«Το Πρόγραμμα LIFE»

Όπως όλοι γνωρίζουμε, η προστασία του Περιβάλλοντος αποτελεί ένα ζήτημα ύψιστης σημασίας, παρά την εκάστοτε αδιαφορία που δείχνουμε κατά καιρούς. Η άγνοια, η αδράνεια, σε συνδυασμό με τις διάφορες δραστηριότητες του ανθρώπου, οδηγούν στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Η ποιότητα ζωής υποφέρει. Ακόμη και η επιβίωση του ανθρώπου γίνεται προβληματική. Όλοι πλέον σήμερα, παραδέχονται τα ολέθρια αποτελέσματα από την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Γι’ αυτό το λόγο, βλέπουμε ότι παντού σ’ όλο τον κόσμο έχουν ιδρυθεί ομάδες ανθρώπων, ακόμα και πολιτικά κόμματα, που αγωνίζονται για να σταματήσει το κακό. Ακόμα και οι κυβερνήσεις και τα Ηνωμένα Έθνη εκδίδουν νόμους και οδηγίες για την προστασία του περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αναλάβει δράση σε αυτόν τον τομέα. Οι περιβαλλοντικοί πόροι, ναι μεν είναι άνισα κατανεμημένοι ανά την Ένωση, αλλά τα οφέλη τους αφορούν και γίνονται αισθητά από την Ένωση ως σύ
νολο. Η υποχρέωση που έχει η Ένωση να διατηρεί τους πόρους αυτούς, προϋποθέτει τη συνεκτική εφαρμογή των αρχών της αλληλεγγύης και του επιμερισμού των ευθυνών, πράγμα που συνεπάγεται ότι ορισμένα περιβαλλοντικά και κλιματικά προβλήματα της Ένωσης αντιμετωπίζονται καλύτερα σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.

Από το 1992, υπάρχουν τα λεγόμενα προγράμματα LIFE που έχουν διαδραματίσει ουσιώδη ρόλο για τη βελτίωση της αλληλεγγύης και του επιμερισμού ευθυνών, όσον αφορά τη διατήρηση του κοινού αγαθού που συνίσταται στο περιβάλλον και το κλίμα της Ένωσης. Το πρόγραμμα LIFE αναμένεται να συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο αυτό. Με δεδομένα τα χαρακτηριστικά και το μέγεθός του, το πρόγραμμα LIFE δεν μπορεί να επιλύσει όλα τα περιβαλλοντικά και κλιματικά προβλήματα. Βέβαια, στόχος του είναι να γίνει καταλύτης για την προώθηση αλλαγών στην ανάπτυξη και υλοποίηση πολιτικών, παρέχοντας και διαδίδοντας λύσεις και βέλτιστες πρακτικές για την επίτευξη των περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων αλλά και προωθώντας καινοτόμες τεχνολογίες όσον αφορά το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος.

Ειδικότερα, το επονομαζόμενο  «Πρόγραμμα LIFE», αποτελεί το βασικότερο χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον, τους περιβαλλοντικούς πόρους και την αειφόρο ανάπτυξη. Το πρόγραμμα LIFE ξεκίνησε το 1992 και μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει τέσσερις πλήρεις φάσεις του προγράμματος (Life I: 1992-1995, Life II: 1996-1999, Life III: 2000-2006 και Life +: 2007-2013). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το LIFE έχει συγχρηματοδοτήσει περίπου 3.954 έργα σε όλη την ΕΕ, συμβάλλοντας περίπου 3,1 δις € για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ιστορικά, η υιοθέτηση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης το 1986, η οποία για πρώτη φορά έδωσε στην περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ μια σταθερή βάση, μαζί με το πέμπτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, εγκρίθηκε το 1993, και άνοιξε πραγματικά το δρόμο για το μηχανισμό χρηματοδότησης LIFE. Οι δύο αυτές εξελίξεις καθόρισαν το ρυθμό των περιβαλλοντικών μεταρρυθμίσεων για την επόμενη δεκαετία και το πρόγραμμα LIFE ήταν ένα από τα ουσιώδη περιβαλλοντικά εργαλεία της ΕΕ.

Αυτή την περίοδο, διανύουμε το Πρόγραμμα LIFE 2014-2020, το οποίο έχει ως σκοπό να συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη και στην επίτευξη των στόχων  της στρατηγικής ‘‘Ευρώπη 2020’’ αλλά και να στηρίξει την εφαρμογή του 7ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον καθώς κι άλλες στρατηγικές και σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο για το περιβάλλον όσο  και για το κλίμα. Ο γενικός στόχος του είναι να συμβάλει στην εφαρμογή, την ενημέρωση και την ανάπτυξη της πολιτικής και της νομοθεσίας της ΕΕ για το περιβάλλον και το κλίμα, μέσω της συγχρηματοδότησης έργων με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

Τον Ιούνιο του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
θα προβεί σε εξωτερική και ανεξάρτητη ενδιάμεση έκθεση αξιολόγησης και το Δεκέμβριο του 2023, θα ολοκληρώσει μια έκθεση εκ των υστέρων αξιολόγησης που καλύπτει την εφαρμογή και τα αποτελέσματα του προγράμματος LIFE.

Συγκεκριμένα, το τρέχον Πρόγραμμα παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:

Γι’ αυτό το λόγο, δημιουργήθηκε και το 7ο  Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, προκειμένου να αποφασιστούν ορισμένα μέτρα και δράσεις, να διορθωθούν και να υπερκερασθούν ορισμένες ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στο προηγούμενο πρόγραμμα, αλλά και για να επιτευχθούν οι στόχοι της βελτίωσης και της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στα κράτη μέλη και να καταστεί αποτελεσματικότερη η περιβαλλοντική προστασία σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και όλα τα στάδια κατάρτισης των πολιτικών.

Η πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το γενικό ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον έως το 2020 έχει ως νομική βάση το άρθρο 192 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ και διαρθρώνεται σύμφωνα με τέσσερις πτυχές:

Το πρόγραμμα ‘LIFE’ εγκαινίασε μια νέα περίοδο χρηματοδότησης 2014-2020, όπου καθιερώνονται δύο υποπρογράμματα, το πρώτο για το Περιβάλλον και το δεύτερο για την Κλιματική Δράση. Ο οικονομικός προϋπολογισμός για αυτή την περίοδο ανέρχεται στα 3.4 δις ευρώ. Το παράλληλο αυτό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα, το οποίο καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 έχει τους ακόλουθους γενικούς στόχους:

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, πρέπει να σημειώσουμε ότι η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κλιματικών προκλήσεων της Ευρώπης δεν είναι μόνο απαραίτητη αυτή καθ’ εαυτή, αλλά αποτελεί επίσης ευκαιρία για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ήδη το πιο ολοκληρωμένο σύνολο νομοθετημάτων περιβαλλοντικής προστασίας παγκοσμίως, και αυτά τα νομοθετήματα αποτελούν τη βάση του νέου προγράμματος.

Υπάρχουν ήδη στόχοι για τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ποιότητα των υδάτων και του ατμοσφαιρικού αέρα, τα απορρίμματα, τις χημικές ουσίες, τη βιοποικιλότητα, τους φυσικούς πόρους, και ακόμα περισσότερα. Ωστόσο, η νομοθεσία είναι αποτελεσματική μόνο εφόσον εφαρμόζεται σωστά.