1. Πότε ξεκίνησε αυτός ο γύρος συνομιλιών και πόσο αναμένεται να κρατήσει;
Η συγκεκριμένη προσπάθεια ξεκίνησε πριν απο σχεδόν τρία χρόνια. Η εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί θεωρήθηκε ως μια νέα ευκαιρία που δεν έπρεπε να χαθεί, καθ’ ότι σε σύγκριση με τους προκατόχους του θεωρείτε περισσότερο διαλλακτικός και υποστηριχτής της Διζωνικής Δικοινοτικης Ομοσπονδίας.
2. Σε τι διαφέρει αυτός ο γύρος συνομιλιών από προηγούμενους γύρους;
Όπως προανέφερα η εκλογή του Ακιντζί ήταν και ακόμη είναι μια ευκαιρία από μόνη της. Για πρώτη φορά συμπίπτει η εκλογή δύο Ηγετών που έχουν κοινό όραμα για τη Κύπρο, το οποίο δεν είναι άλλο από τη ΔΔΟ. Μετά δε απο διάφορα σκαμπανεβάσματα πλέον όλες οι πλευρές θεωρούν ότι φτάσαμε στο τελικό σημείο. Η διαφορά σήμερα είναι πως για πρώτη φορά η Τουρκία ως εγγυήτρια δύναμη διαμηνύει ότι δε μπορεί να μείνει το υφιστάμενο σύστημα εγγυήσεως στη Κύπρο. Το ότι η Τουρκία σήμερα κάθετε απέναντι απο τη κυπριακή δημοκρατία απο μόνο του αυτό είναι μία μικρή νίκη.
3. Είναι σε θέση οι κάτοικοι και η “κυβέρνηση” των Κατεχόμενων να αποχωριστούν την τουρκική ταυτότητα που τους έχει καλλιεργηθεί;
Εδώ θα διαφωνήσω. Δε θεωρώ ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν και τουρκική ταυτότητα. Του εναντίων θα έλεγα. Πολλές φορές ήταν εκείνοι που πρώτοι αντέδρασαν κατά της Τουρκίας και του ρόλου που προσπαθεί η δεύτερη να διαδραματίσει. Οι Τουρκοκύπριοι θεωρώ πως μετά τη δεκαετία του 1980 φέρθηκαν πιο ώριμα και διάβασαν σε πολλές περιπτώσεις καλύτερα το μέλλον. Σαφέστατα και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό απο τη Τουρκία, λόγω και της μη αναγνώρισης του Ψευδοκράτους, αλλά όχι. Επιμένω ότι δεν τους καλλιεργήθηκε ποτέ ουσιαστικά η τουρκική ταυτότητα, πλην ελάχιστων περιπτώσεων.
4. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη για μια ένωση;
Θεωρω πως οι ανθρωποι ειναι πιο έτοιμοι απ’ οσο πιστεύουν οι πολιτικοί και στις δυο πλευρές. Οι νέοι, οι μαθητές έχουν εμπλακεί σε δικοινοτικά προγράμματα, αρκετοί έχουν φίλους τουρκοκύπριους και το αντίστοιχο. Άρα ναι θεωρώ πως ο κόσμος είναι πιο έτοιμος απο όσο πιστεύουμε.
5. Ποιο είναι το μεγαλύτερο τέλμα της διαπραγμάτευσης οι εγγυήσεις ή οι ιδιοκτησίες;
Θεωρητικά για εμένα το θέμα προς επίτευξη λύσης είναι η ασφάλεια και οι εγγυήσεις και αυτό διότι καλώς ή κακώς για κάποιους, θα πρέπει και οι δυο κοινότητες να νιώθουν ασφάλεια. Σαφέστατα το υπάρχων σύστημα δε μπορεί να διατηρηθεί γι αυτό άλλωστε και μετέβησαν οι εμπλεκόμενοι στο Κραν Μοντανά. Απο την άλλη να μου επιτρέψεις να πιστεύω πως η συζήτηση για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια θα δείξουν και τις αληθινές προθέσεις όλων των μερών, όχι μόνο και της Τουρκίας.
6. Έχει γίνει κάποια πρόταση ως προς την αλλαγή ονόματος του Κράτους ή έχει γίνει πρόταση για το πως θα διοικείται μια ενιαία Κύπρος;
Φυσικά και όχι. Σημασία πρώτα και κύρια είναι να βρεθεί κοινός κώδικας ανάμεσα στα μέρη και να καταλήξει κάπου αυτή η προσπάθεια. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να υφίσταται ως κράτος πλήρως Αναγνωρισμένο τόσο στην Ε.Ε όσο και στον ΟΗΕ. Τώρα όσο αφορά στη διοίκηση ακό
μη δεν έχουμε κάποια ενημέρωση, μιας και προέχει το θέμα Ασφάλειας και Εγγυήσεων.
7. Τι θα άλλαζε η Επανένωση στην οικονομία του νησιού;
Πολλά! Και είμαι σίγουρη γι’ αυτό. Καταρχάς η γεωγραφική θέση της Κύπρου και το κλίμα της την κάνουν μοναδική. Ανάμεσα σε τρεις Ηπείρους η Κύπρος μπορεί και πρέπει να είναι κόμβος Ειρήνης. Λόγω ακριβώς του κλίματος και της θέσης μας, ως επίσης και της ασφάλειας που παρέχει το νησί το οικονομικό σκέλος της λύσης και ειδικότερα η οικονομία θα αναπτυχθεί. Η Κύπρος ήδη έχει ξεκινήσει γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της και έχει υπογράψει συνεργασία με οικονομικούς κολοσσούς. Επίσης οι συνθήκες συνεργασίας με κράτη όπως το Ισραήλ και την Αίγυπτο μόνο θετικά μπορούν να λειτουργήσουν. Μια Ενωμένη Κύπρος λοιπόν, που θα μπορεί να εκμεταλλευτεί το φυσικό πλούτο της θα ήταν η καλύτερη οικονομική Λύση και σαφέστατα δεν εννοώ μόνο το φυσικό αέριο αλλά κάθε είδος φυσικό πλούτο.
8. Γιατί οι κάτοικοι της Λευκωσίας εμφανίζονται πιο δεκτικοί σε μια επίλυση του Κυπριακού;
Δεν θα το έλεγα αυτό. Κάθε πόλη έζησε έντονα διάφορα γεγονότα πριν το 1974 και μετά. Απλά η Λευκωσία κατά το Πραξικόπημα και την Εισβολή μαζί με τη Κερύνεια ήταν εκείνες που τα έζησαν πιο έντονα. Το μεν πραξικόπημα κατά του Μακαρίου έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο, ενώ η Εισβολή ξεκίνησε απο την απόβαση στη Κερύνεια. Οι άνθρωποι λοιπόν της Λευκωσίας είχαν και έχουν ως σήμερα την ατυχία να ζουν στη μοναδική μοιρασμένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη. Είναι δύσκολο ξέρεις να περπατάς στη Παλιά Λευκωσία και να είναι σε απόσταση εκατό μέτρων απο οδοφράγματα. Είναι δύσκολο να για εμάς κάθε πρωί να ξυπνάμε με τη θέα της σημαίας στον Πενταδάχτυλο. Εξάλλου οι Λευκωσιάτες έχουν επίσης περισσότερη επαφή με Τουρκοκύπριους.
9. Ποιο θεωρείται ως το πλέον ευαίσθητο πρόβλημα ώστε να γίνει αποδεχτή ενδεχόμενη λύση;
Ευαίσθητο θέμα για εμένα προσωπικά είναι η επιστροφή στα χωριά μας. Ακόμη και να μην μου δώσουν πίσω το χωριό μου θα ήθελα να παω να βρω τα οστά του παππού μου, που είναι αγνοούμενος. Οι αγνοούμενοι επίσης είμαι μια μεγάλη πληγή για όλους. Μαζί με τους 1619 Ελληνοκύπριους υπάρχουν και 500 Τουρκοκύπριοι. Πιστεύω αν η Τουρκία βοήθουσε πιο πολύ, με το να ανοίξει π.χ κάποιες στρατιωτικές περιοχές, τότε θα ήταν ένα καλό βήμα.
10. Εσύ πήγες στη Κατεχόμενη πλευρά του νησιού; Αν ναι, πως ένιωσες;
Η αλήθεια είναι πως η πρώτη φορά που πήγα ήταν μόλις άνοιξαν το 2003 τα οδοφράγματα. Αλλά ήμουν μόλις 9 ετών. Θυμάμαι πως πήγα με φανέλα που είχε την Ελληνική σημαία. Το θεωρούσα ως μια πράξη αντίδρασης. Βέβαια μετά απο χρόνια κατάλαβα πως τέτοιες πράξεις δε διώχνουν τη Τουρκία.
11. Έχεις πάει ξανά απο τότε;
Ναι! Αν μου πήρε κάπου στα 12 χρόνια να το κάνω. Είχα γνωρίσει μέσω εκδήλωσης έναν Τουρκοκύπριο. Ξεκινήσαμε να μιλάμε. Ήταν απο την Αμμόχωστο. Τότε ήταν που κατάλαβα ότι δίπλα μου δεν ήταν εξωγήινοι αλλά άνθρωποι σαν εμένα, νέοι με τις ίδιες ανησυχίες. Ένιωσα πως ήταν η στιγμή που έπρεπε να περάσω από τον εθνικισμό στη πραγματικότητα. Σήμερα το 2017 πάω όσο πιο συχνά μπορώ. Έχω πολλούς φίλους στην άλλη πλευρά κάθε ηλικίας.
12. Το δικό σου όραμα; γιατί κάποιος νέος να θέλει τόσο έντονα τη λύση του Κυπριακού;
Ωραία ερώτηση… Καταρχάς μεγάλωσα σε ένα σπίτι προσφύγων. Η δε μάνα μου έχασε τον πατέρα της τότε και τον ξάδελφο της, όπως κι ο πατέρας μου το θείο του που ήταν σαν δεύτερος πατέρας του. Είναι πολύ άσχημο να μη μπορείς να μάθεις τη τύχη των ανθρώπων σου (Κατάγομαι απο Τύμβου που είναι το αεροδρόμιο και Άσσια όπου στη μισή απαγορεύεται η διακινηση). Οι γονείς μου ήταν μόλις παντρεύτηκαν σχεδόν. Δεν πρόλαβαν να χαρούν το σπίτι τους. Όπως καταλαβαίνεις όταν σε άλλα παιδάκια διάβαζαν παραμύθια για να κοιμηθούν, εμένα η μαμά μου, μού έλεγε ιστορίες απο το χωριό. Σήμερα οι γονείς μου είναι πολύ μεγάλοι. Αυτό είναι που τους τρομάζει, να μη πεθάνουν στη προσφυγιά και δε δουν το σπίτι τους. Ίσως περισσότερο να είναι γι’ αυτούς που θέλω λύση. Σαφώς και επειδή αν υπάρξει μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει για τις νέες γενιές ειδικότερα.
Σε ευχαριστώ πολύ.
Φωτογραφίες της Γιώτας Χατζηκώστα και του Λεωνίδα Ασημακόπουλου