιά σε << μαχητές θανάτου>>, CNN Greece, Φεβρουάριος 12, 2017. Διαθέσιμο σε: https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/66983/metatrepoyn-mikra-paidia-se-maxites-toy-thanatoy
- Anne Speckhard, Inside the ISIS Machine Turning Children to ‘Monsters’, International Center for the Study of Violent Extremism, Αύγουστος 27, 2017. Διαθέσιμο σε: https://www.researchgate.net/profile/Anne_Speckhard/publication/319302428_Inside_The_ISIS_Machine_Turning_Children_to_%27Monsters%27/links/59a1ced5458515fd1fe3bf37/Inside-The-ISIS-Machine-Turning-Children-to-Monsters.pdf
- Melanie Lowry, Rehabilitating the Children of ISIS: A Comparative Case Study of Armed Groups and Child Soldier Reintegration, CSS ETH Zurich, Μάρτιος 11, 2019. Διαθέσιμο σε: https://isnblog.ethz.ch/security/rehabilitating-the-children-of-isis-a-comparative-case-study-of-armed-groups-and-child-soldier-reintegration
- Asaad Almohammad, ISIS Child Soldiers in Syria: The Structural and Predatory Recruitment, Enlistment, Pre-Training Indoctrination, Training, and Deployment, ICCT, Research Paper, Φεβρουάριος, 2018. Διαθέσιμο σε:https://icct.nl/wp-content/uploads/2018/02/ICCT-Almohammad-ISIS-Child-Soldiers-In-Syria-Feb2018.pdf
- Feras Hanoush, Rehabilitating ISIS’ Child Soldiers , Atlantic Council , Σεπτέμβριος 21, 2017. Διαθέσιμο σε: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/syriasource/rehabilitating-isis-child-soldiers/
- James S. Morris & Tristan Dunning, Islamic State schooled children as soldiers – how can their ‘education’ be undone?, The Conversation, Μάρτιος 28, 2018. Διαθέσιμο σε:https://theconversation.com/islamic-state-schooled-children-as-soldiers-how-can-their-education-be-undone-93266?utm_medium=email&utm_campaign=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20April%203%202018%20-%2098428535&utm_content=Latest%20from%20The%20Conversation%20for%20April%203%202018%20-%2098428535%20CID_c2b91e24d605c2277cb8f03545d8d71f&utm_source=campaign_monitor_global&utm_term=Islamic%20State%20schooled%20children%20as%20soldiers%20%20how%20can%20their%20education%20be%20undone
- Pressroom, Τα παιδιά του ISIS: Ενα ντοκιμαντέρ για τα «σχολεία» βίας των τζιχαντιστών, Press Publica, Νοέμβριος 28, 2015. Διαθέσιμο σε: https://www.presspublica.gr/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%BF%CF%85-isis-%CE%B5%CE%BD%CE%B1-%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AD%CF%81-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1/
- CBS News, When ISIS recruits children as killers, how hard is it to reverse the brainwashing?, Ιούλιος 31, 2017. Διαθέσιμο σε: https://www.youtube.com/watch?v=6cYURB3uPhw
- UN News, Annual Report of the Secretary-General on Children and Armed Conflict, Ιούλιος 26, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.un.org/sg/sites/www.un.org.sg/files/atoms/files/26-07-2019_SG_CAAC_report_advance_copy_0.pdf