Γράφει o Μανώλης Δραγώγιας
Με ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα μοιάζει η ιστορία της βάσης του Peenemünde όπου κατασκευάστηκαν οι δύο πρώτοι γερμανικοί πύραυλοι μεγάλης ακτίνας δράσης V1 (Vergeltungswaffe 1) και V2 (Vergeltungswaffe 2), όπου το V ορίζεται ως «όπλο ανταπόδοσης».
Από το 1935 είχε υποβληθεί στον Χίτλερ ένα μακρύ υπόμνημα, το οποίο αφορούσε πυραύλους για σφοδρούς βομβαρδισμούς μεγάλης αποστάσεως που ήταν δυνατό να κατασκευαστούν εντός σύντομου σχετικά χρονικού διαστήματος. Αυτό φυσικά απαιτούσε την εξασφάλιση των απαραίτητων οικονομικών και τεχνικών μέσων. Ο φύρερ αποφάσισε την ίδρυση ενός μυστικού κέντρου πειραμάτων, στο οποίο αποσπάστηκαν ως βασικά στελέχη ο καθηγητής Karl Becker, επιφανής ειδικός της βαλλιστικής, ο συνταγματάρχης Δρ. Walter R Dornberger και ο κόμης Wernher von Braun, εκ των νεότερων μελών του Verein für Raumschifffahrt της διαλυμένης Διαστημικής Εταιρείας της Γερμανίας.
Το νέο επιστημονικό ίδρυμα προσδιορίζεται με τα αρχικά γράμματα H.A.P. Άλλοι το ερμήνευαν ως αρχικά των τριών γερμανικών λέξεων Heeres Austalt Peenemünde, δηλαδή στρατιωτικό ‘’ίδρυμα του Peenemünde ’’ και άλλοι ως αρχικά των τριών γερμανικών λέξεων Heeres Artillerie Park, δηλαδή Στρατιωτικός Σταθμός Πυροβολικού. Αλλά είτε η πρώτη ερμηνεία ανταποκρίνεται στο πνεύμα των αναδόχων, είτε η δεύτερη, το βέβαιο είναι ότι ως βάση των νέων ερευνών, οι οποίοι θα γίνονταν για λογαριασμό του γερμανικού στρατού, ορίσθηκε η μικρή ερημόνησο Usedom του κόλπου του Στεττίνου, πλησίον της ακτής της Βαλτικής. Για τις εγκαταστάσεις και τον εν γένει εξοπλισμό της πειραματικής εκείνης βάσεως με το αναγκαίο επιστημονικό και τεχνικό υλικό, δαπανήθηκαν- κατά τους υπολογισμούς του Γάλλου G.Gallet στο βιβλίο του ‘’Έφοδος προς το διάστημα’’ περίπου 10 δισεκατομμύρια γαλλικά φράγκα.
Οι πύραυλοι A1 και Α2 είχαν ήδη κατασκευασθεί το 1929 και το 1934. Η πρώτη χρονολογία αμφισβητείται από μερικούς. Ο πύραυλος Α1 βάρους 150kg προορίζεται κυρίως ως καλούπι. Ο Α2 αρκετά παρεμφερής προς τον πρώτο, εκτοξευθείς επιτυχώς έφτασε καθέτως σε ένα ύψος περίπου 2.000m. Ακολούθησε ο πύραυλος Α3 μεγαλύτερος των δύο πρώτων, έμοιαζε αρκετά- σε μικρογραφία εννοείται- με τον V2 του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου βάρους 800kg είχε μήκος 7,5m και διάμετρο 75cm. Είχε ένα σύστημα αυτόματης διακυβέρνησης. Εκτοξεύθηκαν πολλά δείγματα του τύπου αυτού. Με μια ώθηση 1500kg επι 45 δευτερόλεπτα, οι Α3 εξαρχής ανέρχονταν σε ύψος 12.000m και η ακτίνα της ενέργειας τους έφτανε τα 18km.
Οι εργασίες προχώρησαν προς την κατασκευή του Α4 (Aggregat4 το τεχνικό όνομα του V2) όπου το Aggregat μεταφράζεται ως «σύνολο/συνάθροιση», ο οποίος προορίζονταν να χρησιμοποιηθεί σε πολεμικές επιχειρήσεις. Επεφύλασσε όμως μεγάλες απογοητεύσεις για τους κατασκευαστές του, αποκαλύφθηκαν απρόβλεπτα ελαττώματα κατά τη δοκιμή του. Το ίδιο συνέβη και με τον Α5 το μικρότερο πρότυπο του Α4, το οποίο προορίζονταν μόνο για πειράματα και ήταν εφοδιασμένο με αλεξίπτωτο, ώστε να δίνεται η δυνατότητα να επανέλθει στην επιφάνεια του εδάφους μετά την εκτόξευση του.
Δραματικά επεισόδια είχαν ως επακόλουθα οι δοκιμές εκείνες. Η πρώτη επίδειξη του Α4 στο γενικό επιτελείο της Deutsche Luftwaffe (γερμανικής πολεμικής αεροπορίας) απέδωσε ένα αξιοθρήνητο αποτέλεσμα. Τα τρία δείγματα τα οποία επρόκειτο να δοκιμασθούν, κατέστη αδύνατον, παρ’ όλες τις προσπάθειες, να εγκαταλείψουν το έδαφος ή εξερράγησαν πρόωρα. Λέγεται ότι ο «πολύς» Göring, αρχηγός της πολεμικής αεροπορίας του Ράιχ, προέβη, μετά την αποτυχία των πειραμάτων στην ακόλουθη σαρκαστική παρατήρηση. « Οι μηχανικοί της βάσης του Peenemünde φαίνεται να είναι αριστοτέχνες προκειμένου να καταστρέφουν …..στον κήπο του γείτονα! Μόνο έως εκεί φτάνουν οι πύραυλοι τους! ».
Σε μια άλλη επίδειξη, ο πύραυλος ο οποίος είχε εκτοξευθεί προς την πλευρά της θάλασσας, εξερράγη αιφνίδια με ένα δυνατό κρότο, καθώς οι προσκεκλημένοι τον κοιτούσαν με τα κιάλια. Ο συνταγματάρχης Dornberger έγινε περίγελος. Ο καθηγητής Μπέκερ, ο οποίος όταν ξεκίνησε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είχε επιστρατευθεί και αναλάβει υπηρεσίες στις τάξεις του στρατού με το βαθμό στρατηγού πυροβολικού, αυτοκτόνησε. Ο ζήλος της Ανώτατης Διοίκησης του στρατεύματος, η οποία προς στιγμήν είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τις εργασίες στη βάση του Peenemünde, χάθηκε. Σε αυτό συνετέλεσε και ότι ο Φύρερ ο οποίος πίστευε στα όνειρα και τον ονειροκρίτη και προσέφευγε στη γνώμη των αστρολόγων, είχε δει σε κάποιο του όνειρο, ότι κανείς πύραυλος ο οποίος θα εκτοξευόταν από τη βάση του Peenemünde, θα έφτανε ποτέ στην Αγγλία. Οι τεχνικοί της βάσης του Peenemünde , αποφάσισαν τότε, από την αμηχανία τους, να προσφύγουν στα φώτα του «Νέστωρα» των γερμανικών ερευνών για τα πυραυλικά συστήματα, του καθηγητή Umbert. Επί της βάσης των αποδείξεων του έγιναν διάφορες τροποποιήσεις στον πύραυλο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τον Οκτώβριο του 1942, ο πύραυλος Α4 να διαγράψει μια τροχιά 270km.
Ας δούμε τώρα τι γράφει ένας εκ των πρωταγωνιστών της κατασκευής του V1 ο συνταγματάρχης Walter Dornberger στο βιβλίο του «V2 ένας πυροβολισμός στο διάστημα-Ιστορία μιας μεγάλης ανακάλυψης ». (Γερμανική έκδοση Bechtle Verlag Esslingen, 1952) « ……το μεσημέρι εκείνο της 3ης Οκτωβρίου 1942, μία μόνο σκέψη με απασχολούσε, θα στεφόταν αυτή τη φορά από επιτυχία η εκτόξευση; Είχαν άραγε διευκρινιστεί τα πραγματικά αίτια της αποτυχίας των δύο τελευταίων δοκιμών της 13ης Ιουνίου και 19ης Αυγούστου; Θα αποδεικνύονται επαρκή τα μέτρα, τα οποία είχαμε λάβει; Θα ήταν επιτυχής η νέα δοκιμή της 3ης Οκτωβρίου 1942; Δέκα ετών κόποι και προσπάθειες θα έβρισκαν έλεγα μια δίκαιη ανταμοιβή;………Τρία λεπτά μας χώριζαν ακόμα από το σύνθημα της εκτόξευσης.
Τι στιγμή! Δύο φορές είχαμε αποτύχει. Οι θεωρίες μας δεν είχαν ακόμη επικυρωθεί από την πράξη. Ένα όμως πράγμα γνωρίζαμε με βεβαιότητα όλοι μας: εκείνη την ημέρα έπρεπε πάση θυσία να επιτύχουμε. Εντός τριών λεπτών της ώρας θα είχε πέσει ο κύβος για μας και για το έργο μας….. ».
Για μεγάλο διάστημα τέτοιες σκέψεις κυριαρχούσαν σε ολόκληρο το γερμανικό επιτελείο. Είχαν αφιερώσει πολύ χρόνο και χρήμα για μια αναπόδεικτη μέχρι στιγμής ιδέα. Είχε αρχίσει μάλιστα να τους γίνεται εμμονή, υποσχόμενη πως θα πετύχαινε πολύ φθηνότερα. Στον Walter Dornberger επιτρεπόταν, σε περίπτωση που θα αποτύγχανε κι αυτή τη φορά, να αναλάβει την ευθύνη της δέσμευσης στη βάση του, τόσων ανθρώπων, οι οποίοι θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμοι σε άλλους τομείς του πολέμου. Αν ήταν πεπρωμένο να αποτύχει και η νέα δοκιμή, θα έπρεπε να αναφέρει στα ανώτερα κλιμάκια της στρατιωτικής ιεραρχίας, ότι είχε πλανηθεί. Έπρεπε να είναι έτοιμος να άρει και τις συνέπειες. Θα βρισκόταν στην ανάγκη να προτείνει- όπως όλη η δύναμη της βάσης-οι τεχνικές εγκαταστάσεις, οι άνθρωποι, το υλικό, να τεθούν στη διάθεση άλλων κλάδων της πολεμικής γερμανικής μηχανής, όπως λ.χ. η παραγωγή αεροπλάνων ή τανκς. Ως μοναδικός και μιας δεκαετίας υπεύθυνος των εργασιών στη βάση του Peenemünde, δε θα είχε άλλο χρόνο για να αποδείξει ότι βάσιμα είχαν διατεθεί για τον σκοπό αυτό τόσο τεράστια μέσα. Η αγωνία και η ταραχή έκαναν σίγουρα τον συνταγματάρχη Walter Dornberger παρ’ όλο το θερμό φθινοπωρινό ήλιο, να κρυώνει.
Τέτοια αγωνία λοιπόν είχε κατακλύσει έναν από τους πρωταγωνιστές της δοκιμής της 3ης Οκτωβρίου 1942 για την οποία δεν είναι υπερβολή να πούμε, ότι από αυτήν θα κρινόταν το μέλλον των πυραύλων. Η εκτόξευση της ρουκέτας, από τη βάση του Peenemünde την οποία ο συνταγματάρχης Dornberger περιγράφει σε πολλές σελίδες του βιβλίου του- με την ανάλογη συγκίνηση-πέτυχε. Το βράδυ της ίδιας μέρας ο συνταγματάρχης Dornberger έλεγε στο προσωπικό της βάσης του, το οποίο είχε συγκεντρωθεί για να γιορτάσει την επιτυχία, «…….Η ιστορία της Τεχνολογίας θα αναφέρει μια μέρα ότι την 3η Οκτωβρίου 1942, με την εκτόξευση του πρώτου V1 ένα αντικείμενο που βγήκε από το χέρι του ανθρώπου, ένα ιπτάμενο σώμα βάρους 5,5 τόνων, πέτυχε για πρώτη φορά, με μία πλάγια παρέκκλιση 4 μόνο χιλιομέτρων από τον στόχο, να διασχίσει μια απόσταση 192 χιλιομέτρων….».
Το αποτέλεσμα αυτό πέτυχε με μια αυτόματη πηδαλιούχηση. Σχεδιάσαν και κατασκευάσαν έναν πύραυλο, με σκοπό να τον χρησιμοποιήσουν ως βλήμα, σίγουροι, μετά την επιτυχή δοκιμή του, καθώς ήταν άνθρωποι του πυροβολικού, ότι το βάρος του τηλεβόλου δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο. Ήταν οι πρώτοι που με βάση τις αρχές της κατασκευής αεροπλάνων έφτιαξαν μία ρουκέτα, η οποία χάρη στη προώθηση, για την οποία προσφέρονται μόνο οι πύραυλοι, ανέπτυξε ταχύτητα 1500 περίπου μέτρων ανά δευτερόλεπτο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κίνησης ή επιτάχυνσης δεν υπερέβη το πενταπλάσιο της αρχικής ταχύτητας, που είναι το σύνηθες στην αεροπορία. Κατά αυτόν τον τρόπο αποδείξανε ότι με το κατάλληλο σχήμα και τον κατάλληλο τρόπο προώθησης, μπορούν άριστα να κατασκευαστούν ιπτάμενα σώματα ή αεροπλάνα, τα οποία να μπορούν να ταξιδεύουν επανδρωμένα με υπερηχητική ταχύτητα. Η αυτοπηδαλιουχούμενη ρουκέτα έφτασε σε τέτοιο ύψος, που αρκετά χρόνια μετά που κάποιο άλλο αντικείμενο, φτιαγμένο από το χέρι του ανθρώπου θα κατάφερνε να το περάσει.
Επειδή η αλλαγή της διεύθυνσης δεν πέτυχε τελείως, ο πύραυλος έφτασε σε ύψος 90 περίπου χιλιομέτρων. Το ρεκόρ μεγαλύτερου ύψους ήταν εκείνο το οποίο πέτυχε κατά το πρώτο παγκόσμιο πόλεμο η οβίδα του θρυλικού υπερτηλεβόλου, της « Χονδρής Βέρθας », που είχε βομβαρδίσει το Παρίσι, στα 40km. Ο γερμανικός πύραυλος κατέρριψε συνεπώς το παγκόσμιο αυτό ρεκόρ, δεδομένου ότι ανήλθε στο διπλάσιο ύψος. Η επίτευξη τούτη είχε μεγάλη σημασία για την ιστορία της Τεχνολογίας. Με τον πύραυλο αυτό οι Γερμανοί «άγγιξαν» το διάστημα και για πρώτη φορά- πράγμα που το αναφέρουν τα χρονικά της Τεχνολογίας- χρησιμοποιήσαν το διάστημα ως γέφυρα μεταξύ δύο σημείων της Γης. Απέδειξαν ότι ο πύραυλος μπορεί να χρησιμεύσει ως μεταφορικό μέσο για την επαφή με το διάστημα. Παράλληλα προς τη ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα, κατέστη και το ατελεύτητο κενό, θέατρο των διηπειρωτικών συγκοινωνιών που σήμερα έχει αποκτήσει, ως εκ τούτου, πολιτική σημασία.
Η 3η Οκτωβρίου 1942 είναι η πρώτη μέρα μιας εποχής συγκοινωνιακής τεχνολογίας της εποχής των διαπλανητικών ταξιδιών. Στο χρονικό διάστημα που ο πόλεμος συνεχιζόταν, δε θα μπορούσε το τεχνολογικό έργο των Γερμανών να είναι παρά μόνο η επιτάχυνση της κατασκευής πυραύλων που προορίζονται για όπλα. Έργο της ειρήνης θα ήταν η ανάπτυξη δυνατοτήτων, τόσο μεγάλων, ώστε σήμερα να είμαστε σε θέση απλώς να τα βλέπουμε. Το κυριότερο πρόβλημα, στο οποίο θα έπρεπε ίσως να επικεντρωθούν οι Γερμανοί επιστήμονες μετά την πραγματοποίηση του ταξιδιού στο διάστημα εκείνη την εποχή, ήταν το πρόβλημα της επιστροφής στη Γη και η ανακάλυψη μίας ασφαλούς μεθόδου προσγείωσης.
Αρχίζοντας από τον Σεπτέμβριο του 1944, πάνω από 3.000 V-2 εκτοξεύθηκαν από τη Βέρμαχτ εναντίον των συμμαχικών στόχων, οι οποίοι ήταν αρχικά το Λονδίνο και έπειτα η Αμβέρσα και η Λιέγη. Σύμφωνα με ντοκιμαντέρ του BBC του 2011, οι επιθέσεις με V-2 οδήγησαν στο θάνατο περίπου 9.000 πολιτών και στρατιωτικών και περίπου άλλοι 12.000 φυλακισμένοι σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εργάτες πέθαναν κατά την καταναγκαστική εργασία για την παραγωγή των όπλων.
Τόσο πλατιά ήταν τα πλαίσια μέσα στα οποία τοποθέτησε τα αποτελέσματα που επιτεύχθεισαν με τον V1 (τεχνικό όνομα Aggregat 4 (A4) του πρώτου μεγάλου βεληνεκούς καθοδηγούμενο βαλλιστικού πυραύλου) ένας από τους πρωτοστατήσαντες στη δημιουργία του για μία δωδεκαετία ο Δρ. Walter Dornberger. Οι οποίοι προορίζονταν για τον γερμανικό στρατό, ένας πύραυλος που πρέπει να σημειωθεί πως προοριζότανε μόνο ως όπλο, Από αυτή την άποψη ο Dornberger δεν είχε πλανηθεί. Ο οραματισμός, τον οποίο ανέπτυξε στους συνεργάτες του τη νύχτα της 3ης Οκτωβρίου 1942, αποδεικνύεται από την εξέλιξη που έχουν οι πύραυλοι σήμερα, μια προφητεία, επαληθεύτηκε.
Πηγές:
- Τα μυστικά όπλα του Γ’ Ράιχ, 28 Μαΐου 2021, Διαθέσιμο σε:
http://greekworldhistory.blogspot.com/2015/10/toy.html
- Walter Dornberger (1952). V2 ένας πυροβολισμός στο διάστημα-Ιστορία μιας μεγάλης ανακάλυψης (Γερμανική έκδοση: V-2, der Schuss ins Weltall: Geschichte einer grossen Erfindung) Εκδόσεις Bechtle Verlag
- NASA, Michael J. Neufeld, Office of External Relations History Division Washington, DC 2008, 28 Μαΐου 2021.Διαθέσιμο σε: https://repository.si.edu/bitstream/handle/10088/29809/CreatingAMemory.pdf
Πηγή εικόνας: