Γράφει η Παναγιώτα Γεωργακοπούλου
Ο Πόλεμος των έξι ημερών ή αλλιώς ο πόλεμος του Ιουνίου (ή Τρίτος Αραβοϊσραηλινός πόλεμος) αν και χαρακτηρίζεται ως ένας σύντομος πόλεμος που έλαβε χώρα μεταξύ 5 και 10 Ιουνίου του 1967 ήταν ο τρίτος, κατά σειρά, από τις αραβό-ισραηλινές συγκρούσεις. Το Ισραήλ κατάφερε με την νίκη του την κατάληψη της χερσονήσου του Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, την Δυτική Όχθη, την Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ και τα Υψώματα του Γκολάν, περιοχές στις οποίες, λίγο αργότερα, το καθεστώς τους αποτέλεσε έριδα νέων αραβό-ισραηλινών συγκρούσεων. Πριν την έναρξη του πολέμου, είχε σημειωθεί πλήθος επιθέσεων κατά του Ισραηλινού κράτους από νεοσύστατες παλαιστινιακές αντάρτικες ομάδες που είχαν ως έδρες την Συρία, τον Λίβανο αλλά και την Ιορδανία, γεγονός που οδήγησε στα πιο σκληρά αντίποινα. Έπειτα, από πολλά χρόνια διπλωματικών προστριβών και φιλονικιών μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του, οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις επεδίωξαν να εξαπολύσουν προληπτικά αεροπορικές επιδρομές, με αποτέλεσμα να ακρωτηριάσουν τις αεροπορικές δυνάμεις της Αιγύπτου και των συμμάχων της.
Μία από τις αιτίες του πολέμου των Έξι Ημερών συνιστούσαν οι διαφωνίες σχετικά με την ίδρυση του ισραηλινού κράτους το 1948. Πιο συγκεκριμένα, μέρος αραβικών χωρών αποπειράθηκαν το 1948 μία, εκ του αποτελέσματος, αποτυχημένη εισβολή στην νεοσυσταθείσα χώρα. Επιπροσθέτως, λίγα χρόνια αργότερα, όταν το 1956 ξέσπασε η Κρίση του Σουέζ, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία διενήργησαν από κοινού επίθεση στην Αίγυπτο ως αντίποινα στην εθνικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ από τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, γεγονός που καθίσταται, επίσης, μια αιτία για την αραβοϊσραηλινή επίθεση.
Έτσι, πλήθος συνοριακών διαφορών αποτέλεσε, επίσης, και την θεμελιώδη αιτία για τον πόλεμο των έξι ημερών. Τον Απρίλιο του 1967, οι αψιμαχίες επιδεινώθηκαν, αφού το Ισραήλ και η Συρία πολέμησαν στον αέρα και στην ξηρά, μάχη κατά την οποία καταστράφηκαν έξι συριακά μαχητικά αεροσκάφη. Έπειτα από την εν λόγω διαμάχη του Απριλίου, η Σοβιετική Ένωση παρείχε πληροφορίες στο Αιγυπτιακό κράτος σχετικά με το Ισραήλ και την μετακίνηση στρατευμάτων στα βόρεια σύνορα με τη Συρία. Ωστόσο, οι προαναφερθείσες πληροφορίες αποδείχθηκαν ανακριβείς, γεγονός, όμως, που ώθησε τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ σε δράση. Ως απάντηση στην κινητοποίηση των Αράβων, το Ισραήλ, νωρίς το πρωί της 5ης Ιουνίου, πραγματοποίησε ξαφνική προληπτική αεροπορική επίθεση, η οποία εξαιτίας του απρόβλεπτου χαρακτήρα που είχε, κατόρθωσε να καταστρέψει πάνω από το 90% της αεροπορίας της Αιγύπτου. Χωρίς κάλυψη από τον αέρα, ο αιγυπτιακός στρατός έμεινε ευάλωτος στις επιθέσεις. Εντός τριών εικοσιτετράωρων οι Ισραηλινές δυνάμεις πέτυχαν μια συντριπτική νίκη στο έδαφος, καταλαμβάνοντας τη Λωρίδα της Γάζας και όλη τη Χερσόνησο του Σινά μέχρι και την ανατολική όχθη της διώρυγας του Σουέζ. Στις 7 Ιουνίου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ζήτησε κατάπαυση του πυρός, η οποία και έγινε αμέσως αποδεκτή τόσο από το Ισραήλ όσο και από την Ιορδανία. Στις 8 Ιουνίου αποδέχθηκε την κατάπαυση του πυρός και η Αίγυπτος με την σειρά της, εν αντιθέσει με την Συρία, η οποία συνέχισε να βομβαρδίζει τα χωριά στο βόρειο Ισραήλ. Στις 9 Ιουνίου το Ισραήλ εξαπέλυσε επίθεση στα οχυρωμένα Υψίπεδα Γκολάν, τα οποία τα κατέλαβαν από τις συριακές δυνάμεις, μετά από μια μέρα σφοδρών μαχών και γι’ αυτό μία μέρα αργότερα, το συριακό κράτος αποδέχθηκε την κατάπαυση του πυρός. Οι τελευταίες ημέρες του πολέμου ήταν, εν γένει, μια διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και Συρίας. Αφού οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών έμαθαν ότι οι συριακές δυνάμεις βρίσκονταν υπό κατάρρευση, ο Μοσέ Νταγιάν, Υπουργός Αμύνης διέταξε την Επιχείρηση Hammer.
Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών είχε και μια γεωπολιτική διάσταση. Όταν ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, ηγέτης του σοσιαλιστικού παναραβικού κινήματος απείλησε να κλείσει τα στενά του Τιράν, ένα ζωτικό πέρασμα για το Ισραήλ, θα διέκοπτε τη νότια υδάτινη σύνδεση του με τον υπόλοιπο κόσμο, γεγονός που αποτέλεσε λόγο αναταραχής στις Ισραηλινές αρχές. Ο Νάσερ χρησιμοποιώντας τις ψευδείς πληροφορίες που του είχαν δοθεί από την Σοβιετική Ένωση σχετικά με πιθανή εισβολή της Συρίας ως πρόσχημα, επεδίωξε να εκδιώξει τις ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών από τη Γάζα και τη χερσόνησο του Σινά.
Έτσι, επιβάλλοντας το κλείσιμο των Στενών του Τιράν (μεταξύ του Κόλπου της Άκαμπα και της Ερυθράς Θάλασσας), η Αίγυπτος απέκλεισε τη διαδρομή πρόσβασης στο ισραηλινό λιμάνι από το Εϊλάτ. Προηγουμένως, ο Νάσερ είχε μάλιστα διατάξει τους άνδρες του να καταλάβουν εκ νέου την χερσόνησο του Σινά, μια αποστρατικοποιημένη ζώνη για περίπου δέκα χρόνια, απαιτώντας την αποχώρηση των διεθνών δυνάμεων που είχαν αναπτυχθεί στην εν λόγω περιοχή.
Ως εκ τούτου, ο πόλεμος του 1967, άλλαξε τη γεωπολιτική σημασία ολόκληρης της εν λόγω περιοχής, καθώς επίσης, και τις ισορροπίες δυνάμεων μεταξύ των μεγάλων κρατών της, με την νίκη του Ισραήλ επί των συνδυασμένων δυνάμεων της Αιγύπτου, της Συρίας αλλά και της Ιορδανίας. Άλλαξε τις ιδεολογικές τάσεις σε μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου, με την αντιληπτή αποτυχία του παναραβισμού του Αιγύπτιου Προέδρου Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ. Θεμελιώδεις ιδεολογίες στην Μέση Ανατολή που μέχρι τότε συνιστούσαν ο σοσιαλισμός και ο παναραβισμός κατερρίφθησαν με την συμβολή του πολέμου. Με αυτόν τον τρόπο, άνοιξαν τον δρόμο για τον πανισλαμισμό και κατ’ επέκταση για την ανάδυση του μιλιταριστικού Ισλάμ, ενώ τέλος, κατόρθωσε και μετέβαλε τον τρόπο με τον οποίο οι εξωτερικές δυνάμεις -κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση- δρούσαν στην περιοχή.
Βιβλιογραφία
Bowen, J. (2017). 1967 war: Six days that changed the Middle East. BBC.
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2021). Six-Day War. Encyclopedia Britannica. Διαθέσιμο σε: https://www.britannica.com/event/Six-Day-War
History. (2018). Six-Day War. History.
Library, J. V. (2022). The Six-Day War: Background & Overview. Jewish Virtual Library.
Smolar, P. P. (2017). La guerre des Six-Jours, un tournant dans l’histoire israélienne. Le Monde Diplomatique. Πηγή φωτογραφίας :https://historyofyesterday.com/the-six-day-war-73b27da77523