του Γιάννη Πήλιουρα
Η παρακολούθηση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει ζωηρό ενδιαφέρον στη διεθνή κοινότητα αφού μετά από αρκετά χρόνια στενών σχέσεων πέρασαν στον αντίποδα της αντιπαράθεσης με σοβαρές συνέπειες για την ισορροπία των συμμαχιών στην περιοχή και άμεσες επιπτώσεις τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στη Μέση Ανατολή.
Τελευταίο επεισόδιο αυτής της διαταραγμένης σχέσης, ο πόλεμος δηλώσεων και εκφράσεων που πυροδοτήθηκε με αφορμή την αντιπαράθεση του Ισραήλ με τους Παλαιστίνιους για τα μέτρα ασφαλείας που πάρθηκαν από τις ισραηλινές αρχές στην πλατεία Τεμένων.
Συγκεκριμένα, μετά τη δολοφονική επίθεση εναντίον 2 Ισραηλινών αστυνομικών από Άραβες στις 14 Ιουλίου στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, οι ισραηλινές αρχές αναβάθμισαν τα μέτρα ασφαλείας στις εισόδους της πλατείας των Τεμένων, κλείνοντας αρχικά την είσοδο. Στη συνέχεια τέθηκαν σε λειτουργία εξαντλητικοί έλεγχοι ασφαλείας που προκάλεσαν την αντίδραση των Παλαιστινίων αλλά και σύσσωμης της Μουσουλμανικής Κοινότητας, καθώς το Τέμενος Αλ Άκσα, θεωρείται ένα από τα ιερότερα σημεία του Μουσουλμανικού κόσμου στα οποία βρέθηκε ο Προφήτης Μωάμεθ.
Τι είπε ο Ερντογάν
Η Τουρκία, παρά την αποτυχία του δόγματος Νταβούτογλου και την απομάκρυνση του, παραμένει παρεμβατική. Τόσο στην περίπτωση της απομόνωσης του Κατάρ, όσο και στα πρόσφατα περιστατικά στο Ισραήλ, ο Ερντογάν παρέμεινε πιστός θιασώτης της παρεμβατικής τουρκικής εξωτερικής πολιτικής με στόχο την ενδυνάμωση του ρόλου της Τουρκίας στα ισλαμικού ενδιαφέροντος ζητήματα.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας μίλησε απαξιωτικά για το Ισραήλ καλώντας όλους τους Μουσουλμάνους να επισκεφτούν το Τέμενος Αλ Άκσα, προειδοποιώντας τους Ισραηλινούς ότι θα πάθουν μεγάλη ζημιά!
Το κρεσέντο δηλώσεων του Ερντογάν προστέθηκε στις παλαιότερες επιθέσεις τόσο του ίδιου όσο και άλλων κορυφαίων υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης του εναντίον της τακτικής του Ισραήλ, την ώρα που στην Κων/πολη οι εβραϊκές συναγωγές δέχονταν επιθέσεις από θερμοκέφαλους.
Τι απάντησε το Ισραήλ
Η πλευρά του Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι φάνηκε να κάνει μισό βήμα πίσω στα μέτρα ασφαλείας, αφαιρώντας τους ανιχνευτές μετάλλων από τις εισόδους της πλατείας, δεν άφησε να πέσει κάτω η προκλητική στάση του Τούρκου προέδρου απαντώντας με σφοδρό τρόπο σε ανώτατο επίπεδο.
Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ θύμισε στον Ερντογάν ότι: «Οι ημέρες της οθωμανικής αυτοκρατορίας πέρασαν. Είναι γελοίο να ακούμε την τουρκική κυβέρνηση που εισέβαλε στη βόρεια Κύπρο, καταστέλλει με τη βία την κουρδική μειονότητα και φυλακίζει τους δημοσιογράφους, να παραδίδει μαθήματα ηθικής στο Ισραήλ, τη μόνη πραγματική δημοκρατία στην περιοχή»
Η απάντηση αυτή μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς η ισραηλινή πλευρά εμφανίζεται ιδιαίτερα ενοχλημένη από τη στάση του ίδιου του Ερντογάν, αφού παρά τα δειλά βήματα προόδου των διμερών σχέσεων των δύο χωρών με πρωτοβουλία του Ισραήλ και υποχωρήσεις του σε συμβολικό επίπεδο, ο Τούρκος πρωθυπουργός εμφανίζεται αμετανόητος.
Το χάσμα που δεν γεφυρώνεται
Οι διεθνείς αναλύσεις που έχουν ήδη αρχίσει να βλέπουν το φως της δημοσιότητας διαβλέπουν μια ακόμη ψυχρή περίοδο στις σχέσεις των δυο χωρών μετά από μια παρατεταμένη προσπάθεια επαναφοράς στην ομαλότητα.
Πλέον, είναι σαφές πως η αδιάλλακτη στάση του απρόβλεπτου Ερντογάν, ο οποίος εμφανίζεται ως ο μοναδικός ενορχηστρωτής της τουρκικής πολιτικής, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την καλυτέρευση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ.
Οι υπεραισιόδοξες προβλέψεις ότι θα επαναφέρονταν στην πρότερη αγαστή σχέση των προηγούμενων ετών, πέφτει εκ νέου στο κενό αφού η ισορροπία ισχύος στην περιοχή και οι προτεραιότητες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προσκρούουν στις ανάγκες του Ισραήλ να θωρακιστεί από τον ισλαμικό κίνδυνο.
Το ελληνοκυπριακό πλεονέκτημα
Σε αυτό το ενδιαφέρον παίγνιο ισχύος, η Ελλάδα και η Κύπρος εμφανίζονται δικαιωμένες για την στρατηγική τους επιλογή να ενισχύσουν με κάθε τρόπο την συνεργασία τους με το Ισραήλ. Το νοητό τρίγωνο συνεργασίας, εμφανίζεται ως η μόνη σταθερή διέξοδος του κράτους του Ισραήλ σε ένα γεωστρατηγικό κλοιό από τον αραβικό κόσμο.
Η αξιοποίηση αυτού του πλεονεκτήματος θα επηρεάσει άμεσα τις επιλογές του Ισραήλ τόσο όσον αφορά την διοχέτευση του αερίου μέσω Κύπρου και Ελλάδας και όχι μέσω Τουρκίας όσο και με τη στάση του ισραηλινού κράτους για τους S-400 της Τουρκίας και τη λύση του Κυπριακού.