Γράφει η Ευαγγελία Καψιμάλη
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Επτά χρόνια έχουν μεσολαβήσει από την έναρξη του μεγάλου σχεδίου της Αφρικανικής Ένωσης για την υλοποίηση των επτά προσδοκιών της Agenda 2063, με τις πέντε περιοχές της Αφρικής να προσπαθούν για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σκοπός της Agenda 2063 είναι να αναδείξει μέσα στα επόμενα 50 έτη την αφρικανική ήπειρο σε παγκόσμιο παίκτη, μέσα από την επίτευξη μιας σειράς στόχων.
Οι στόχοι αυτοί αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία μιας πολιτικά ολοκληρωμένης ηπείρου , βασισμένη στο όραμα του Παναφρικανισμού[1] αλλά και την συγκρότηση μιας Αφρικής, με πυλώνες την ειρήνη και την ασφάλεια. Στοχεύει, επίσης, στην καλή διακυβέρνηση, τη δημοκρατία, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου. Επιπλέον, μεγάλης βαρύτητας ζήτημα θεωρείται και η ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας και της κληρονομιάς της, ενώ ουσιαστικός πρόκειται να είναι κι ο ρόλος του αφρικανικού λαού κι ιδιαίτερα των γυναικών και των νέων[2]. Όλοι αυτοί οι στόχοι θα οδηγήσουν με τη σειρά τους στην υλοποίηση του απώτερου στόχου, ο οποίος δεν είναι άλλος από την ανάδειξη της Αφρικής σε ισχυρό, ενωμένο, ανθεκτικό και παγκόσμιο παίκτη και εταίρο. Αυτό, λοιπόν, που αξίζει επί της παρούσης να αναλυθεί είναι η πρόοδος που έχουν σημειώσει οι πέντε περιοχές της αφρικανικής ηπείρου και το πόσο κοντά βρίσκονται στην υλοποίηση του σχεδίου.
Νότια Αφρική
Πρόοδο έχει εμφανίσει η Νότια Αφρική στους στόχους που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πολιτική ολοκλήρωση ,την ειρήνη και την ασφάλεια, δημιουργώντας σταθερά συμβούλια ειρήνης και ασφάλειας στις κυβερνήσεις της. Χάρη στη λειτουργικότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έχει επιτευχθεί η αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ κατά 89% σε σχέση με το 2019[3], κάτι που οφείλεται στον τομέα της μεταποίησης. Επίσης, μεγάλο ποσοστό των προστατευμένων γλυκών υδάτων βιοποικιλότητας έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα στις περισσότερες περιοχές, ενώ το ποσοστό του πληθυσμού που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ξεπέρασε το διπλάσιο. Αντιθέτως, το ποσοστό εγγραφής των παιδιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε σημαντικά. Επιπρόσθετα, μειώθηκε δραστικά και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ κατά την υπό εξέταση περίοδο.
Ανατολική Αφρική
Η συγκεκριμένη περιοχή της αφρικανικής ηπείρου έχει παρουσιάσει μεγαλύτερη πρόοδο συγκριτικά με την προηγούμενη όσον αφορά τους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ειρήνη και την ασφάλεια. Έχει κάνει ,επίσης, σημαντικά βήματα και στην προσπάθεια για εξάλειψη της βίας και των διακρίσεων κατά των γυναικών και των κοριτσιών, μέσω της πλήρους ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς της ζωής. Ακόμη, οι εγγραφές στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν αυξηθεί. Παράλληλα, μεγάλη πρόοδος έχει εμφανιστεί στον τομέα της ενέργειας, καθώς περισσότερα νοικοκυριά έχουν πλέον πρόσβαση στον ηλεκτρισμό σε σχέση με το 2019[4]. Παρόλα αυτά, αρκετά κράτη δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν δομές με μεγάλη επιρροή για να αντιμετωπίσουν, για παράδειγμα, θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δυτική Αφρική
Τα κράτη της Δυτικής Αφρικής σημείωσαν σημαντική πρόοδο στην ειρήνη και την ασφάλεια, αλλά πολύ περισσότερο στη δημιουργία υποδομών παγκόσμιας κλάσης, όπως οι υποδομές στην επικοινωνία και τη συνδεσιμότητα. Αξιόλογη ήταν η πρόοδος που παρατηρήθηκε και στον κλάδο της οικονομίας. Αρχικά, παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση στο ΑΕΠ χάρη στη συμβολή του τουρισμού και των αλιευτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, η πρόσβαση των νοικοκυριών στον ηλεκτρισμό και το διαδίκτυο αποτελεί σημαντικό επίτευγμα. Ωστόσο, άλλοι τομείς όπως η γεωργική παραγωγικότητα, καθώς και η πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση[5], παρουσιάζουν αργή ανάπτυξη.
Κεντρική Αφρική
Από τις πέντε περιοχές, η Κεντρική Αφρική είναι αυτή που σημείωσε τη χαμηλότερη άνοδο εντός αυτών των επτά χρόνων. Η μόνη πρόοδος που έχει εμφανιστεί είναι στη δημιουργία υποδομών που αφορούν την συνδεσιμότητα και την επικοινωνία. Όπως και στη Δυτική Αφρική, έτσι κι εδώ, τα περισσότερα νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό και το διαδίκτυο. Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία πρόοδος όσον αφορά την ενδυνάμωση των νέων και των παιδιών ,γεγονός που οφείλεται στο χαμηλό ποσοστό εγγραφής των παιδιών στα σχολεία, αλλά ούτε και στην ανάδειξη της ηπείρου σε παγκόσμιο παίκτη κι εταίρο, αφού δεν έχει αναληφθεί καμία ευθύνη για χρηματοδότηση του αναπτυξιακού της σχεδίου[6].
Βόρεια Αφρική
Στη Βόρεια Αφρική, σημειώθηκε σοβαρή πρόοδος όσον αφορά την καλή διακυβέρνηση και την ειρήνη και ασφάλεια. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο αριθμός των υποσιτισμένων παιδιών κάτω των 5 ετών στην περιοχή έχει μειωθεί κατά 97% από την καθιέρωση της Ατζέντας. Επιπλέον, τα ποσοστά ελονοσίας και φυματίωσης έχουν παρουσιάσει αξιοσημείωτη μείωση ξεπερνώντας τον στόχο τους για το 2019[7]. Ακόμη, στον κλάδο της οικονομίας, σημαντικό επίτευγμα θεωρείται η ίδρυση της Ηπειρωτικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών από τα κράτη μέλη. Αντιθέτως, απαιτείται σημαντική προσπάθεια περί επίτευξης του στόχου για ισότητα των δύο φύλων και για ενδυνάμωση του ρόλου της γυναίκας. Το ποσοστό των γυναικών που δέχονται βία και διακρίσεις στην περιοχή δεν έχει σημειώσει την προβλεπόμενη μείωση ..
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αυτό που παρατηρείται, επομένως, είναι πως οι πέντε περιοχές της αφρικανικής ηπείρου έχουν επικεντρωθεί μεμονωμένα στην δημιουργία συμβουλίων ασφαλείας, ενώ σημαντική είναι και συνεργασία μεταξύ τους για τη διευθέτηση των συγκρούσεων. Ωστόσο, οι τομείς που έχουν παρουσιάσει την μικρότερη πρόοδο στο πέρασμα των χρόνων, είναι η δημοκρατία, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η εκπαίδευση των νέων, ενώ μικρή έως καθόλου πρόοδο έχει εμφανίσει ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς της ηπείρου.
Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός πως η πρόοδος που παρουσιάζεται στις εκθέσεις είναι αξιοσημείωτη για ένα σχέδιο τόσο υψηλών στόχων και προσδοκιών. Παρόλα αυτά, ο δρόμος προς την υλοποίηση της Agenda 2063 φαίνεται μακρύς. Η επίτευξη ολοένα και περισσότερων φιλοδοξιών απαιτεί ταυτόχρονη υποστήριξη τόσο της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, όσο και της ανάδειξης των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση οποιασδήποτε πρόκλησης σε εθνικό, περιφερειακό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
ΠΗΓΕΣ
- Encyclopedia Brittanica, Peter Kuryla, Pan-Africanism, March 18, 2009, Διαθέσιμο σε https://www.britannica.com/topic/Pan-Africanism/additional-info#history
- European Commission, Agenda 2063: The Africa We Want, April 9, 2019, Διαθέσιμο σε https://knowledge4policy.ec.europa.eu/publication/agenda-2063-africa-we-want_en?fbclid=IwAR1M4kM9XMNA_MuDLzEqLPbCUiJBpKzZi-AhIdcvm9i7FhoxNWnjFrvguTc
- The Borgen Project, Alexander Poran, The Seven Aspirations: Africa’s Progress on Agenda 2063, published on November 3, 2020, Διαθέσιμο σε https://borgenproject.org/the-seven-aspirations-africas-progress-on-agenda-2063/
- African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, Διαθέσιμο σε https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf
- African Union, Our Aspirations for the Africa We Want, Διαθέσιμο σε https://au.int/agenda2063/aspirations
Πηγή εικόνας: AUDA-NEPAD, The First Continental Report on the Implementation of the Agenda 2063, διαθέσιμο σε https://www.nepad.org/publication/first-continental-report-implementation-of-agenda-2063
[1] Παναφρικανισμός: η ιδέα ότι οι λαοί αφρικανικής καταγωγής έχουν κοινά συμφέροντα και πρέπει να ενοποιηθούν
[2] The Borgen Project, Alexander Poran, The Seven Aspirations: Africa’s Progress on Agenda 2063, published on November 3, 2020, διαθέσιμο σε: https://borgenproject.org/the-seven-aspirations-africas-progress-on-agenda-2063/
[3] African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, σελ. 25, διαθέσιμο σε: https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf
[4] African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, σελ. 26, διαθέσιμο σε: https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf
[5] African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, σελ. 27, διαθέσιμο σε: https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf
[6] African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, σελ. 28, διαθέσιμο σε: https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf
[7] African Union Development Agency, First Continental Report on the Implementation of Agenda 2063, February 2020, σελ. 29, διαθέσιμο σε: https://au.int/sites/default/files/documents/38060-doc-agenda_2063_implementation_report_en_web_version.pdf