Ο Καταποντισμός του Ελληνικού Τραπεζικού Κλάδου

γράφει ο Ηλίας Συμενταρίδης
Οι τραπεζικές κρίσεις έχουν μια σειρά βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεων, τόσο σε εγχώριο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Όταν οι τράπεζες δεν διαθέτουν ρευστότητα για να επενδύσουν, οι επιχειρήσεις εξαρτώνται από τα δάνεια αγωνιώντας στο να εξασφαλίσουν το κεφάλαιο που απαιτείται για την εκτέλεση των εργασιών τους. Όταν αυτές οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν τα κεφάλαια που απαιτούνται για να λειτουργούν ομαλά, οι πωλήσεις μειώνονται και οι τιμές αυξάνονται.
Πρώτα απ ‘όλα οι επενδύσεις υποφέρουν και η ανεπαρκείς ρευστότητα χωρίς την στήριξη επενδύσεων επιφέρει αύξηση της ανεργίας, συνεπάγοντας μείωση στα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης που πραγματοποιεί δαπάνες για αγορά αγαθών. Οι δαπάνες αυτές καλύπτονται με φορολογικά έσοδα και δανεισμό. Αυτό στη συνέχεια μεταδόθηκε σε απώλεια της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και της επιχειρηματικής πρόσβασης στις επενδύσεις.
Οι σταδιακές οικονομικές κάμψεις συνοδεύονται από τραπεζικές κρίσεις. Με συνέπεια, τα κυβερνητικά έσοδα να υποχωρούν, με τα δημοσιονομικά ελλείμματα να αποδυναμώνουν την οικονομική μακροβιότητα. Με τα ελλείμματα να αναρριχούνται στους προϋπολογισμούς των κρατών, συνάγοντας ένα διηνεκές χρέος, επιβαρύνοντας και υποβαθμίζοντας την πιστοληπτική ικανότητα της εκάστοτε χώρας.
Η τραπεζική κρίση και η χορηγούμενη κρατική εγγύηση είχαν τεράστιες συνέπειες για την ελληνική επικράτεια. Αναφερόμενος στις εγγυήσεις προς αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών, στις 8/2/2016 εμφανίστηκε ένα σχετικά μικρότερο κραχ -7,87%, αφού η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου είναι κίνητρο για έναν επενδυτή. Εκείνον τον μήνα ο τραπεζικός κλάδος σταδιακά υποχώρησε στο  -24,26% κλειδώνοντας τις μετοχές στο limit-down. Η οικονομική συγκυρία δεν ενδίδει στους σκοπούς της πολιτείας, αυτό προκύπτει, ειδικά από την έκθεση του (Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σελ. 66) δλδ. εισήλθαν στις ελληνικές τράπεζες 45,6 δις. ευρώ εκ’ των οποίων μόνο τα 5,7 δις. ευρώ είναι ανακτήσιμα. Η σελ. 79 είναι κατατοπιστική «τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σημειώνεται ότι από 5,5% το 2008 και 7% το 2009 έφτασαν το 2016 στο 45,9% του συνόλου των χορηγήσεων, εννέα φορές υψηλότερα από το μέσο όρο στην Ε.Ε. (5,1%)».
Αναφορικά η έκθεση τονίζει συγκεκριμένα, σελ. 91 «Οι μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα διασφάλισαν τη βραχυπρόθεσμη σταθερότητα του κλάδου, αλλά ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες δεν αντιμετωπίστηκαν κατά τρόπο διεξοδικό ή περιελήφθησαν στο πρόγραμμα με καθυστέρηση (π.χ. η διαχείριση των μη-εξυπηρετούμενων δανείων και η εταιρική διακυβέρνηση)». Το μεγάλο κραχ στις 03/10/2018 έπληξε την αγορά βυθίζοντας το τραπεζικό δείκτη μετοχών, με απώλειες από το sell-off της τάξης του -20,13% διυλίζοντας το κλάδο και τον Γενικό Δείκτη Τιμών στις 666,84 μονάδες, σημειώνοντας πτώση 2,10 %. Αιτία του προβλήματος αποτελεί ο μεγάλος όγκος «κόκκινων δανείων» που είχε ως αντίκτυπο της συρρίκνωση των 4 συστημικών τραπεζών σε 1 δηλαδή έχασαν συνολικά το 67,1% της κεφαλαιοποίησής τους, φτάνοντας από τα 16,510 δισ. ευρώ στα 5,431 δισ. ευρώ.

Μια αργή πτώση μετοχών που μοιάζει με διόρθωση, θα μπορούσε να αποδοθεί ως μια μεταγενέστερη συντριβή. Το χρηματιστήριο είχε υποστεί μεγάλο πλήγμα στις 20/11/2018 συνεχίζοντας την ραγδαία πτώση φτάνοντας μέχρι τις 593,05 μονάδες, και με απώλειες για τον τραπεζικό δείκτη παραπάνω του 6%. Η επιδείνωση αυτή του μαζικού sell-off σε συνδυασμό με τις διεθνείς πιέσεις, σπιλώνουν την εικόνα των ελληνικών ομολόγων πιέζοντας κι’ άλλο την κατάσταση.
 
Οι εξαγγελίες της Société Générale περί «εξόδου» των ελληνικών τραπεζών από τον δείκτη  MSCI Standard Greece είχε αποβεί μοιραία για το επενδυτικό κοινό. Πόσο μάλλον το «καρφί» της Morgan Stanley με ποικιλότροπους διασυρμούς  τον διεθνή χρηματιστηριακό δείκτη, υπομονεύοντας το ελληνικό τραπεζικό κλάδο στον MSCI Small Cap.  Ο κεντρικός τραπεζίτης αναφέρει χαρακτηριστικά στο συνέδριο του Βερολίνου «Για να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και να μπορέσουμε να αναχρηματοδοτήσουμε το χρέος που ωριμάζει με βιώσιμους όρους, οι ελληνικές κυβερνήσεις πρέπει να συνεχίσουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και να αποφύγουν να απέχουν από τις δεσμεύσεις που σχετίζονται με το πρόγραμμα».

Αυτό που κρατάω είναι ότι  σε έκθεση της Ε.Κ.Τ. αναγράφεται το εξής «Η στήριξη του χρηματοπιστωτικού τομέα οδήγησε σε σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους κατά περίπου 20% του ΑΕΠ στην Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Σλοβενία» σελ. 80 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η πιθανότητα μεγαλύτερων διαταραχών δεν εκλείπει από την ελληνική οικονομία, μιας και οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν συνδράμει σημαντικά στην εξολοκλήρου αποκλιμάκωση της χώρας, επιβαρύνοντας την παραγωγικότητα και μειώνοντας την δυνατότητα για τόνωση της πραγματικής οικονομίας.
 
Βιβλιογραφία:
Καζαντζίδης, Α., 08/02/2016. «Κραχ» στο Χρηματιστήριο – Κάτω και από τις 500 μονάδες.  Διαθέσιμο στη: http://www.real.gr/archive_moneu/arthro/krax_sto_xrimatistirio_kato_kai_apo_tis_500_monades-105542/.
Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, 2017. Ειδική Έκθεση: Η παρέμβαση της Επιτροπής στην ελληνική χρηματοπιστωτική κρίση. Διαθέσιμο στη: https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/SR17_17/SR_GREECE_EL.pdf.
Ναυτεμπορική, 04/10/2018. Το κουβάρι των τραπεζών μετά το sell off. Διαθέσιμο στη: https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1398795/to-koubari-ton-trapezon-meta-to-sell-off.
Αγγελέτου, Β.,  20/11/2018. «Χάνει» τις 600 μονάδες το Χρηματιστήριο – Βουτιά 6% στις τράπεζες. Διαθέσιμο στο: https://www.insider.gr/agores/hrimatistirio/100508/hanei-tis-600-monades-hrimatistirio-boytia-6-stis-trapezes.
Κουκάκης, Θ., 14/11/2018. Εκτός MSCI Greece οι Πειραιώς, Eurobank και Εθνική. Διαθέσιμο στο: https://www.insider.gr/agores/hrimatistirio/99995/ektos-msci-greece-oi-peiraios-eurobank-kai-ethniki.
Newsroom, 14/11/2018. Τι σημαίνει η «κόκκινη κάρτα» της Morgan Stanley στις τέσσερις συστημικές τράπεζες. Διαθέσιμο στο: http://newpost.gr/oikonomia/704589/ti-shmainei-h-kokkinh-karta-ths-morgan-stanley-stis-tesseris-systhmikes-trapezes.
Κουκάκης, Θ., 03/12/2018. Στουρνάρας: Τα πέντε μαθήματα από την ελληνική κρίση. Διαθέσιμο στο: https://www.cnn.gr/oikonomia/story/156867/stoyrnaras-ta-pente-mathimata-apo-tin-elliniki-krisi.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 2015. The fiscal impact of financial sector support during the crisis. Διαθέσιμο στη:    https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/eb201506_article02.en.pdf.
Γραφείο Προϋπολογισμού Βουλής, 2018. Έκθεση Β’ τριμήνου 2018: [Παραγωγικότητα]. Διαθέσιμο στη:   http://www.pbo.gr.