Το Παλαιστινιακό ζήτημα έχει ανέκαθεν απασχολήσει τη διεθνή κοινότητα, η οποία έχει υιοθετήσει μια συμφιλιωτική στάση μεταξύ στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Τα μέτωπα, ωστόσο, δεν είναι μόνο δύο, καθώς η Παλαιστίνη δεν έχει να αντιμετωπίσει αποκλειστικά την εξωτερική αντίπαλη δύναμη, αλλά και έναν εσωτερικό· γεωγραφικό αφενός, πολιτικό κυρίως διχασμό. Στην περιοχή της Γάζας κυριαρχεί η Hamas, ενώ σε αυτή της Δυτικής όχθης η νομιμοποιημένη Παλαιστινιακή Αρχή, η Fatah. Δεν είναι μόνο η λωρίδα του Ισραηλινού κράτους που διαχωρίζει τα δυο κυβερνητικά σχήματα, αλλά ιδεολογικές παρεκκλίσεις, διαφορές στη στάση απέναντι στο παγκόσμιο πολιτικό προσκήνιο, τις συμμαχίες και τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Συχνά υποστηρίζεται ότι η παύση αυτού του εμφυλιακού καθεστώτος θα ανοίξει του δρόμο για την επίλυση της Αραβο-ισραηλινής μάστιγας του μεταπολεμικού σκηνικού. Ποιες είναι όμως εκείνες οι διαχωριστικές γραμμές των δυο δυνάμεων και μπορεί η Συμφωνία του Καΐρου να τις αμβλύνει, γεφυρώνοντας δυο προσεγγίσεις, δυο πληθυσμούς σε μια χώρα;
Στο ξεκίνημά της η Fatah ως απελευθερωτικό κίνημα υπήρξε ριζοσπαστική, αντιμετώπιζε με δυσπιστία τις υπόλοιπες αραβικές κυβερνήσεις και οραματιζόταν μια παναραβική κοινωνία που θα προέκυπτε μέσα από ένοπλες συγκρούσεις. Με τη Συμφωνία του Όσλο, το προσωπείο της μεταβλήθηκε από επιθετικό κίνημα σε πιο συμβιβαστικό, πολιτικό μόρφωμα. Έπειτα, στην ίδια την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης, επισήμως αναγνώρισε ως κράτος το Ισραήλ, ενώ τάχθηκε κατά της τρομοκρατίας και υπέρ της λύσης των δυο κρατών. Δεν άργησε, βέβαια, λόγω της διαφθοράς, της έλλειψης διαφάνειας και των έσω ερίδων της να απολέσει τόσο το παγκόσμιο κύρος που εποφθαλμιούσε όσο και το λαϊκό έρεισμα, κάτι που εκφράστηκε καταφανώς στις εκλογές του 2006, όπου ηττήθηκε από το αντίπαλο δέος, αποσπώντας μόνο 45 έδρες. Αυτό δεν ήταν άλλο από τη Hamas, ένα τέκνο του φονταμενταλισμού και του ισλαμικού εθνικισμού, στενά συνδεδεμένο με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Από την πλευρά της η Hamas διατηρούσε μέχρι πρόσφατα, μια αυστηρή “πολιτική” ατζέντα, αρνούμενη να αναγνωρίσει το Ισραήλ και να αποκηρύξει την τρομοκρατία. Οι κατηγορίες που της πρόσαπτε η διεθνής κοινότητα σε συνδυασμό με την απουσία έντονης υποστήριξης από κάποιο σημαντικό αραβικό σύμμαχο δεν απέτρεψαν τη νίκη της στις εκλογές, καθώς ήταν αδιαμφισβήτητη η κοινωνική της προσφορά στον Παλαιστινιακό λαό της λωρίδας της Γάζας και ο θρησκευτικός της χαρακτήρας που έτρεφε τις ελπίδες των πολιτών για ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό Ισλαμικό Αραβικό κράτος. Η βόμβα μεταξύ των δύο μερών έσκασε, οδηγώντας σε πόλεμο το 2007 και απόσχιση της περιοχής της Γάζας από αυτή της Δυτικής όχθης. Με την διαμεσολάβηση της Αιγύπτου, το 2011 υπογράφηκε μια πρώτη Συμφωνία στο Κάιρο που καλούσε σε προεδρικές εκλογές χωρίς αυτές να λάβουν ποτέ χώρα. Η κυβέρνηση ενότητας που θεσπίστηκε δεν κατόρθωσε να ανταποκριθεί επάξια στο έργο της, αφού δε μερίμνησε για την ευημερία και στις δύο περιοχές, με αποτέλεσμα
να ξεσπάσουν νέες εντάσεις. Παράλληλα, όμως, η Hamas εγκαταλείπει τις ακραίες θέσεις του παρελθόντος και τον προηγούμενο χρόνο ανακοίνωσε την υποστήριξή της στα προ του 1967 σύνορα, κερδίζοντας τα βλέμματα τόσο των γειτόνων της όσο και της διεθνούς κοινότητας.
να ξεσπάσουν νέες εντάσεις. Παράλληλα, όμως, η Hamas εγκαταλείπει τις ακραίες θέσεις του παρελθόντος και τον προηγούμενο χρόνο ανακοίνωσε την υποστήριξή της στα προ του 1967 σύνορα, κερδίζοντας τα βλέμματα τόσο των γειτόνων της όσο και της διεθνούς κοινότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, ήταν αναμενόμενη η νέα προσπάθεια συμφιλίωσης με επαναπροσδιορισμό των σχέσεων, μια πρωτοβουλία της προστάτιδας Αιγύπτου. Αν και η συμφωνία που υπεγράφη πριν ένα μήνα στο Κάιρο τόνωσε την πίστη για μια νέα αρχή, κάτι το οποίο υποδέχθηκαν διθυραμβικά ιδίως τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης, είναι μία από τις πολλές που έχουν υπάρξει, δίχως να επιφέρουν κανένα ουσιαστικό αντίκτυπο. Πράγματι, είναι πιθανό η Hamas να ενέδωσε στην πίεση που ασκούσε έντονα το τελευταίο διάστημα η Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ η τελευταία βρήκε ευκαιρία να πραγματώσει τις ηγεμονικές της τάσεις πάνω στο αδύναμο και εξασθενημένο κουφάρι της Hamas. Ωστόσο, τίποτα δε θα παραμείνει το ίδιο αν η Hamas ανακτήσει το δυναμισμό της και επιστρέψει στις σκληροπυρηνικές της θέσεις. Μένει να φανεί αν η κυβέρνηση εθνικής ενότητας θα μπορέσει να επιβληθεί έναντι της de facto κυριαρχούσης στην Γάζα, που απολαμβάνει τη στήριξη ορισμένων κρατών αλλά και πληθυσμού. Η ένωση των δυο αντιμαχόμενων πλευρών είναι το κλειδί στη λύση του ζητήματος που ταλανίζει εδώ και 50 χρόνια τη Μέση Ανατολή και ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό ακριβώς την καθιστά εύθραυστη και πιόνι στη σκακιέρα των ισχυρών και των εχόντων συμφέροντα από τη διάσπαση, τόσο οικονομικά, όσο και γεωπολιτικά. Η ιδέα ότι θα περιβάλλεται από μια ενοποιημένη πλέον Παλαιστίνη, η οποία θα έχει βλέψεις για την επιστροφή των προ του 1967 συνοριακών γραμμών, σίγουρα μια μεγαλύτερη αναγνώριση και κοινή αντιμετώπιση απέναντι στις προκλήσεις του δεν ικανοποιεί σε καμία περίπτωση το Ισραήλ.
Τα εμπόδια που μένουν να εκτοπιστούν για την ολοκληρωτική ένωση της Fatah και της Hamas είναι πολυάριθμα και δύσκολα. Με αισιοδοξία μπορεί κανείς να μιλήσει για μια μελλοντική ισχυρή Παλαιστίνη, ικανή να προασπιστεί τα εδαφικά της δικαιώματα και αυτά του λαού της. Την ίδια στιγμή, αν συλλογιστεί ότι αυτό έχει επαναληφθεί δεν οδηγείται σε αυτό το συμπέρασμα. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η συμφωνία μέλει να διαγράψει το μέλλον ενός κράτους, ενός λαού, δυο χωρών και του παγκόσμιου τοπίου.
Πηγές:
http://www.middleeasteye.net/news/anaylsis-palestinians-suffer-hamas-fatah-rift-deepens-821618207
http://www.aljazeera.com/news/2017/10/hamas-fatah-sign-reconciliation-agreement-cairo-171012115017367.html