γράφει η Δάφνη Τσιπίτση,
Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και του γεωστρατηγικού περιβάλλοντος,
πολιτικοί και στρατηγικοί αναλυτές σε όλο τον κόσμο μελετούν πλέον όχι μόνο τις
αιτίες των προηγούμενων ένοπλων συγκρούσεων αλλά και τον τρόπο πρόβλεψης και
προετοιμασίας των πιθανών επόμενων. Η πρόβλεψη του τρόπου με τον οποίο μπορεί
να εξελιχθεί ένας μελλοντικός πόλεμος βοηθάει ώστε να προσδιοριστούν ποιες
δυνατότητες απαιτείται να κατέχουν τα κράτη παγκοσμίως για να αποτρέψουν τους
πιθανούς αντιπάλους τους, και ταυτόχρονα ποια ζητήματα πρέπει να συμπεριληφθούν
στα αιτήματα του προϋπολογισμού κάθε κυβέρνησης. Επιπλέον, ένα καίριο ζήτημα
υπό ανάλυση είναι και η εξέταση των μελλοντικών σεναρίων πολέμου άλλων
κρατών, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο εγχώριο σχεδιασμό.
Βασισμένοι στις σύγχρονες ανάγκες, οι διεθνείς μελλοντικοί « στρατηγικοί
πολεοδόμοι » εισάγουν στην ανάλυση τους σύγχρονες τάσεις, όπως είναι οι
σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις. Αυτές οι αναλύσεις διαμορφώνονται
περαιτέρω υπό τη λογική του υπάρχοντος γεωστρατηγικού πλαισίου, όπως είναι οι
γεωπολιτικές συνθήκες και το δυναμικό εκμετάλλευσης πόρων. Μεγάλο ρόλο στις
αναλύσεις παίζουν επίσης και οι νέοι τύποι στρατιωτικών επιχειρήσεων, καθώς και οι
νέοι μέθοδοι, όπως είναι τα νέα όπλα, για την πρόβλεψη των μελλοντικών
συγκρούσεων.
Η συζήτηση για έναν μελλοντικό πόλεμο
Εξωτερικά οι μορφές στρατιωτικών επιχειρήσεων έχουν αλλάξει ελάχιστα και
συνεχίζουν να περιλαμβάνουν ένοπλες συγκρούσεις, επιχειρήσεις και μάχες, ωστόσο
το περιεχόμενό τους έχει αλλάξει σημαντικά και θα συνεχίζει να αλλάζει στο εγγύς
μέλλον. Ο ένοπλος αγώνας διαφέρει ποιοτικά όσον αφορά τα όπλα και τις
δυνατότητες τους καθώς έχουν εμφανιστεί νέες τεχνολογίες και ικανότητες, όπως η
ρομποτική και τα πληροφοριακά συστήματα.
Με αυτόν τον τρόπο, οι μελλοντικές επιχειρήσεις προβλέπεται ότι θα συνίστανται σε πρώτο στάδιο σε έμμεσες και
προληπτικές και σε επόμενο στάδιο σε άμεσες και καταστροφικές.
Στον τομέα των όπλων, εκτός από τα συμβατικά, εκτιμάται ότι θα
συμπεριληφθούνόπλα υπερηχητικά, ηλεκτρομαγνητικά, με κατευθυνόμενη ενέργεια,
γενετικά κ.α.. Επιπλέον, τα όπλα του διαστήματος και τα στρατιωτικά κακόβουλα
πληροφοριακά προγράμματα που χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά στην σύγχρονη
εποχή θα αλλάξουν πλήρως τις αρχές της στρατιωτικής τέχνης. Ένας κρίσιμος στόχος
εκτιμάται ότι θα είναι η επίτευξη υπεροχής στο διάστημα στους μελλοντικούς
πολέμους και ως εκ τούτου, στο εγγύς μέλλον μπορούμε να αναμένουμε την
εμφάνιση νέων μορφών στρατιωτικών επιχειρήσεων με διαστημικές επιχειρήσεις
στρατιωτικού χαρακτήρα οι οποίες θα στοχεύουν στην εξουδετέρωση των τροχιακών
ευθυγραμμίσεων των δυνάμεων, στην καταστολή των συστημάτων
ραδιοεπικοινωνιών στο διάστημα, κ.λπ.
Στον τομέα της στρατηγικής, όλες οι προβλέψεις, αντικατοπτρίζουν πώς θα
αναπτύσσεται μια γεωστρατηγική κατάσταση, πώς θα μεταβάλλονται οι διακρατικές
σχέσεις και πώς αυτές οι αλλαγές θα επηρεάζουν τη στρατιωτική τέχνη. Μέσα σε
αυτή τη λογική, για να επιτύχει τους στόχους του, ο στρατός θα πρέπει να
εγκαταλείψει αποφασιστικά τους άκαμπτους κανόνες της σύγχρονης στρατιωτικής
τέχνης όπου ίσως αυτό συνεπάγεται την εκτεταμένη χρήση πιο έμμεσων και
ασύμμετρων απαντήσεων στις απειλές. Η έννοια του πολέμου θα επεκτείνεται και θα
περιλαμβάνει οικονομικούς, ιδεολογικούς, ψυχολογικούς, πληροφοριακούς και
άλλους τομείς και όλες οι προσπάθειες αρχικά θα συνδεθούν με την επίτευξη της
υπεροχής στον τομέα των πληροφοριών, σημειώνοντας ότι ο πόλεμος πληροφοριών
στις νέες συνθήκες θα είναι το σημείο εκκίνησης κάθε δράσης που ονομάζεται τώρα
ο νέος τύπος υβριδικού πολέμου, όπου χρησιμοποιούνται ευρέως τα μέσα μαζικής
επικοινωνίας και τα παγκόσμια δίκτυα υπολογιστών.
Υπό αυτό το πρίσμα, αναπτύσσεται μια γενική θεωρία ενός πολέμου νέου τύπου και
είναι η θεωρία ασύμμετρων και έμμεσων δράσεων σε συνθήκες όπου ο αντίπαλος
ενεργεί με ομάδες συνασπισμών και διατηρεί την αριθμητική και τεχνολογική
υπεροχή. Οι ασύμμετρες ενέργειες περιλαμβάνουν μυστικότητα, εύρεση αδύνατων
σημείων και ευάλωτων εγκαταστάσεων και επιβολή μιας συγκεκριμένης έκδοσης
συγκρούσεων. Ένα υψηλό επίπεδο σχεδιασμού είναι η βασική προϋπόθεση για την
επιτυχία όπου θα πρέπει να εφαρμοστούν και παλαιότερα μοντέλα πολεμικών
επιχειρήσεων συνδέοντας την ταχύτητα και την κινητικότητα των σύγχρονων
στρατιωτικών μέσων.
Συνεπώς αυτή η ανάλυση για έναν μελλοντικό πόλεμο αποδεικνύει ότι πρόκειται για
μια εξελισσόμενη και δυναμική διαδικασία που συνεχώς ενημερώνεται. Η κυριότερη
αιτία βρίσκεται στην ανάπτυξη μια ολόκληρης σειράς από σύγχρονα όπλα (πυρηνικά,
υπερηχητικά, γενετικά κλπ.), η οποία προφανώς βρίσκεται σε εξέλιξη και κρίνεται
απαραίτητος ένας στρατηγικός σχεδιασμός ετοιμότητας τους σε περίοδο ειρήνης.
Αναμφίβολα, ο καταστροφικός χαρακτήρας ενός σύγχρονου πολέμου, λόγω των
αυξανόμενων δυνατοτήτων ακόμη και των συμβατικών όπλων, θα μπορούσε να οδηγήσει γρήγορα τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στη χρήση όπλων μαζικής
καταστροφής φέρνοντας πολύ νωρίς ένα καταστροφικό αποτέλεσμα.
Ο πόλεμος των πληροφοριών δηλώθηκε ότι είναι το σημείο εκκίνησης για όλους τους
νέους τύπους πολέμου, καθώς επίσης και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα
παγκόσμια δίκτυα υπολογιστών τα οποία μπορούν να εμπλακούν. Η μελέτη
ασύμμετρων, έμμεσων δράσεων και αεροδιαστημικών επιχειρήσεων κρίνεται επίσης
σημαντική. Ως αποτέλεσμα, οι μελλοντικές προετοιμασίες συνεπάγονται την ανάθεση
ειδικού ρόλου στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών οι οποίες υπογραμμίζεται ότι
θα παίξουν τον κυριότερο λόγο έναρξης ενός συμβατικού – ή αντισυμβατικού –
πολέμου.
Πηγές:
P. A. DoulnevandV. I. Orlyansky,
“Basic Changes in the Character of Armed Struggle in the First Third of the 21st
Century,” Journal of the Academy of Military Science, no. 1 (2015): 46.
S. G. Chekinov and S. A. Boganov, “A Forecast of the Character and Content
of a Future War: Problems and Judgments,” Military Thought, no. 10 (2015):
49.
Yu. V. Chuyev and Yu. B. Mikhaylov, Forecasting in Military
Affairs (Moscow: 1975), trans. DGIS Multilingual Section, Secretary of State,
Ottawa, Canada (Washington, DC: U.S. Government Printing Office, 1980),
14. Published under the auspices of the U.S. Air Force.
V. D. Ryabchuk, “Problems of Military Science and Military Forecasting
under Conditions of an Intellectual-Informational Confrontation,” Military
Thought, no. 5 (2008): 67–76.
Association for International & European Affairs | ΟΔΕΘ