Ουγγαρία- Ευρώπη: Για ακόμα μία φορά σε κρίση

γράφει ο Γιώργος Αθανασόπουλος
Το παρόν δοκίμιο πραγματεύεται ένα άκρως επίκαιρο θέμα που απασχολεί όχι μόνο τον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και την παγκόσμια πολιτική σκηνή. Ονομαστικά, πρόκειται για τις κινήσεις της Ουγγαρίας απέναντι σε διάφορα ακανθώδη ζητήματα και τον επίμονο μονοδιάστατο χειρισμό αυτών από το κράτος, γεγονός το οποίο έχει προβληματίσει έντονα τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου.
Η παγκόσμια οικονομική και κοινωνική κρίση έχει αλλάξει αρκετά τον τρόπο με τον οποίο οι Μεγάλες Δυνάμεις του πλανήτη αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις. Πολλά κοινωνικά προβλήματα αναδύθηκαν με την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών να καταγράφει ρεκόρ και τον ευρω-σκεπτικισμό να αυξάνεται ραγδαίως. Η παγκοσμιοποίηση, όντας ο απώτερος σκοπός τους, συναντά πολλάκις διάφορα εμπόδια, και άλλοτε προκαλεί κρίσεις. Ένα από αυτά τα εμπόδια/ κρίσεις που απειλούν την Ευρώπη, είναι η έξαρση των ακροδεξιών κομμάτων σε πολλά κράτη, με την μετανάστευση να αποτελεί ένα από τα ευαίσθητα θέματα. Το νέο αυτό δεδομένο αντιτίθεται των στόχων των Ηγετών της Ένωσης που θεωρούν τους μετανάστες ως αντιστάθμισμα στις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος.
Ένα από τα κράτη που έχει απομακρυνθεί παντελώς από θέματα που επαφίενται με την μετανάστευση είναι η Ουγγαρία. Ιδιαίτερα μετά την εκλογή της Κυβέρνησης Όρμπαν η πολιτική της χώρας τείνει να αποκτήσει αρκετά χαρακτηριστικά των αυταρχικών καθεστώτων. Ο Όρμπαν, ηγέτης του συντηρητικού κόμματος Φιντές, έχει καταφέρει μέσα από την ενεργό οκτάχρονη παρουσία του να φέρει μεταρρυθμίσεις που άλλαξαν το προσωπείο της Ουγγαρίας. Αυτό που χαρακτηρίζει τις πολιτικές του είναι η στάση του απέναντι σε κάθε πρόσφυγα ή μετανάστη που σκοπεύει να περάσει τα σύνορα της χώρας του. Η μεταχείρισή του απέναντι σε αυτή την κοινωνική ομάδα είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με αυτήν της υπόλοιπης Ευρώπης, ενώ η «κατά μέτωπο» επίθεση που ασκεί στον Τζόρτζ Σόρος είναι άκρως σφοδρή.
Όσο περνά ο καιρός η στάση της Ουγγαρίας γίνεται ολοένα και πιο σκληρή απέναντι στο κομμάτι της μετανάστευσης. Η επιβολή φόρου 25% σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που στηρίζουν μέσα από ενέργειές τους τον μεταναστευτικό τομέα και η με δύσκολες προϋποθέσεις αποδοχή των αιτήσεων ασύλου, προκαλεί ένα ασφυκτικό κλίμα. Οι δικηγόροι και δικαστές που βοηθούν τους αιτούντες άσυλο θεωρούνται πως διαπράττουν ποινικό αδίκημα. Πρόσφατα χτίστηκε φράχτης με τεχνολογία αιχμής στα σύνορα της Ουγγαρίας με τη Σερβία, ο οποίος προκαλεί ηλεκτροσόκ στους μετανάστες που επιχειρούν να εισέλθουν.
Από την πλευρά της η Ευρώπη δείχνει έντονα ενοχλημένη από την στάση της Ουγγαρίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε να ασκήσει πρωτοφανή πειθαρχικά μέτρα κατά της Ουγγαρίας σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις των βασικών αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενεργοποίηση του Άρθρου 7 έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης και συναντά υποστηρικτές. Το συγκεκριμένο άρθρο περιλαμβάνεται στην Συνθήκη της Λισαβόνας και απαιτεί από όλες τις χώρες της ΕΕ να σέβονται τις αξίες της ΕΕ. Τυχούσα παραβίασή του σημαίνει αυτόματα την επιβολή κυρώσεων στην χώρα που αντιβαίνει τον νόμο. Για την περίπτωση της εν λόγω χώρας έχει επιλεγεί η στέρηση των δικαιωμάτων ψήφου στους θεσμούς της ΕΕ.
Ωστόσο, εντός της Ένωσης υπάρχουν αντίθετες απόψεις για την στάση της Ουγγαρίας. Το λαϊκίστικο κόμμα της Ολλανδίας θεωρεί την Ουγγαρία πρότυπο για τις υπόλοιπες χώρες, ενώ η Βρετανία (σύντομα πρώην μέλος) υποστηρίζει την ουγγρική κυβέρνηση υποστηρίζοντας πως η ΕΕ αναμειγνύεται ολοένα και περισσότερο σε καθαρά εθνικά ζητήματα, και σε υποθέσεις που αφορούν την κρατική κυριαρχία κάθε χώρας. Η Ελλάδα είναι αντίθετη με την πρακτική της Ουγγαρίας υποστηρίζοντας πως δεν θα συνεταχθεί σε κάτι που αντιβαίνει τις ευρωπαϊκές αρχές.
Μέσα σε όλα αυτά, η Ουγγαρία συνεχίζει να διατηρεί την ίδια στάση τονίζοντας στην τελευταία συνάντηση των κρατών μελών τον Σεπτέμβριο του 2018 πως θα εγκαταλείψει την Συμφωνία του ΟΗΕ για την μετανάστευση πριν αυτή εγκριθεί, καθώς υποστηρίζει πως θέτει εν αμφιβόλω την ασφάλειά της.
Συμπερασματικά, το εάν κάθε χώρα μπορεί να δρα ελεύθερα και να υποστηρίζει τα δικά της συμφέροντα, αψηφώντας τις κοινές πολιτικές που θέτει η πολιτική ένωση στην οποία ανήκει, αποτελεί το μήλο της Έριδος για τις διμερείς σχέσεις. Το βασικό σημείο της διαφωνίας ΕΕ-Ουγγαρίας έγκειται στους τρόπους διαχείρισης και τις πολιτικές που αφορούν την μετανάστευση, με τις δύο πλευρές να μάχονται συνεχώς. Αυτό που θα μπορούσε να ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ αυτών των δύο πόλων είναι ο αλληλοσεβασμός στις κοινές τους αξίες. Η μεν Ευρώπη να σέβεται τα εθνικά συμφέροντα της Ουγγαρίας και η δε Ουγγαρία να υπολογίζει πως βρίσκεται σε μια «ομάδα» και πως η κρατική της πρακτική δεν θα μπορούσε να είναι πάντα εκ διαμέτρου αντίθετη με αυτή των υπολοίπων κρατών μελών.
 
Λέξεις – Κλειδιά: Ουγγαρία, Ευρώπη, Μετανάστευση, Διμερείς Σχέσεις.
Βιβλιογραφία:
Owen Jones, Hungary is making a mockery of ‘EU values. It’s time to kick it out, The Guardian, April 2018, Διαθέσιμο σε:
https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/jun/22/hungary-eu-values-refugees-viktor-orban
Hungary: EU Parliament report recommends triggering Article 7, dw.com, available at:https://www.dw.com/en/hungary-eu-parliament-report-recommends-triggering-article-7/a-43358358
EU Parliament votes to trigger Article 7 sanctions procedure against Hungary, dw.com, available at: https://www.dw.com/en/eu-parliament-votes-to-trigger-article-7-sanctions-procedure-against-hungary/a-45459720
Maria Fletcher, Article 7 sanctions: a legal expert explains the EU’s ‘nuclear option’, The Conversation, July 28, 2017, διαθέσιμο σε: http://theconversation.com/article-7-sanctions-a-legal-expert-explains-the-eus-nuclear-option-81724
EU parliament votes to punish Hungary over ‘breaches’ of core values, BBC News, 12 September 2018, available at: https://www.bbc.com/news/world-europe-45498514
ERIC MAURICE AND ESZTER ZALAN, Commission registers call for EU sanctions on Hungary, euobserver, November 30 2015, available at: https://euobserver.com/political/131313