Γράφει ο Παντελής Ζιαζόπουλος
Στην μέχρι τώρα πορεία του 21ου πρώτου αιώνα, η εξέλιξη των επαγγελμάτων πληροφορικής υπήρξε ραγδαία. Τα ελληνικά πανεπιστήμια αποτέλεσαν κοιτίδες κατάρτισης φοιτητών πάνω στις πιο σύγχρονες τεχνολογίες. Στο παρόν κείμενο θα αναλυθεί πως οι απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων πληροφορικής αποτελούν φθηνό και προσβάσιμο εργατικό δυναμικό για εταιρείες ψηφιακής τεχνολογίας της Αμερικής και της δυτικής Ευρώπης στην μετά-Covid εποχή.
Καταρχάς, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας 2010 η ζήτηση για λογισμικά προγράμματα υπολογιστών ήταν τεράστια κάνοντας πολλές από τις πιο κερδοφόρες εταιρείες στον κόσμο να είναι εταιρείες δημιουργίας υπολογιστικού λογισμικού. Την ίδια περίοδο, επιστημονικές ανακαλύψεις στον κλάδο της ηλεκτρονικής ξεκλείδωσαν τεράστιες δυνατότητες υπολογιστικής ισχύος ακόμη και για εταιρείες μικρότερου μεγέθους. Πλέον, με μερικούς μόνο προσωπικούς υπολογιστές κόστους μερικών χιλιάδων ευρώ, μπορεί κάποιος να κάνει οτιδήποτε θα έκανε με έναν υπολογιστή αξίας εκατομμυρίων πριν λίγα μόλις χρόνια. Ο συνδυασμός, λοιπόν, μεγάλης ζήτησης λογισμικών και η δυνατότητα κάλυψής της όχι μόνο από μεγάλες αλλά και από μικρομεσαίες εταιρείες οδήγησε στην ευρεία εξειδίκευση του κλάδου. Προγραμματιστής σχετικά με βάσεις δεδομένων, κυβερνοασφάλεια, ανάλυση δεδομένων εικόνας, ήχου και κειμένου είναι μόνο μερικές από τις πολλές ειδικότητες που έχουν αναδυθεί τα τελευταία χρόνια. Και νέοι κλάδοι εργασίας σημαίνουν νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες μάλιστα αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια ανέκαθεν παρακολουθούσαν αυτήν την εξέλιξη της πληροφορικής. Αρκεί κανείς να παρατηρήσει πως το 2000 υπήρχαν 15 τμήματα ΑΕΙ προγραμματισμού, ενώ το 2019 είχαν φτάσει τα 27. Ταυτόχρονα, αυτά τα ελληνικά τμήματα βρίσκονται μεταξύ των κορυφαίων πανεπιστημίων παγκοσμίως. Επιπρόσθετα, πολλοί από τους καθηγητές, που διδάσκουν στα ελληνικά πανεπιστημιακά τμήματα πληροφορικής, πρωτοπορούν σε διεθνές επίπεδο. Αυτό σημαίνει πως οι Έλληνες φοιτητές διδάσκονται υψηλού επιπέδου και τελευταίας τεχνολογίας δεξιότητες και δεν δεν υστερουν σε επίπεδο γνώσεων σε σχέση με άλλα πανεπιστήμια του δυτικού κόσμου.
Ωστόσο το οικονομικό χάσμα που χωρίζει τις αγορές των χωρών της δυτικής Ευρώπης (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία) και της Αμερικής με αυτή της Ελλάδας είναι μεγάλο. Χαρακτηριστικά να αναφερθεί πως ο μέσος ετήσιος μισθός για ένα προγραμματιστή ανάλυσης δεδομένων με 1-3 χρόνια προϋπηρεσίας στην Αγγλία κυμαίνεται μεταξύ 40 με 70 χιλιάδων ευρώ, ενώ στην Αμερική κυμαίνεται μεταξύ 90 με 120 χιλιάδων ευρώ. Την ίδια στιγμή, για την ίδια ακριβώς επαγγελματική θέση, ο μέσος ετήσιος μισθός στην Ελλάδα κυμαίνεται από 15 μέχρι 30 χιλιάδες ευρώ. Είναι προφανές λοιπόν πόσο πιο οικονομικό είναι για οποιονδήποτε εργοδότη να προσλάβει έναν προγραμματιστή από την Ελλάδα παρά έναν από το εξωτερικό. Όμως ένα σημαντικό πρόβλημα παρέμενε στη μέση μέχρι και την προ-Covid εποχή, που θα εργάζεται αυτός ο προγραμματιστής;
Η επιλογή της μετεγκατάστασης του εργαζομένου στη χώρα που θα έδρευε η εταιρεία ήταν μία επιλογή που λίγοι διάλεγαν μιας και αύξανε σημαντικά το κόστος ζωής του εργαζομένου και κατά άμεση συνέπεια και το μισθό που αυτός ο εργαζόμενος θα ζητούσε. Με αυτό τον τρόπο αναιρόταν και το συγκριτικό πλεονέκτημα που είχε κάποιος προγραμματιστής καταγόμενος από την Ελλάδα με έναν ίδιων δεξιοτήτων προγραμματιστή του εξωτερικού. Να σημειωθεί πως μέχρι και πριν την πανδημία Covid-19 ήταν ελάχιστες οι διεθνείς εταιρείες που θα «ρίσκαραν» να προσλάβουν έναν εργαζόμενο από άλλη χώρα και να του επιτρέψουν να εργάζεται από απόσταση. Κάποιες άλλες, προκειμένου να αποφύγουν την από απόσταση εργασία (remote work), άνοιγαν παραρτήματα ή θυγατρικές εταιρείες σε χώρες όπως στην Ελλάδα και εγκαθιστούσαν εκεί μέρος των γραφείων τους. Κατά τη διάρκεια όμως της πανδημίας, τα εκτεταμένα μέτρα καραντίνας που λήφθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο κατέστησαν εφικτό να δοκιμαστούν εκτενώς οι συνθήκες εργασίας σε αποκεντρωμένο εργασιακό περιβάλλον, μακριά από τον σταθερό και καθιερωμένο χώρο εργασίας. Οι ενδείξεις πως η παραγωγικότητα των εργαζομένων δεν μειώθηκε ώθησε πολλές εταιρείες να επιτρέψουν στους εργαζόμενούς τους να συνεχίσουν να δουλεύουν από απόσταση. Μάλιστα, άρχισαν να κατανοούν πως η εργασιακή ηθική και προσπάθεια των υπαλλήλων τους δεν βασιζόταν στην παρουσία τους ή μη στον εργασιακό χώρο, αλλά στη διαχείριση του προσωπικού, στις απολαβές και στην θεσμοθέτηση ξεκάθαρων στόχων.
Απελευθερωμένες πλέον από το ζήτημα της τοποθεσίας του εργαζομένου, οι εταιρείες λογισμικού είναι πλέον διατεθειμένες να προσλαμβάνουν προγραμματιστές από κάθε γωνιά του κόσμου. Μόνες απαραίτητες και αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις: άριστη γνώση αγγλικών και πολύ καλή σύνδεση στο διαδίκτυο. Τώρα πλέον οι εταιρείες ψηφιακής τεχνολογίας έχουν προσαρμοστεί στη διαδικασία των σύντομων και συχνών διαδικτυακών συναντήσεων και στην «επίβλεψη» του προσωπικού μέσω υπολογιστή. Ωστόσο, μία εύλογη απορία ορισμένων θα ήταν: και γιατί να διαλέξουν κάποιον Έλληνα και όχι κάποιον από κάποια άλλη, πιο «φτωχή» χώρα για τα μισά λεφτά; Γιατί όχι κάποιον για παράδειγμα από την Ινδία;
Είναι αλήθεια πως ο μέσος ετήσιος μισθός για μία αντίστοιχη θέση προγραμματιστή με αυτή που εξετάστηκε παραπάνω, στην Ινδία κυμαίνεται μεταξύ 8 και 20 χιλιάδων. Ωστόσο παρεμβάλλονται και άλλοι παράμετροι με βασικότερο όλων αυτόν των τεχνικών γνώσεων. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως τα ελληνικά πανεπιστήμια προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας γνώσεις στον κλάδο του προγραμματισμού συγκριτικά με άλλες χώρες που έχουν παρόμοια ή και πιο συρρικνωμένη οικονομία. Αυτό το στοιχείο κάνει τους Έλληνες να υπερτερούν σημαντικά σε σύγκριση με άλλους φοιτητές στο συνδυασμό τεχνικών γνώσεων και εγχώριων επιπέδων μισθών. Επιπλέον, η Ελλάδα ως μία ευρωπαϊκή χώρα είναι πιο κοντά πολιτισμικά και κοινωνικά στις δυτικές χώρες της Ευρώπης και την Αμερική από ότι μία χώρα της Αφρικής ή της Ασίας. Στα παραπάνω στοιχεία έρχεται να προστεθεί και το γεγονός πως το να είναι κανείς κάτοικος χώρας μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πολύ βολικό για τις εταιρείες μιας και γλιτώνουν πολύ χρόνο από τη γραφειοκρατία της πρόσληψης αλλά κυρίως απαλλάσσονται από έμμεσες φορολογίες που υπάρχουν στη μετακίνηση κεφαλαίων και υπηρεσιών μεταξύ χωρών εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν πως οι Έλληνες προγραμματιστές έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στην διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας από απόσταση έναντι των υπόλοιπων ανταγωνιστών τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι εταιρείες ψηφιακής τεχνολογίας έχουν επίγνωση αυτής της κατάστασης και πλέον πολλές φορές δεν διστάζουν να προχωρήσουν σε μία τέτοια πρόσληψη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- CNN Money (2010). FORTUNE 500 – Our annual ranking of America’s largest corporations. Διαθέσιμο σε: https://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune500/2010/performers/companies/biggest/
- Intel (2020). Explore Intel’s history. Διαθέσιμο σε: https://timeline.intel.com/
- Scott Carey. (2022). Demand for software developers doubled in 2021. Infoworld. Διαθέσιμο σε: https://www.infoworld.com/article/3654480/demand-for-software-developers-doubled-in-2021.html
- Minedu Gov (2019). Ο Νέος Χάρτης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Ακαδ. Έτος 2019-2020). Διαθέσιμο σε: https://www.minedu.gov.gr/katalogos-aei
- Νικολίτσα Τρίγκα. (2021). Πανεπιστήμια: Τέσσερα Ελληνικά ΑΕΙ, ανάμεσα στα 1.000 καλύτερα παγκοσμίως. Έθνος. Διαθέσιμο σε: https://www.ethnos.gr/paideia/article/170550/panepisthmiatesseraellhnikaaeianamesasta1000kalyterapagkosmios
- Ανδρέας Παναγόπουλος. (2021). Αυτοί είναι οι κορυφαίοι Έλληνες επιστήμονες στην Πληροφορική. Οικονομικός Ταχυδρόμος. Διαθέσιμο σε: https://www.ot.gr/2021/05/21/academia/aytoi-einai-oi-koryfaioi-ellines-epistimones-stin-pliroforiki/
- Glassdoor (2023). Data Science Salaries. Διαθέσιμο σε: https://www.glassdoor.com/Salaries/data-scientist-salary-SRCH_KO0,14.htm
- R. Juárez-Ramírez, C. Navarro, G. Licea, S. Jiménez, V. Tapia-Ibarra, C. Guerra-García, H. Perez-Gonzalez. (2022). How COVID-19 Pandemic affects Software Developers’ Wellbeing, and the Necessity to strengthen Soft Skills. Springer. Διαθέσιμο σε: https://link.springer.com/article/10.1134/S0361768822080047
- Πηγή Εικόνας, Διαθέσιμη σε: https://unsplash.com/photos/closeup-photo-of-eyeglasses-w7ZyuGYNpRQ