Το πραξικόπημα στο Μάλι και οι συνακόλουθες αντιδράσεις

Γράφει η Ιωάννα Μαγγίνα

Τρίτη 18 Αυγούστου 2020.

Στις 18 Αυγούστου του 2020 σε ένα κράτος της Δυτικής Αφρικής, διεξήχθη στρατιωτικό πραξικόπημα. Στην πρωτεύουσα του Μάλι, Μπαμάκο από στασιαστές στρατιώτες που επεδίωκαν την ανατροπή της πολιτικής ηγεσίας με τη βία.

Οι στρατιώτες συνέλαβαν τον πρόεδρο Ιμπραχίμ Μπουμπακάρ Κεϊτά και τον πρωθυπουργό Μπουμπού Σισέ το απόγευμα της Τρίτης στην οικεία του προέδρου, όπως ανέφερε ο στρατιωτικός που ηγούνταν του πραξικοπήματος. Ο ίδιος αρνήθηκε να δηλώσει το όνομά του. Οι Κεϊτά και Σισέ μεταφέρθηκαν με ένα καλά τεθωρακισμένο όχημα στην στρατιωτική βάση Κατί, η οποία βρίσκεται περίπου 15 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα. Στρατιωτικοί εκπρόσωποι ανέφεραν ότι η στάση ξεκίνησε το πρωί της Τρίτης, συνοδευόμενη από αρκετούς πυροβολισμούς. Όμως, ο αριθμός των εμπλεκομένων είναι ασαφής. Αμέτρητοι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές κατέκλυσαν τους δρόμους στην πλατεία του Μπαμάκο για να γιορτάσουν το γεγονός, καθώς θεωρούσαν ότι είχε φτάσει η στιγμή να αποσυρθεί ο Κεϊτά από τα καθήκοντά του.

Την ίδια κιόλας μέρα, αργά το απόγευμα, ο πρωθυπουργός Μπουμπού Σισέ με μια λιτή ανακοίνωσή του ζήτησε να προχωρήσει σε διάλογο για να δοθεί τέλος στο θορυβώδες συμβάν. Παρέλειψε, όμως, να αναφέρει σε ποιους απευθύνεται για τη διεξαγωγή διαλόγου. Παραδέχτηκε ότι η συγκεκριμένη αντίδραση ίσως είναι δικαιολογημένη και αντικατοπτρίζει τη δυσαρέσκεια και την απογοήτευση του λαού.

Επιπροσθέτως, ο πρόεδρος Ιμπραχίμ Μπουμπακάρ Κεϊτά εμφανίστηκε στην κρατική τηλεόραση(ORTM) που εξέπεμπε απευθείας από το βάση Κατί, – κοιτώντας την κάμερα και φορώντας τη μάσκα, τηρουμένων των μέτρων για τον Covid-19 – στην οποία προηγουμένως είχε μεταφερθεί. Με την απευθείας δήλωση του, ανέφερε ότι η απόφαση του εκείνη τη στιγμή ήταν να παραιτηθεί από τα καθήκοντά του, καθώς και το αξίωμα του, αφού πρώτα ευχαρίστησε το λαό του Μάλι για την υποστήριξη, τη στοργή και την κατανόηση του. «Δεν θέλω να χυθεί αίμα για να παραμείνω στην εξουσία», ήταν από τα τελευταία λόγια του Κεϊτά πριν ολοκληρώσει το διάγγελμα του.

Διπλωμάτης της Ευρώπης ανέφερε ότι μια καθυστέρηση στην καταβολή του μισθού μιας μειοψηφίας της Εθνοφρουράς, στάθηκε η αφορμή για να πραγματοποιηθεί η στάση. Η Εθνοφρουρά κατέλαβε μια αποθήκη γεμάτη πυρομαχικά και όπλα, όμως στρατεύματα της κυβέρνησης περικύκλωσαν μέρος της. Παράλληλα, οι διαδηλωτές που βρίσκονταν στην πλατεία του Μπαμάκο, στο Μνημείο της Ανεξαρτησίας, εξαπέλυσαν επίθεση και πυρπόλησαν ορισμένα γραφεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Παρατηρήθηκαν εκκενώσεις κτιρίων της κυβέρνησης σε αρκετές περιοχές. Μάλιστα, καταγράφηκαν κάποιοι πυροβολισμοί κοντά στο γραφείο του πρωθυπουργού. Επίσης, οι ένοπλοι εκκένωσαν τα γραφεία της τηλεόρασης ORTM, όπως αναφέρει ένα στέλεχος και διέκοψαν την πρόσβαση σε τουλάχιστον 2 γέφυρες του ποταμού Νίγηρα.

Την επόμενη μέρα, 19 Αυγούστου 2020, με δήλωσή του ο Ασιμί Γκοϊτά γνωστοποίησε ότι είναι ο αρχηγός της χούντας που ανέτρεψε τον πρόεδρο Κεϊτά. Πρόκειται για έναν αξιωματικό του στρατού του Μάλι, ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε και αρχηγός της Εθνικής Επιτροπής για τη Σωτηρία του Λαού (National Salvation Committee), που αποτελεί επινόηση δική του. Ο Γκοϊτά εθεάθη στην τηλεόραση την προηγούμενη μέρα, όταν οι στρατιωτικοί ανακοίνωσαν τη δημιουργία της συγκεκριμένης Επιτροπής. Υποστήριξε ότι ο λαός του Μάλι είναι προτεραιότητα τους και ως εκ τούτου σε τηλεοπτική ομιλία του κάλεσε το λαό και τις ξένες δυνάμεις να αποδεχθούν τη διεξαγωγή νέων εκλογών για να αντικαταστήσουν τον πρόεδρο Κεϊτά. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η προηγούμενη ηγεσία, δηλαδή ο πρόεδρος Κεϊτά και ο πρωθυπουργός Σισέ, ασκούσαν κακή διακυβέρνηση, ήταν διεφθαρμένοι, κατέφευγαν σε κλοπή του λαού και οδηγούσαν το κράτος σε κατάσταση ανασφάλειας. Το κράτος απείχε λίγο μόνο από το χάος και την κατάρρευση και αυτό οφειλόταν σε αυτούς που κρατούσαν στα χέρια τους την τύχη του. Τέλος, ο Γκοϊτά ανέφερε ότι η γαλλική αντιτρομοκρατική ομάδα Μπαρκάν, η αποστολή Minusma του ΟΗΕ, η G5 του Σαχέλ, καθώς και η δύναμη Τακουμπά θα παραμείνουν εταίροι του Μάλι και καμία υπάρχουσα συμφωνία δεν παύει να ισχύει.

Έντονες αντιδράσεις

Μετά τα τελευταία γεγονότα, ο Mussa Faki Mahamat, Πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης (AUC) έκανε έκκληση στο λαό να διακόψει κάθε απόπειρα ή χρήση βίας, αλλά και προς τη διεθνή κοινότητα να μεριμνήσει ώστε να αποτραπούν οι βιαιοπραγίες.

Ο Στέφαν Ντουζάρικ, εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ ανέφερε ότι ο Αντόνιο Γκουτερές κάνει εκκλήσεις σε όλους τους κατοίκους του Μάλι να διαφυλάξουν την ακεραιότητα του κράτους αλλά και τους θεσμούς του.

Επιπλέον, Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξοργισμένο από το πραξικόπημα των στασιαστών στρατιωτών καταδίκασε την ανταρσία και συμβούλεψε τους στρατιώτες να επιστρέψουν στους στρατώνες τους.

Η Γαλλία, με δική της πρωτοβουλία, ζήτησε την ασφαλή και άμεση απελευθέρωση των Κεϊτά και Σισέ, καθώς και των άλλων κρατούμενων κυβερνητικών μελών. Το ECOWAS (Οικονομική Κοινότητα των Κρατών Δυτικής Αφρικής) πρότεινε επίσης την επιστροφή των στρατιωτών στους στρατώνες τους.

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Mike Pompeo κάλεσε όλους τους πολιτικούς παράγοντες να καταβάλλουν προσπάθειες για την αποκατάσταση της κυβέρνησης.

Η ΕΕ, παρατηρώντας με απογοήτευση το συγκεκριμένο γεγονός, καταδίκασε το πραξικόπημα και απέρριψε κάθε απόπειρα αλλαγής με αντισυνταγματικό τρόπο. Ο Josep Borrell, Ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για Εξωτερικές Υποθέσεις ανέφερε χαρακτηριστικά ότι αυτό το συμβάν δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει αντίδραση στην κοινωνικοπολιτική κρίση στο Μάλι τους τελευταίους μήνες.

Εν κατακλείδι, το στρατιωτικό πραξικόπημα της 18ης Αυγούστου 2020 πυροδότησε σύνολο αντιδράσεων τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη στο σύνολό της. Σε μια εποχή, όπου η πλειοψηφία των κρατών ανά τον κόσμο βασίζεται σε δημοκρατικές αρχές, μια τέτοια ενέργεια θεωρείται απαράδεκτη, κατακρίνεται και καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για καταστολή της. Όλα τα κράτη, όπως και το Μάλι στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουν κάθε λόγο να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, μόνο αν αυτό γίνεται με διάλογο, αιτήματα προς την ηγεσία και γενικά με ειρηνικό, δημοκρατικό τρόπο.

Βιβλιογραφία