Γράφει η Κωνσταντίνα Νικολοπούλου
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Ασία παρουσιάζει γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης, καθιστώντας την έτσι ως μια από τις ισχυρότερες οικονομίες στο παγκόσμιο σύστημα. Η ανάπτυξη του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας αλλά και των υπόλοιπων χωρών της Νοτιανατολικής Ασίας αποτελούν την πιο αξιοσημείωτη αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία. Επομένως, οι εμπορικές σχέσεις και γενικότερα οι οικονομικές σχέσεις, μεταξύ Ευρώπης και Ασίας κρίνονται μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη και των δύο οικονομιών.
Ιστορικά, η Κίνα είναι ο δεύτερος σημαντικός έταιρος της Ευρώπης, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ενώ η Ευρώπη είναι η δεύτερη σε μέγεθος εξαγωγική αγόρα για την Κίνα τα τελευταία χρόνια. Παρόλο που την δεκαετία του 1980 το εμπόριο της Ευρώπης με την Κίνα ήταν ελλειματικό, από την δεκαετία του 2000, το εμπόριο μεταξύ τους διπλασιάστηκε και τα στοιχεία υποδεικνύουν πως δεν υπάρχουν προοπτικές επιβράνδυνσης τα επόμενα χρόνια. Οι εμπορικές σχέσεις, ακόμη, μεταξύ των δυο οικονομιών ευνοήθηκαν σημαντικά και από την συμμετοχή της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001, καθώς έτσι εξασφαλίστηκε μεγαλύτερος βαθμός εμπιστοσύνης για τους εμπορευόμενους και ενισχύθηκε η βάση του παγκόσμιου οργανισμού, κάνοντάς τον πιο ισχυρό.
Λόγω της αυξανόμενης οικονομικής δύναμης και πολιτικής επιρροής της Κίνας τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε απαραίτητη την επανεξέταση των εμπορικών τους σχέσεων. Στην σύνοδο κορυφής τον Μάρτιο του 2019 σηματοδοτήθηκε η αλλαγή στάσης της Ε.Ε προς τον εμπορικό της εταίρο με βασικότερη ανησυχία τον βραδύ ρυθμό ανοίγματος της κινεζικής οικονομίας. Επιπλέον, παρόλο που η Ε.Ε απέφυγε να πάρει θέση στον πόλεμο Ουάσιγκτον-Πεκίνο βρέθηκε σε δυσμενή θέση καθώς δέχτηκε πιέσεις από τις ΗΠΑ για να σταματήσει να χρησιμοποιεί τον εξοπλισμό της Huawei στα δίκτυα 5G υπό τον φόβο της κατασκοπείας. Η Κομισιόν με την σειρά της τόνισε πως θα ήταν ιδιαίτερα ευεργετικό για την Ε.Ε να συνεργαστεί με το Πεκίνο και να προωθήσει μια πιο αμοιβαία εμπορική σχέση, ώστε να προστατέψει τις αγορές της από τις στρεβλώσεις. Επιπλέον, μετά την σύνοδο κορυφής Ε.Ε-Κίνας, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ντόναλντ Ντασκ τόνισε ότι για να μπορέσει να πετύχει σταθερότητα στις οικονομικές σχέσεις είναι απαραίτητο να υπάρξει σοβαρή μεταρρύθμιση του ΠΟΕ που θα καλύπτει κατά προτεραιότητα βιομηχανικές επιδοτήσεις. Τέλος, η συνεργασία της Ε.Ε με την Ασία έχει εξασφαλιστεί μέσω της πρωτοβουλίας “Μια ζώνη, Ένας δρόμος” που βελτιώνει την συνδεσιμότητα των δυο αυτών ισχυρών οικονομιών.
Ειδικότερα, αξιόλογη είναι η δυναμική που εντοπίζεται στις οικονομικές σχέσεις Ελλάδας- Κίνας. Οι δύο χώρες αρχικά σύναψαν διπλωματικές συμφωνίες το 1972, ωστόσο η ουσιαστική προσέγγιση έγινε από τα τέλη της δεκαετίας του ’90. Από τότε υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις στις διμερείς σχέσεις με σημαντικότερες τις συμφωνίες στους τομείς του εμπορίου, της ναυτιλίας, του τουρισμού και των ναυπηγοεπισκευών. Το σημαντικότερο κομμάτι των επενδύσεων αποτελούν οι παραγγελίες ναυπήγησης πλοίων από Έλληνες εφοπλιστές σε κινεζικά ναυπηγεία. Βασική αιτία για την επιτυχία των οικονομικών δεσμών αποτελεί η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και η συμμετοχή της στην Ε.Ε, όπως αναφέρει η πρέσβης της Κίνας “Η κινεζική επιχειρηματική κοινότητα αποδίδει ιδιαίτερο βάρος στη μοναδική θέση της Ελλάδας ως μια από τις κορυφαίες οικονομίες στην περιοχή· η χώρα είναι επίσης πύλη εισόδου για τις ευρωπαϊκές αγορές, και αυτό την καθιστά ελκυστικότερο επενδυτικό προορισμό.” ( Εφημερίδα Καθημερινή 23/09/2019)
Εν συνεχεία, σημαίνοντα ρόλο στις οικονομικές σχέσεις των χωρών διαδραμάτισε η στρατηγική απόφαση της Κίνας να εγκατασταθεί στο λιμάνι του Πειραιά, ώστε να επιτύχει την υλοποίηση του “Δρόμου του μεταξιού” και την πρόσβαση στην Ε.Ε. Εκτός από την Cosco, η οποία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες τακτικών γραμμών παγκοσμίως, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ελέγχει μέσω της State Grid το 24% του ΑΔΜΗΕ (δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας), γεγονός που βοηθάει το θετικό μομέντουμ της ελληνικής οικονομίας μετά από πολλά χρόνια ύφεσης. Επιπροσθέτως, ευεργητικό για την ελληνική οικονομία αποτελεί η σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα, όπου από 273 εκατομμύρια το 2014 αυξήθηκαν σε 902 εκατομμύρια το 2018 (αύξηση 230%). Παράλληλα, αυξήθηκαν και οι επενδύσεις στα ακίνητα με την βοήθεια του προγράμματος Golden Visa καθώς μέχρι το τέλος του 2019 είχαν λάβει το 65% των αδειών Visa. Τέλος, η Ελλάδα πλέον είναι πλήρες μέλος της “Πρωτοβουλίας 17+1” που αποσκοπεί κυρίως στην εντατικοποίηση της συνεργασίας της Κίνας με κράτης της Κεντρικής Ευρώπης.
Συμπερασματικά, αδήριτη ανάγκη για την ελληνική οικονομία αποτελεί η περαιτέρω αναβάθμιση της συνεργασίας με την Κίνα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών. Η επέκταση της συνεργασίας επικυρώθηκε από Πλαίσιο Συνεργασίας 2020-2022, το οποίο υπογράφηκε στο Πεκίνο αναφέροντας πως και οι δύο πλευρές θα προωθήσουν από κοινού σχέδια δυνητικών κοινών έργων και θα βοηθήσουν τις κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις τους. Παράλληλα, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και των δύο χωρών θα ενθαρρυνθούν να παράσχουν υποστήριξη σε επιλεγμένα έργα προκειμένου να προωθηθεί η ταχεία υλοποίησή τους. Η συμφωνία αυτή κλείνει τόσο με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κίνα, όσο και με την επίσημη επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου, Ξι Ζιπίνγκ. Συνεπώς με το Πλαίσιο Συνεργασίας εγκαινιάζεται μια νέα περίοδος συνεργασίας για τις δύο χώρες.
Newsroom :“Ελλάδα και Κίνα ετοιμάζουν νέο πλαίσιο επενδύσεων και συνεργασίας”, emea, business monitor, 21 Οκτωβρίου 2019.
Βιβλιογραφία :
Ευρωπαικό Συμβούλιο της Ε.Ε : “Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας-Κίνας”. Consilium.europa, 9 Απριλίου 2019. Διαθέσιμο σε :https://www.consilium.europa.eu/el/meetings/international–summit/2019/04/09/
Newsroom :“Ελλάδα και Κίνα ετοιμάζουν νέο πλαίσιο επενδύσεων και συνεργασίας”, emea, business monitor, 21 Οκτωβρίου 2019. Διαθέσιμο σε : https://emea.gr/news/576264/ellada–kai–kina–etoimazoyn–neo–plaisio–ependyseon–kai–synergasias/
Αντώνης Συγκελάκης, Βασιλική Χαραλάμπους, Παρασκευή Καλδέλλη :“Το εμπόριο της Ελλάδος με τους δύο γίγαντες της Ασίας, μια ασύμμετρη σχέση.”, Κέντρο εξαγωγικών ερευνών και μελετών, Δεκέμβριος 2004. Διαθέσιμο σε : http://sev4enterprise.org.gr/wp–content/uploads/2014/05/AGORES–STOXOI-6.pdf
Παύλος Δερμνενάκης : “Οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Κίνας.”, edromos.gr, 3 Νοεμβρίου 2019.
Διαθέσιμο σε : https://edromos.gr/oi–oikonomikes–scheseis–elladas–kinas/