Το ουγγρικό "αγκάθι" στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης

γράφει η Γεωργία- Χριστίνα Τσαούση
        Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε με βασικό γνώμονα τον τερματισμό των φρικαλεοτήτων που επέφεραν οι ισοπεδωτικοί πόλεμοι στη Γηραιά Ήπειρο. Το Ενωσιακό εγχείρημα είχε ως κεντρικό αφήγημα την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών αλλά και της Οικουμένης συνολικά. Σήμερα παρατηρούμε πως το αφήγημα της “θεραπαίνιδος” Ευρωπαϊκής Ένωσης κατακρημνίζεται ολοένα και πιο έντονα.
Δεν είναι λίγες οι χώρες της Ένωσης που απωθούν μεθοδευμένα και με αποφασιστικό τρόπο τα κύματα μεταναστών που φθάνουν έξω από τα σύνορά τους. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ευρωπαϊκής χώρας που ακολουθεί ρατσιστική προπαγάνδα εναντίων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο αποτελεί η Ουγγαρία. Η ουγγρική κυβέρνηση παρουσιάζει ως βασικό επιχείρημά της για την απώθηση των μεταναστών το γεγονός ότι οι τελευταίοι θα καταλήξουν να διεκδικούν τις εργασίες των ντόπιων κατοίκων. Επιπλέον, η Ουγγαρία έχει δηλώσει την επιθυμία της για ανέγερση ενός φράχτη τεσσάρων μέτρων στα σύνορά της με την Σερβία. Με αυτό τον τρόπο ευελπιστεί πως θα ενισχύσει την <<οχύρωσή >> της. Φυσικά τέτοιου είδους πρακτικές δεν αποτελούν πρωτοτυπία μονάχα της Ουγγαρίας.
Σύμφωνα με το Γραφείο Μετανάστευσης και Ιθαγένειας,  από το 2014 όπου οι αιτούντες άσυλο στην Ουγγαρία ανέρχονταν σε περίπου 40.000, έως το 2015 όπου ο αριθμός εκτινάχθηκε στους 160.000, αντιλαμβανόμαστε ότι η φοβερή εκροή του μεταναστευτικού κύματος που ξέσπασε προκάλεσε “σοκ” σε ορισμένες θεωρητικά “καλά οχυρωμένες” χώρες της Ευρώπης. Προκειμένου να διαχειριστεί την τρέχουσα κατάσταση η Ουγγαρία θέσπισε νόμους περιορισμού της πρόσβασης στην χώρα. Με τροποποίηση του νόμου περί ασύλου, θέσπισε καταλόγους <<ασφαλών χωρών καταγωγής>> και <<ασφαλών τρίτων χωρών διέλευσης>>. Χώρες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Ελλάδα, αλλά και χώρες όπως η ΠΓΔΜ και η Σερβία, θεωρούνται ασφαλείς.
Βαθμηδόν η Ουγγαρία επεξέτεινε τους περιοριστικούς νόμους της με το ουγγρικό Κοινοβούλιο να εγκρίνει νέα τροπολογία του Ποινικού Κώδικα και του Νόμου περί Ασύλου, η οποία επέβαλλε κυρώσεις σε όσους μετανάστες εισέρχονται στη χώρα διαμέσου του <<συνοριακού φράχτη>>. Οι κυρώσεις αυτές προβλέπουν την απέλαση στην τελευταία χώρα διέλευσης ή ποινή φυλάκισης έως και τρία έτη. Η ποινικοποίηση όμως και η κράτηση των προσφύγων αντιτίθεντο με το άρθρο 31 της Σύμβασης της Γενεύης, η οποία απαγορεύει την επιβολή κυρώσεων στους πρόσφυγες για την είσοδό τους σε μια χώρα παράτυπα. Επιπρόσθετα, η νομοθεσία της Ουγγαρίας ποινικοποιεί την πρόκληση ζημιών στον συνοριακό φράχτη με ποινή φυλάκισης έως και πέντε έτη.
Επακόλουθο των πράξεων της Ουγγαρίας και της αποφυγής των ευθυνών της αποτέλεσε η επιβολή κυρώσεων για παραβίαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημοκρατία, τα πολιτικά δικαιώματα και τη διαφθορά. Στις 12 Σεπτεμβρίου 2018 τα 750 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισαν – για πρώτη φορά στα χρονικά – με 448 ψήφους υπέρ, 197 ψήφους κατά και 48 αποχές, την ενεργοποίηση επιβολής κυρώσεων κατά κράτους-μέλους της ΕΕ. Η ενεργοποίηση του άρθρου 7, που αφορά την παραβίαση του κράτους δικαίου σε βάρος της Ουγγαρίας, ενδέχεται να οδηγήσει σε αναστολή του δικαιώματος ψήφου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην Ολομέλεια παρουσιάστηκε η έκθεση Sargentini, την οποία συνέταξε για την Ουγγαρία η Ολλανδή ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Τζούντιθ Σαρτζεντίνι, στην οποία καταγράφεται μια μεγάλη λίστα <<ανησυχιών>>. Ήδη από την ανάληψη της εξουσίας του το 2010 ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Ορμπάν, ασκεί έλεγχο στην δικαστική εξουσία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ παράλληλα περιορίζει την δράση των μη κυβερνητικών οργανώσεων και την λειτουργία των Πανεπιστημίων, εισάγοντας ταυτόχρονα μια ακραιφνώς αντιμεταναστευτική νομοθεσία. Όλα τα παραπάνω, αναντίρρητα, συντελούν στην καταπάτηση των αρχών πάνω στις οποίες βασίζεται το δημοκρατικό πολίτευμα.
 
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός εκφωνώντας μία επιθετική ομιλία στηλίτευσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τόνισε πως <<Δεν θα υποκύψουμε στον εκβιασμό των δυνάμεων που υποστηρίζουν τους μετανάστες έναντι της Ουγγαρίας>>. Η Πολωνία βρίσκεται επίσης υπόλογη ενώπιον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραβίαση του κράτους δικαίου. Τον Δεκέμβριο του 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενεργοποίησε το άρθρο 7 για επιβολή κυρώσεων κατά της Βαρσοβίας.
Τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη βρίσκονται σε μια φρενήρη κατάσταση καθώς προσπαθούν να απαλλαγούν από τις ευθύνες της υποδοχής και προστασίας των προσφύγων. Οι μόνες χώρες που δεν διαχειρίζονται με αναξιοπρεπή τρόπο το μεταναστευτικό είναι η Αρμενία, η Γερμανία και η Σουηδία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να υπερβεί των δυνατοτήτων της. Αν και βρίσκεται εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής ύφεσης, σίγουρα κάτι τέτοιο δεν θα πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για την μη τήρηση των ανθρωπιστικών της υποχρεώσεων και την προσφυγική κρίση.
Είναι εύληπτο πως η εκκίνηση της πειθαρχικής διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά της Ουγγαρίας μπορεί, ενδεχομένως, να “ενεργοποιήσει” την ακροδεξιά μερίδα του πληθυσμού και το έργο του  Στιβ Μπάννον, του ειδικού συμβούλου σε θέματα διακυβέρνησης και στρατηγικής του προέδρου της Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ. Επομένως, το σενάριο οικοδόμησης μιας εθνικιστικής συμμαχίας ενόψει των ευρωεκλογών του 2019 δεν φαντάζει τόσο μακρινό. Αναντίρρητα η Ουγγαρία έχει ξεφύγει της φιλελεύθερης πορείας της και η μομφή που έλαβε από την ΕΕ είναι δικαιολογημένη. Όμως ο κίνδυνος δεν παύει να ελλοχεύει και οι ευρωεκλογές θα είναι μια μάχη στήθος με στήθος.
Η κεντροδεξιά έχει αρκετά πολλούς ψηφοφόρους, οι οποίοι συμφωνούν με την πολιτική στάση του Όρμπαν για το μεταναστευτικό. Είναι σίγουρα σωστή η πράξη έναρξης του άρθρου 7 προς συμμόρφωση της Ουγγαρίας, όμως ως αντίρροπη δύναμη θα πρέπει να παραμείνει το κόμμα Fidesz με αρχηγό τον Βίκτορ Όρμπαν στο ΕΛΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα), έτσι ώστε να αποφευχθεί ή όποια σύγχυση και να μην φτάσουμε στο σημείο να αυξηθούν οι πιθανότητες για ένα ενωμένο εθνικιστικό μέτωπο πριν τις εκλογές του 2019.
Παρόλο που η Σύνοδος Κορυφής απέφερε ελάχιστες ελπίδες επίλυσης όλων των κρίσιμων ζητημάτων που ταλανίζουν την Ευρώπη, εντούτοις και οι 28 συμφώνησαν σε ένα σημείο. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα το προσφυγικό ζήτημα και μάλιστα πριν από τις Ευρωεκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν τον Μάιο του 2019. Από τον Ιανουάριο του 2018 λιγότερα από 100.000 άτομα εισήλθαν παρανόμως στην ΕΕ. Μέσα σε 5 χρόνια εισήλθαν 2.000.000 μετανάστες στην Ευρώπη, περίπου δηλαδή το 0,27 του πληθυσμού της ηπείρου.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ, δήλωσε πως οι ηγέτες των ευρωπαϊκών κρατών-μελών δεν έκαναν επαρκείς υποχωρήσεις και αυτό θα αποτελέσει τροχοπέδη στην εύρεση οποιασδήποτε επαρκούς λύσης σχετικά με το μεταναστευτικό. Πολλοί ηγέτες δεν έκρυψαν την ανησυχία τους λέγοντας πως λόγω αυτής της καθυστέρησης επίλυσης του ζητήματος θα προκληθεί από τις ψήφους των πολιτών μεγάλη άνοδος των λαϊκίστικων κομμάτων στις Ευρωεκλογές 2019. Ο κύριος Γιούνκερ τόνισε πως οι χώρες οι οποίες αποφεύγουν να υποδεχθούν πρόσφυγες θα πρέπει να συμβάλλουν στην ελάφρυνση της κατάστασης με άλλους τρόπους. Τέλος, συμπλήρωσε λέγοντας πως <<στην Ευρώπη χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη>>.
Εναποθέτουμε, λοιπόν, τις ελπίδες μας στο ότι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν κληθούν να καθορίσουν με την ψήφο τους την διαμόρφωση των πολιτικών εντός της Ένωσης, θα λάβουν με  σοβαρότητα και νηφαλιότητα υπόψιν τους όλες τις παραμέτρους και την κρισιμότητα στην οποία βρίσκεται η Ήπειρός μας.
 
Πηγές
Στο πλευρό της Ουγγαρίας η Πολωνία: Θα μπλοκάρει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, CNN Greece, 13 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: https://www.cnn.gr/news/kosmos/story/146549/sto-pleyro-tis-oyggarias-i-polonia-tha-mplokarei-tis-eyropaikes-kyroseis
Η Ουγγαρία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων, Διεθνής Αμνηστία, 22 Σεπτεμβρίου 2015. Διαθέσιμο σε: https://www.amnesty.gr/main-category/arheio/article/15900/i-oyggaria-paraviazei-ta-anthropina-dikaiomata-ton-prosfygon
Nils Muiznieks, Οι μετανάστες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, Η Καθημερινή, 4 Ιουλίου 2015. Διαθέσιμο σε: http://www.kathimerini.gr/822317/article/epikairothta/kosmos/oi-metanastes-kai-ta-an8rwpina-dikaiwmata
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίζει για επιβολή μέτρων στην Ουγγαρία, Αθήνα 9,84, 12 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: http://athina984.gr/wp-site/2018/09/12/to-eyropaiko-koinovoylio-psifizei-gia-epivoli-metron-stin-oyggaria/
Ελένη Βαρβιτσιώτη, Λύση του μεταναστευτικού πριν από τις ευρωεκλογές, Η Καθημερινή, 19 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: http://www.kathimerini.gr/990657/article/epikairothta/kosmos/lysh-toy-metanasteytikoy-prin-apo-tis-eyrwekloges
Το προσφυγικό στο επίκεντρο των ευρωεκλογών το 2019, in.gr, 25 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: https://www.in.gr/2018/09/25/world/prosfygiko-sto-epikentro-ton-eyroeklogon-2019/
ΕΕ: Διχασμός για το προσφυγικό και φόβοι ανόδου λαϊκιστών, philenews, 20 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: http://www.philenews.com/eidiseis/kosmos/article/583805/ee-dichasmos-ga-to-prosfygko-kai-foboi-anodoy-laikiston
Leonid Bershidsky, Πώς η απόφαση της ΕΕ κατά της Ουγγαρίας μπορεί να “εκπυρσοκροτήσει”, Capital.gr, 13 Σεπτεμβρίου 2018. Διαθέσιμο σε: http://www.capital.gr/bloomberg-view/3315603/pos-i-apofasi-tis-ee-kata-tis-ouggarias-mporei-na-ekpursokrotisei