Γράφει η Χρυσούλα Τσουχλαράκη
Ο κορονοϊός από τις αρχές του 2020 μετέβαλε την καθημερινότητα των περισσότερων ανθρώπων. Καθένας χρειάστηκε να προσαρμοστεί στο νέο αυτό περιβάλλον, λόγω των πρωτοφανών συνθηκών. Σε πολλούς τομείς εντάχθηκε η τηλε-απασχόληση, προκειμένου να αποφευχθεί ο συνωστισμός και να περιοριστούν οι πιθανότητες μετάδοσης του ιού. Έτσι, καθιερώθηκε η τηλεκπαίδευση σε Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια.
Γίνεται, λοιπόν αντιληπτό, ότι οι φοιτητές επηρεάστηκαν άμεσα από αυτή την κατάσταση. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες βαθμίδες, οι οποίες κατάφεραν να λειτουργήσουν δια ζώσης ανά μικρά χρονικά διαστήματα, η Τριτοβάθμια εκπαίδευση από το Μάρτιο του 2020, λειτουργούσε μόνο εξ αποστάσεως. Η απομάκρυνση από τα πανεπιστήμια, που διαρκεί ένα χρόνο τώρα προκάλεσε αλλαγές στην ψυχολογία των φοιτητών, όπως άγχος, διατροφικές διαταραχές και φόβο.
Αρχικά, σε ένα γενικότερο πλαίσιο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το άγχος είναι απόρροια της αβεβαιότητας. Αυτή επηρεάζεται καθοριστικά ανάλογα με το πόσο αληθείς ή όχι είναι οι πληροφορίες που προβάλλονται σχετικά με τον κορονοϊό. Η κατάσταση αυτή μπορεί μάλιστα να προκαλέσει και συμπτώματα κατάθλιψης σε συνδυασμό με το άγχος. Καθίσταται σαφές, λοιπόν, ότι η δημόσια υγεία επηρεάζεται αρνητικά από τέτοια θέματα ψυχικής υγείας.
Όσον αφορά τους φοιτητές, αποτελούν μια ομάδα του συνόλου, που παρουσιάζουν δυσφορία στην ψυχολογία τους. Το άγχος και το στρες που μπορεί να προκληθεί, συχνά οφείλεται στη διάρκεια της καραντίνας και στην αλλαγή του τρόπου εκπαίδευσής τους, με μεγαλύτερο πλήγμα την απουσία της δια ζώσης κοινωνικής επαφής στον πανεπιστημιακό χώρο. Επιπλέον, οι μεταβολές στην καθημερινότητά τους, άλλαξαν τον τρόπο, με τον οποίο οι σπουδαστές οργανώνονται και θέτουν στόχους, επιδεινώνοντας την αβεβαιότητα, που ενδέχεται να βιώνουν λόγω της μη ύπαρξης κινήτρων, αφού αισθάνονται μοναξιά, εγκατάλειψη και πίεση εξαιτίας των περιορισμών που έχουν τεθεί για την μείωση των COVID-19 κρουσμάτων. Άρα, γίνεται αντιληπτό, ότι το άγχος είναι και αποτέλεσμα ανησυχιών.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση πραγματοποιείται μέσω της χρήσης της τεχνολογίας. Αρκετοί σπουδαστές δήλωσαν ότι κατά της τηλεκπαίδευσης απέκτησαν επαρκείς δεξιότητες, ενώ πολλοί, οι οποίοι ήταν ήδη εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο και τις δυνατότητές του ανέφεραν ότι κατάφεραν να προσαρμοστούν εύκολα στον κυβερνοχώρο. Παρά ταύτα καθότι οι πλατφόρμες συχνά υπερφορτώνονται, σύνηθες φαινόμενο αποτελούν οι δυσκολίες πρόσβασης στις σύγχρονες ή ασύγχρονες μορφές τηλεκπαίδευσης. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η μη παρακολούθηση διαλέξεων. Έτσι, ο σπουδαστής ενδέχεται να παρουσιάσει αισθήματα άρνησης της όλης διαδικασίας και απροθυμίας για μελέτη.
Ένα πρόβλημα, που παρατηρείται στους φοιτητές, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού είναι αυτό της διατροφικής διαταραχής. Διατροφικό πρόβλημα μπορεί να προκύψει από την αίσθηση αυτών για το ίδιο τους το σώμα και από την κακή διαχείριση των συναισθημάτων τους. Ειδικότερα, αυτά τα συναισθήματα προκύπτουν από τη δυσαρέσκεια για το σώμα τους και μεταφράζεται σε άγχος, καθώς οι σπουδαστές δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε χώρους σωματικής άσκησης, όπως γυμναστήρια. Έτσι, ανησυχούν για το πώς μπορούν να διατηρηθούν σε καλή φυσική κατάσταση.
Επιπλέον, χρειάζεται να επισημανθεί η ψυχολογική κατάσταση των φοιτητών, που αντιμετωπίζουν διανοητικές δυσκολίες. Αυτή η ομάδα σπουδαστών είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, καθώς έχουν μειωμένη ικανότητα διαχείρισης του εγκλεισμού. Μάλιστα, χρειάζεται να αναφερθεί, ότι τα άτομα που αναλαμβάνουν τη φροντίδα αυτών βιώνουν άγχος και εξάντληση, προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητευόμενους να ανταπεξέλθουν στην κατάσταση που επικρατεί. Έτσι, αυτοί οι φοιτητές μπορεί να παρουσιάσουν κατάθλιψη, διότι είναι πιθανό να υπάρξει μειωμένη κοινωνική υποστήριξη σε συνδυασμό με γενικότερες ανισότητες, όπως χαμηλό οικονομικό εισόδημα, που δύναται να περιορίζει τον διαδικτυακό τρόπο μάθησης.
Αδιαμφισβήτητα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας η εξ αποστάσεως εκπαίδευση κλήθηκε να χρησιμοποιηθεί από ανάγκη σε ένα γενικότερο κλίμα προχειρότητας, καθώς οι υποδομές των πανεπιστημίων βρέθηκαν απροετοίμαστες. Αυτό σημαίνει πως η κατάρτιση των εκπαιδευτικών αλλά και των φοιτητών, ιδίως στην αρχή της τηλεκπαίδευσης, ήταν ποιοτικά χαμηλή, αφού χρειάστηκε να προσαρμοστούν ξαφνικά στον μαθησιακό κυβερνοχώρο, ενώ η τεχνική υποστήριξη μπορούσε μετά βίας να λειτουργήσει. Σαφώς, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα σύστημα, που κρατάει τους φοιτητές σε επαφή με το πανεπιστήμιο. Παρόλα αυτά, πολλοί θεωρούν ότι αισθάνονται απομονωμένοι από τις ακαδημαϊκές διαδικασίες και απογοητευμένοι από την διαδικτυακή τους εμπειρία, ενώ ανησυχούν για την πορεία των σπουδών τους. Κατανοείται, δηλαδή, ότι υπάρχει μια γενικότερη δυσπιστία για όλη αυτή την κατάσταση.
Θα μπορούσε να πει κανείς, λοιπόν, ότι ο κορονοϊός αναμφίβολα μετέβαλε τις καθιερωμένες αντιλήψεις των φοιτητών για το πανεπιστήμιο. Αυτό πλέον βρίσκεται σε μια οθόνη, αντικαθιστώντας την δια ζώσης αλληλεπίδραση μεταξύ φοιτητών και καθηγητών. Η ψυχολογία τους, ένα χρόνο μετά την απουσία τους από τον φυσικό ακαδημαϊκό χώρο, κινείται τελικά μεταξύ άγχους κι ανησυχίας σχετικά με το πώς θα εξελιχθούν οι σπουδές τους στο μέλλον.
Βιβλιογραφία:
- Ζοπουνίδης Κωνσταντίνος, Κρασαδάκη Ευαγγελία, Ματσατσίνης Νικόλαος. Οι Συνέπειες της Πανδημίας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Naftemporiki.gr. Αύγουστος 25, 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.naftemporiki.gr/story/1630897/oi-sunepeies-tis-pandimias-stin-anotati-ekpaideusi
(προσπελάστηκε 5/3/2021) - Μπαμιατζή Βασιλική. Πανδημία και ανώτατη εκπαίδευση: Απειλή ή ευκαιρία;. ΟΠΑ News, 36ο τεύχος. 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.aueb.gr/el/opanews/pandimia-kai-anotati-ekpaideysi-apeili-i-eykairia
(προσπελάστηκε 5/3/2021) - Εταιρία δημοσκοπήσεων Interview, Έρευνα: Το 52% των φοιτητών χαρακτηρίζει θετική την εμπειρία της τηλεκπαίδευσης, αν και «παράγει» χειρότερους επιστήμονες. Naftemporiki.gr. Νοέμβριος 17, 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.naftemporiki.gr/story/1659229/ereuna-to-52-ton-foititon-xaraktirizei-thetiki-tin-empeiria-tis-tilekpaideusis-an-kai-paragei-xeiroterous-epistimones
(προσπελάστηκε 5/3/2021) - Chatzifotiou Sevaste, Papouli Eleni, Tsairidis Charalampos. The use of digital technology at home during the COVID-19 outbreak: Views of social work students in Greece. Taylor & Francis Online. Αύγουστος 18, 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02615479.2020.1807496
(προσπελάστηκε 5/3/2021) - Konstantopoulou Georgia, Raikou Anastasia. Clinical evaluation of depression university students during quarantine duo to COVID-2019 pandemic. European Journal of Public Health Studies. Ιούλιος, 2020. Διαθέσιμο στο: https://oapub.org/hlt/index.php/EJPHS/article/view/65/64 (προσπελάστηκε 5/3/2021)
- Aboagye1 Emmanuel, Joseph Anthony Yawson, Appiah Kofi Nyantakyi. COVID-19 and E-Learning: the Challenges of Students in Tertiary Institutions. Universal Wiser Publisher. Ιούνιος 30, 2020. Διαθέσιμο στο: http://ojs.wiserpub.com/index.php/SER/article/view/ser.212021422/282 (προσπελάστηκε 5/3/2021)
- Becky Tinsley. Coronavirus and the impact on students in higher education in England: September to December 2020. Office for National Statics. Δεκέμβριος 24, 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/educationandchildcare/articles/coronavirusandtheimpactonstudentsinhighereducationinenglandseptembertodecember2020/2020-12-21 (προσπελάστηκε 5/3/2021)
- Flaudias Valentin, Iceta Sylvain, Zerhounis Oulmann, Billieux Joel, Llorca Pierre-Michel, Boudesseul Jordane, De Chazeron Ingrid, Romo Lucia, Maurage Pierre, Samalini Ludovic, Begue Laurent, Naassila Mickael, Brousse Georges, Guillaume Sebastien. COVID-19 pandemic lockdown and problematic eating behaviors in a student population. Akadémiai Kiadó. Αύγουστος, 2020. Διαθέσιμο στο: https://www.researchgate.net/publication/343674985_COVID-19_pandemic_lockdown_and_problematic_eating_behaviors_in_a_student_population (προσπελάστηκε 5/3/2021)
- Willner Paul, Rose John, Kroese Biza Stenfert, H Murphy Glynis, E Langdon Peter, Clifford Claire, Hutchings Hayley, Watkins Alan, Hiles Steve, Cooper Vivien. Effect of the COVID-19 pandemic on the mental health of carers of people with intellectual disabilities. Wiley Online Library. Σεπτέμβριος 4, 2020. Διαθέσιμο στο: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jar.12811 (προσπελάστηκε 5/3/2021)
Πηγή εικόνας: https://news.sky.com/story/coronavirus-universities-told-not-to-send-students-home-in-the-event-of-an-outbreak-12068027