Γράφει η Άντζελα Αράπη
Τα δάση καλύπτουν το 31% της γης και έκταση περίπου τέσσερα εκατομμύρια εκτάρια, με το 93% αυτών να αποτελούν φυσικά δάση. Γενικώς, είναι αδιαμφισβήτητη η σημασία τους για την ζωή του ανθρώπου, την βιοποικιλότητα του πλανήτη και την κλιματική σταθεροποίηση. Επίσης, αποτελούν πηγή δέσμευσης του άνθρακα, καθώς κάθε χρόνο περίπου δυο τόνοι CO2 δεσμεύονται από τις παγκόσμιες δασικές εκτάσεις. Παράλληλα, από αυτά προέρχεται το 75% του πόσιμου νερού και το 50% των φρούτων, ενώ 1.6 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από αυτά (UN, 2019).
Συνεπώς η αναδάσωση καθίσταται αναγκαία, καθώς εκατομμύρια εκτάρια δασικών εκτάσεων καίγονται κάθε χρόνο, ενώ τα ποσοστά αποψίλωσης των δασών αυξάνονται συστηματικά, όπως και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Έτσι, η αναδάσωση μπορεί να προσφέρει στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, στην ανθρώπινη ευημερία, αντικαθιστά τα καμένα δάση με ένα νέο πλούσιο οικοσύστημα και βοηθά στην διατήρηση της βιοποικιλότητας (OECD, 2007).
Υπάρχουν 2 είδη αναδάσωσης: αυτή που γίνεται σε έδαφος που προηγουμένως υπήρχε δάσος, και αυτή που φυτεύονται δέντρα σε έκταση που δεν υπήρξε δάσος προηγουμένως. Στην περίπτωση της πρώτης μορφής, φυτεύοντας ένα νέο δάσος στο σημείο του παλιού αυτό δεν προϋποθέτει ότι θα δημιουργηθεί το ίδιο οικοσύστημα και τα είδη που εξαφανίστηκαν δεν θα επανέλθουν. Με την δεύτερη μορφή αναδάσωσης, η λογική είναι να αναβαθμιστεί ένα κομμάτι γης που φαίνεται υποβαθμισμένο. Παρόλα αυτά, κάθε σημείο φιλοξενεί το δικό του οικοσύστημα. Η δεύτερη μορφή αναδάσωσης θα πρέπει να μελετάται από εμπειρογνώμονες για να ληφθεί η σωστή απόφαση. Δυστυχώς, πολλές φορές η γη που μοιάζει αναξιοποίητη φιλοξενεί σπάνια είδη τα οποία με αυτές τις ενέργειες εξαφανίζονται (Brown A., 2017).
Η αναδάσωση γίνεται είτε με την δενδροφύτευση, είτε σπέρνοντας σπόρους. Μια βασική προϋπόθεση για την αναδάσωση ενός καμένου ή κατεστραμμένου τοπίου είναι να πραγματοποιηθεί σε περίπτωση που μέσα σε τρία χρόνια από την φθορά που έχει υποστεί δεν έχει καταφέρει να αναγεννηθεί μόνο του (Μαντάς, 2006)
Η χρήση γης που έχει προηγηθεί σε ένα έδαφος είναι σημαντικός παράγοντας για να αποφασισθεί αν θα εφαρμοστεί η τεχνική της αναδάσωσης. Αυτό συμβαίνει προκειμένου να αναγεννηθεί το υπάρχον έδαφος και να είναι παραγωγικό.
Η παρακολούθηση της περιοχής που θέλουμε να αναδασώσουμε, επίσης, είναι πολύ σημαντική προτού την κηρύξουμε αναδασωτέα. Αρχικώς, σε μεγάλες εκτάσεις είναι απαραίτητο να ερευνηθούν τα είδη θρέψης των εγγενών πληθυσμών. Επιπλέον, οι σπόροι που θα φυτευτούν ή τα δεντρύλλια θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένα στο Εθνικό Μητρώο Σπόρων και Σπορόφυτων (Νunes S. et al. 2020)
Πολλές από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα το μαγείρεμα από κάρβουνο, γίνονται στον βωμό καταστροφής ενός δάσους αφού προκειμένου να δημιουργηθεί χρειάζονται δασικά υλικά, γεγονός που καθορίζει αναγκαία την αναδάσωση όλο και περισσότερων εκτάσεων (Gustafson K., 2021)
Οι αναδασώσεις βελτιώνουν τις οικολογικές υπηρεσίες και την βιοποικιλότητα, τα οποία κινδυνεύουν. Κάθε χρόνο τους θερινούς μήνες οι φωτιές των δασών αυξάνονται. Μετά από τέτοια γεγονότα, οι αναδασώσεις αποτελούν την αναγκαία λύση για να μπορέσουμε να αποτρέψουμε σημαντικούς παράγοντες που θα συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή (FAO, 2000). Αναδασώνοντας μια έκταση γης αυξάνεται και η ποιότητα της ζωής των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά σε αυτό. Έτσι, οι άνθρωποι μπορούν να το διαχειρίζονται με καλύτερο και ασφαλέστερο τρόπο (FAO, 2018).
Αναγεννώντας ένα δάσος, σημαντική ενίσχυση λαμβάνει και η αποθήκευση του άνθρακα, που αποτελεί το αέριο που προκαλεί το μεγαλύτερο πρόβλημα της ανθρωπότητας την σημερινή εποχή, στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Αναδασώνοντας τις περιοχές σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται, ο άνθρακας δεσμεύεται στα δέντρα, με αποτέλεσμα την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επίσης, η αναδάσωση μιας τροπικής περιοχής έχει μεγαλύτερη θετική επίπτωση στο κλίμα καθώς περιορίζεται η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη (Aguilar L. et al. 2008).
Σαν αποτέλεσμα, η αναδάσωση μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τα τεράστια αποθέματα άνθρακα αλλά και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχουν τα δάση μπορούν να βοηθήσουν για να πετύχουμε τις τιμές-στόχους τις επόμενες δεκαετίες. H αξία των δασών στην πλανήτη είναι υψίστης σημασίας αφού προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής, αποθήκευση άνθρακα και μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ευνοούν την αύξηση των αριθμών της βιοποικιλότητας και προωθούν τις οικολογικές υπηρεσίες, παράγουν αναγκαία προϊόντα για την διατήρηση της ζωής των ειδών και υπηρεσίες αναγκαίες για τον άνθρωπο.
Βασικός παράγοντας για να πραγματοποιηθούν τα παραπάνω αποτελεί η εκπαίδευση. Σήμερα, είναι το δυνατό χαρτί προκειμένου αφενός η ανάγκη για αναδάσωση να ενδυναμωθεί στην συνείδηση μας, και αφετέρου να προσέχουμε συνολικά για το περιβάλλον που μας φιλοξενεί. Στόχος είναι η αναδάσωση να πραγματοποιείται με σωστό τρόπο και σε κατάλληλα εδάφη, αποφεύγοντας την μείωση της βιοποικιλότητας και την υποβάθμιση των διαφορετικών οικοσυστημάτων. Παρόλο που η φυσική αναγέννηση μειώνει τα κόστη, τις περισσότερες φορές δεν είναι δυνατή να πραγματοποιηθεί καθώς οι χρήσης γης που έχουν υποστεί τα εδάφη δεν το επιτρέπουν. Προστατεύοντας, λοιπό, και δημιουργώντας νέα δάση φροντίζουμε για την ζωή που υπάρχει στον πλανήτη.
Φαίνεται ότι η αναδάσωση σήμερα, δεδομένου της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις και συνθήκες. Η απαίτηση για αναδάσωση είναι πιο απαιτητική και αναγκαία και η προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις είναι δύσκολη, αλλά με την συμβολή όλων δεν μοιάζει ακατόρθωτη. Σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι, οργανισμοί και φορείς νοιάζονται για τα δάση και εξασφαλίζουν την προστασία τους.
Βιβλιογραφία
- United Nations Forum on Forests, UN Strategic Plan for Forests. Pages 3-23. Available at: https://www.un.org/esa/forests/documents/un-strategic-plan-for-forests-2030/index.html (Accessed: 16 March 2021).
- Karousakis, K. (2007) ‘Incentives to Reduce GHG Emissions from Deforestation: Lessons Learned from Costa Rica and Mexico’, OECD Papers, 7(1), pp. 1–50. https://www.oecd.org/environment/cc/38523758.pdf
- West, T. B. B. N. (2017) Afforestation Vs reforestation, The Brain Bank North West. Available at: https://thebrainbank.scienceblog.com/2017/02/13/afforestation-vs-reforestation/ (Accessed: 16 March 2021).
- Μαντάς, Ιωάννης (2006) “Ανάπτυξη συστήματος πληροφοριών για την διαχείρηση και την προστασία του δασικού χώρου.”, Διπλωματική εργασία, διαθέσιμη σε: https://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/840/Mantas.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Nunes, Sâmia, Markus Gastauer, Rosane B. L. Cavalcante, Silvio J. Ramos, Cecílio F. Caldeira, Daniel Silva, Ricardo R. Rodrigues, Rafael Salomão, Mariana Oliveira, Pedro W. M. Souza-Filho, and José O. Siqueira. 2020. “Challenges and Opportunities for Large-Scale Reforestation in the Eastern Amazon Using Native Species.” Forest Ecology and Management 466:118120. doi: 10.1016/j.foreco.2020.118120.
- Gustafson Katie. “What Is Forest Restoration and How Do We Do It Well?” World Wildlife Fund. Retrieved March 15, 2021 (https://www.worldwildlife.org/stories/what-is-forest-restoration-and-how-do-we-do-it-well).
- FAO.2000. Rome “FRA 2000 on Definitions of Forest and Forest Change.” Retrieved January 15, 2021 (http://www.fao.org/3/ad665e/ad665e00.htm).
- FAO.2018. “90 Million to Fight Climate Change: The PROEZA Project in Paraguay Sets New Precedent | Agronoticias: Agriculture News from Latin America and the Caribbean | Food and Agriculture Organization of the United Nations.” Retrieved March 15, 2021 (http://www.fao.org/in-action/agronoticias/detail/en/c/1104392/).
- Aguilar, L., Adaujo, A. & Quesada-Aguilar, 2008. “FAO – SFM Case Detail: Reforestation, Afforestation, Deforestation, Climate Change and Gender.” Retrieved March 15, 2021
Πηγή εικόνας: economico.gr