Το καλοκαίρι του 2017, η
Μεγάλη Βρετανία αποφάσισε, μέσω δημοψηφίσματος, την έξοδο της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κλίμα στη χώρα ήταν
διχαστικό ανάμεσα σε αυτούς που στήριζαν και στηρίζουν την παραμονή της
Βρετανίας στην ενωμένη Ευρώπη και σ΄εκείνους που οραματίζοταν τα περασμένα
μεγαλεία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Οι λαικιστές επικράτησαν, o πρωθυπουργός David Cameron παραιτήθη.
Η νέα βρετανική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τη συντηρητική Theresa May, ανέλαβε το έργο της
διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε. για τους όρους της αποχώρησης. Πολλά είναι τα
ζητήματα που πρέπει να καθοριστούν όπως, οι νέες εμπορικές σχέσεις, η
μετακίνηση των πολιτών και η επαναφορά των σκληρών συνόρων. Ωστόσο, το
ακανθώδες ερώτημα αφορά το μέλλον της Βόρειας Ιρλανδίας.
Θέλει η
Βόρεια Ιρλανδία την έξοδο;
Η Βόρεια Ιρλανδία ψήφισε υπέρ της
παραμονής στην Ένωση με ποσοστό 55% καθώς η οικονομία της είναι στενά
συνδεδεμένη με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας ούσα μέλο της Ε.Ε. Οι εθνικιστές
θέλουν η Βόρεια Ιρλανδία να παραμείνει αλλά οι ενωσιακοί (με το Ηνωμένο
Βασίλειο) θέλουν την απένταξη της χώρας. Η επαναφορά σκληρού συνόρου μεταξύ
Ιρλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου θα επιφέρει και την παρουσία βρετανικής
αστυνομίας και βρετανικού στρατού στα σύνορα οξύνοντας τα πνεύματα και
ανασύροντας παρελθοντικά τραύματα.
H Συμφωνία της Μεγάλης
Παρασκευής
Το
1998, υπογράφηκε η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής ή του Μπέλφαστ που έδωσε
τέλος στον «τριακονταετή πόλεμο» μεταξύ των εθνικιστών Ιρλανδών, που
επιζητούσαν μία ενιαία Ιρλανδία, και των ενωτικών που ήθελαν να παραμείνει η
Βόρεια Ιρλανδία αναπόσπαστο κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου. Η σύνδεση της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής με το Brexit έγκειται στο ότι η συμφωνία αυτή ρυθμίζει όχι μόνο το σύστημα
αποκεντρωμένης διοίκησης της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά και τις σχέσεις μεταξύ
Ιρλανδίας-Βόρειας Ιρλανδίας καθώς και τις σχέσεις Ιρλανδίας-Ηνωμένου Βασιλείου.
Αν προσθέσουμε στην
εξίσωση τις σχέσεις που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ Ιρλανδίας-ΕΕ και Ηνωμένου
Βασιλείου-ΕΕ, λόγω της συμμετοχής και των δύο στην Ευρωπαϊκή Ένωση,
καταλαβαίνουμε ότι κάθε αλλαγή στις ισορροπίες ανάμεσα σε κάποιο από αυτά τα
δίπολα επηρεάζει αναπόφευκτα και τα υπόλοιπα. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή
εξέδωσε το Σεπτέμβριο κατευθυντήριες γραμμές που θα καθοδηγήσουν τις
διαπραγματεύσεις σχετικά με το σύνορο μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας
μετά το Brexit (Τelegraph
2018).
Το σημαντικότερο ίσως
σημείο της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής είναι η αναγνώριση από πλευράς
Ηνωμένου Βασιλείου της δυνατότητας ένωσης της Βόρειας Ιρλανδίας με τη
Δημοκρατία της Ιρλανδίας αν στο μέλλον η πλειοψηφία του πληθυσμού και στις δύο
περιοχές το επιθυμεί. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος για το Ηνωμένο Βασίλειο, με
βάση τα νέα δεδομένα, οι κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας να ζητήσουν την Ένωση
με την Ιρλανδία προκειμένου να αποφύγουν με τον τρόπο αυτό την έξοδό τους από
την ΕΕ.
Το ζήτημα όμως δεν είναι
τόσο απλό, δεδομένου ότι σύμφωνα με την Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής οι
κάτοικοι της Βόρειας Ιρλανδίας έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν την εθνική
ταυτότητα και την υπηκοότητα της Ιρλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου ή και των
δύο. Σε περίπτωση λοιπόν που η Βόρειος Ιρλανδία αποχωρήσει από την ΕΕ ως μέρος
του Ηνωμένου Βασιλείου, θα υπάρχουν σε αυτήν άτομα που θα συνεχίσουν να
αποτελούν πολίτες της Ένωσης εφόσον έχουν επιλέξει ιρλανδική ή διπλή
υπηκοότητα, τα οποία συνεκδοχικά θα έχουν διαφορετικά δικαιώματα από τους
υπόλοιπους Βρετανούς (Τelegraph
2018).
H παραίτηση του Υπουργού για τη Βόρεια Ιρλανδία Sailesh Vara (15/11/2018), δημιουργεί τριγμούς στην βρετανική κυβέρνηση καθώς πολλά συντηρητικά στελέχη δεν στηρίζουν την πολιτική της Threressa May σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση.
Συμπερασματικά, αν δεν υπάρξει κάποια σαφής διευθέτηση του ζητήματος του
συνοριακού status quo Ηνωμένου Βασιλείου και
Ιρλανδίας τότε θα δημιουργηθεί μια χαοτική κατάσταση που θα επηρεάσει την
οικονομία της νήσου της Ιρλανδίας και θα επαναφέρει τις παρελθοντικές
συγκρουσιακές καταστάσεις.
Πηγές:
Asten Morgan, ThE Belfast Press, “The Belfast Agreement – a practical legal analysis”, 2000
Aughey Arthur, “The Politics of Northern Ireland beyond Belfast Agreement”, Routhledge 2005, p.148
The Times, “Border Arrangments in Northern Ireland”, October 23, 2018
The Telegraph, “UK Cabinet discussion about Brexit”, November 13, 2018
Mark Edward, Belfast Telegraph “Northern Ireland office Minister resigns over draft Brexit deal” November 15, 2018,