γράφει ο Μάνος Μπενόπουλος,
Η οικονομική κρίση που ταλανίζει μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη δημιουργεί δυσκολίες για κάποιες (ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνία) και ευκαιρίες για κάποιες άλλες, ιδιαιτέρως τις αναπτυσσόμενες (Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία). Ιδιαίτερα για την Κίνα παρουσιάζεται η ευκαιρία να καταστεί η σημαντικότερη χώρα από οικονομικής άποψης και όχι μόνο.
Η Κίνα από μια φτωχή αγροτική χώρα έχει μετεξελιχθεί σε μια ισχυρή βιομηχανική και εξαγωγική δύναμη ούσα πλέον η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως πλησιάζοντας αυτή των Η.Π.Α. Η υιοθέτηση μιας πιο εξωστρεφούς πολιτικής από τον Deng Xiaoping το 1992 με το άνοιγμα της κινεζικής οικονομίας και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων αλλά και την προώθηση των εξαγωγών έδωσε ώθηση στην κινεζική οικονομία. Κατάφερε να αυξήσει το ΑΕΠ της κατά πολλά δισεκατομμύρια, σημειώνοντας ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης σχεδόν 10%. Ο ρυθμός ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας επιβραδύνθηκε λόγω του περιορισμού της παγκόσμιας ζήτησης μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα αυξάνοντας την διεθνή δυναμική της σε όλα τα επίπεδα.
Η βιομηχανική πολιτική της Κίνας συνδυάζοντας τα τεχνολογικά μέσα, τους τεράστιους πόρους της εγχώριας παραγωγής, την υψηλή ζήτηση της αγοράς και το κυβερνητικό χρήμα είναι αδιαμφισβήτητα αποτελεσματική. Στόχος της κινεζικής ηγεσίας είναι η Κίνα να αναδειχθεί ως η μεγαλύτερη χώρα παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων με ποιοτική και ποσοτική διαφορά από τους ανταγωνιστές της. Η Κίνα έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να παράγει πολλά προϊόντα και φθηνότερα.
Το 2015 η κινεζική κυβέρνηση παρουσίασε ένα νέο πλάνο ανάπτυξης της βιομηχανίας της με έμφαση σε μια γκάμα τομέων από τη ρομποτική μέχρι τα αυτοκίνητα νέας γενιάς και την τεχνητή νοημοσύνη. Το σχέδιο ονομάστηκε Made in China 2025 εμπνευσμένο από το αντίστοιχο γερμανικό σχέδιο Industry4.0. Το 2025 θα αποτελέσει έτος ορόσημο της υλοποίησης του πρώτου μέρους του project το οποίο έχει ορίζοντα μέχρι το 2049, χρονιά όπου συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κινεζική επανάσταση.
Συγκεκριμένα έχει ως στόχο την μετάβαση της βιομηχανικής παραγωγής στην αυτοματοποιημένη – ψηφιακή εποχή με την χρήση εργαλείων υψηλής τεχνολογίας. Η αναβάθμιση των υποδομών θα δώσει νέα ώθηση στα προϊόντα, θα γιγαντώσει την παραγωγή και θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και την ζήτηση.
Πλέον η βιομηχανική ισχύς της Κίνας εκλαμβάνεται πια από Ευρώπη και Αμερική ως απειλή για το status quo της παγκόσμια οικονομίας. Το μερίδιο των παγκόσμιων εξαγωγών της Κίνας σκαρφάλωσε στο 14% (2016), το μεγαλύτερο που έχει πετύχει κάθε άλλη χώρα από τις Η.Π.Α από το 1968. Οι δύο πρώτες στη λίστα, άρα και πιο «απειλούμενες» από τον κινεζικό ανταγωνισμό, είναι οι πρωταθλητές των εξαγωγών, η Γερμανία και η Ν. Κορέα. Ακολουθούν στις αμέσως επόμενες θέσεις Ιρλανδία, ΗΠΑ, Γαλλία και Ιαπωνία. Το κινεζικό project αφήνει λιγότερη ελευθερία στις εταιρείες να λαμβάνουν τις επιχειρηματικές αποφάσεις, λόγω της αυξημένης κρατικής παρεμβατικότητας.
Eίναι σαφές πως η αύξηση της ισχύος της Κίνας θα μεταβάλει την διεθνή ισορροπία με αξιώσεις πρωτοκαθεδρίας. Οι Η.Π.Α θα κληθούν να αντιμετωπίσουν για πρώτη φορά μετά την πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ, έναν δεύτερο ισχυρό πόλο τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο. Επιπλέον, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πορεία του σοσιαλιστικού μοντέλου διακυβέρνησης της Κίνας. Το καθεστώς με στόχο την επιβίωσή του έχει υιοθετήσει στις εξωτερικές του συναλλαγές τα καπιταλιστικά πρότυπα ανάπτυξης αλλοιώνοντας την φιλοσοφία και τις αρχές του. Παρόλα αυτά η ισχύς του παραμένει στο εσωτερικό του χωρίς να υπάρχουν σημαντικές φωνές ανατροπής.
Τέλος, οι σχέσεις της Κίνας με τις αναπτυσσόμενες χώρες διασφαλίζουν τη χώρα οικονομικά και διπλωματικά. Έχει αναπτύξει λειτουργικές σχέσεις με τη Βραζιλία, τη Ρωσία και την Ινδία (BRIC) στην κοινή τους προσπάθεια να βελτιώσουν τις δομές του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Επίσης ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organisation) δημιουργεί πόλο ασφάλειας καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ασίας δημιουργώντας συνθήκες ηρεμίας στα δυτικά σύνορα της Κίνας. Έχει κάνει εμφανή της παρουσία της και στην Ομάδα των 20 ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου (G-20), η οποία φαίνεται να έχει εξοστρακίσει την G-8.
Παραπομπές:
1) CSIS, Kennedy S. (2015). Made in China 2025, διαθέσιμο σε: https://www.csis.org/analysis/made-china-2025
2) Bloomberg, Malcom S. & Cedric S. (2016), Here’s How Fast China’s Economy
Is Catching Up to the U.S. διαθέσιμο σε : https://www.bloomberg.com/graphics/2016-us-vs-china-economy/
Is Catching Up to the U.S. διαθέσιμο σε : https://www.bloomberg.com/graphics/2016-us-vs-china-economy/
3) Xinhua, Song M. (2015). Made in China 2025″ plan unveiled, διαθέσιμο σε : http://news.xinhuanet.com/english/2015-05/19/c_134251770.htm