Γράφει η Ιωάννα Ντίνη
Ο έλεγχος του πληθωρισμού αποτελεί προτεραιότητα για τις οικονομικές αρχές, καθώς η υπερβολική αύξηση των τιμών μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Ο πληθωρισμός μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η αύξηση των δαπανών των καταναλωτών, η αύξηση του κόστους παραγωγής ή η μείωση της προσφοράς των αγαθών.
Η Ελλάδα έχει βιώσει διάφορα επίπεδα πληθωρισμού κατά τη διάρκεια της οικονομικής της ιστορίας. Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008, η χώρα βίωσε υψηλά επίπεδα πληθωρισμού λόγω της αβεβαιότητας και της αστάθειας στις χρηματοοικονομικές αγορές. Έπειτα από δύσκολα μέτρα λιτότητας και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η κατάσταση του πληθωρισμού στην Ελλάδα έχει σταθεροποιηθεί σε ένα βαθμό.
Τον Ιανουάριο του 2024, η Ελλάδα γνώρισε μία σημαντική ύφεση στον ετήσιο πληθωρισμό, ο οποίος μειώθηκε στο 3,1% από το 3,5% τον Δεκέμβριο του 2023 και σημαντικά πιο κάτω από το 7% που είχε καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2023. Αυτή η μείωση, όπως ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ), οφείλεται κυρίως σε μία σημαντική μείωση στις τιμές της ενέργειας, με εντυπωσιακή πτώση κατά 60,2% στις τιμές του φυσικού αερίου. Αντίστοιχα, οι τιμές των τροφίμων συνέχισαν την άνοδό τους, φτάνοντας το 8,3%, με κύριους παράγοντες τα φυτικά έλαια και τα φρούτα. Το ελαιόλαδο, για παράδειγμα, κατέγραψε μία εντυπωσιακή αύξηση, άνω του 60%, σε ετήσια βάση, (Aaron O’Neill, 2023).
Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (CPI) είδε μία μείωση κατά 0,8% τον Ιανουάριο του 2024 σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2023, ενώ ο εναρμονισμένος πληθωρισμός ανήλθε στο 3,2% τον Ιανουάριο του 2023, δείχνοντας μία ελαφρά μείωση σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Μετακινούμενοι στο Φεβρουάριο του 2024, η Ελλάδα γνώρισε μία ακόμα μείωση στον ετήσιο πληθωρισμό, με τον ρυθμό να πέφτει στο 2,9% από το 3,1% τον προηγούμενο μήνα. Αυτή η ύφεση επηρεάστηκε από μία επιβράδυνση στις τιμές των τροφίμων και αναψυκτικών (6,7% έναντι 8,3% τον Ιανουάριο) και την υγεία (3,5% έναντι 5,7%). Επιπλέον, οι τιμές συνέχισαν να μειώνονται για την κατοικία (-0,3% έναντι -2,7%), κυρίως λόγω μειώσεων στις τιμές του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου. Οι τιμές της επικοινωνίας μειώθηκαν επίσης, αν και με μία μικρότερη ροπή.
Ωστόσο, παρά αυτές τις μειώσεις, οι τιμές αυξήθηκαν σε ορισμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών (0,5% έναντι 0,2%), της αναψυχής και του πολιτισμού (2,9% έναντι 2,6%) και των ξενοδοχείων, καφετεριών και εστιατορίων (6,5% έναντι 6,4%). Μηνιαία, οι τιμές των καταναλωτικών αγαθών αυξήθηκαν κατά 0,1% τον Φεβρουάριο, σημειώνοντας μία ελαφρά ανάκαμψη από την πτώση του 0,8% τον Ιανουάριο (Aaron O’Neill, 2023). Τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν ένα μεικτό πλαίσιο των πληθωριστικών πιέσεων στην Ελλάδα. Οι κυματισμοί στα ποσοστά πληθωρισμού υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα των οικονομικών παραγόντων που δρουν, συμπεριλαμβανομένων του κόστους της ενέργειας, των διεθνών τιμών προϊόντων και των εγχώριων μοτίβων κατανάλωσης.
Συνεπώς, οι πολιτικοί φορείς θα χρειαστεί να παρακολουθούν προσεκτικά αυτές τις τάσεις για να διασφαλίζουν τη σταθερότητα των τιμών, υποστηρίζοντας την οικονομική ανάκαμψη. Η αντιμετώπιση των βασικών αιτιών του πληθωρισμού, όπως το κόστος της ενέργειας και οι τιμές των τροφίμων, θα είναι κρίσιμη για την προώθηση μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και τη διατήρηση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών.
Με βάση τα δεδομένα που παρέχονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και το Trading Economics, έως τον Φεβρουάριο του 2024, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρίσκεται στο 2,9%, παρουσιάζοντας μία ελαφρά μείωση από το 3,1% του Ιανουαρίου 2024. Αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης, με την Ελλάδα να αντιμετωπίζει διακυμάνσεις στα επίπεδα πληθωρισμού ανά τα έτη. Η μέση τιμή πληθωρισμού στην Ελλάδα από το 1960 μέχρι το 2024 ανέρχεται στο 7,9%, ενώ είχε φτάσει την κορυφή της στο 33,7% τον Ιανουάριο του 1974 και είχε καταγράψει ρεκόρ χαμηλού στο -2,9% τον Νοέμβριο του 2013 (Aaron O’Neill, 2023). Αυτό το ιστορικό πλαίσιο υπογραμμίζει την αστάθεια που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στη διαχείριση του πληθωρισμού.
Σύμφωνα με το Trading Economics, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα αναμένεται να είναι περίπου 3,3% μέχρι το τέλος του τρέχοντος τριμήνου, αντικατοπτρίζοντας μία ελαφρά αύξηση από το τρέχον ποσοστό. Αυτό το γεγονός υποδηλώνει μία σύντομη περίοδο αστάθειας στα επίπεδα του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τα μακροοικονομικά μοντέλα του Trading Economics και τις προσδοκίες των αναλυτών, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα προβλέπεται να κυμανθεί περίπου στο 1,9% μέχρι το 2025 και να μειωθεί περαιτέρω στο 1,8% μέχρι το 2026 (Greece Inflation Rate, 2024). Αυτή η πρόβλεψη υποδηλώνει μία σταθερή μείωση των επιπέδων πληθωρισμού τα επόμενα χρόνια.
Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της ΕΚΤ, η Ελλάδα αναμένεται να διατηρήσει σχεδόν σταθερό ποσοστό οικονομικής ανάπτυξης στο 2,3% τόσο το 2024, όσο και το 2025. Η πραγματική κατανάλωση αναμένεται να διευρυνθεί σε παρόμοιους ρυθμούς όπως το 2023, με αποτέλεσμα μία ελαφρώς χαμηλότερη συνεισφορά στην πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ. Οι επενδύσεις αναμένεται να παρουσιάσουν σημαντική αύξηση, καθώς η εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποκτά ένταση και οι χρηματοδοτικές συνθήκες ευνοούν την επιχειρηματικότητα (European Commission, 2024). Η σύνθεση των συνολικών σταθερών κεφαλαίων προβλέπεται να μετακινηθεί από την κατασκευή σε πιο παραγωγικές επενδύσεις, όπως ο εξοπλισμός και τα μηχανήματα. Ωστόσο, οι επενδύσεις πιθανότατα θα προκαλέσουν υψηλότερη ζήτηση εισαγωγών τόσο σε αγαθά, όσο και σε υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μειωθεί η θετική συνεισφορά των εξαγωγών στο 2024-2025.
Συνοψίζοντας, φαίνεται ότι η Ελλάδα αναμένεται να γνωρίσει μια σταδιακή μείωση των ποσοστών πληθωρισμού τα προσεχή χρόνια. Αυτό μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, όπως τα μέτρα οικονομικής σταθεροποίησης, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και οι βελτιωμένες νομισματικές πολιτικές. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην υπάρξει κανένας εφησυχασμός, διότι οι οικονομικές συνθήκες μπορεί να αλλάξουν άρδην και ποικίλοι εξωτερικοί παράγοντες ενδέχεται να επηρεάσουν τη δυναμική του πληθωρισμού.
Βιβλιογραφία
Aaron O’Neill (2023). Greece: Inflation rate from 1988 to 2028. Διαθέσιμο σε: https://www.statista.com/statistics/276351/inflation-rate-in-greece
Trading Economics (2023). Greece Inflation Rate. Διαθέσιμο σε: https://tradingeconomics.com/greece/inflation-cpi
European Commission (2024). Winter 2024 Economic Forecast: A delayed rebound in growth amid faster easing of inflation. Διαθέσιμο σε: https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-forecast-and-surveys/economic-forecasts/winter-2024-economic-forecast-delayed-rebound-growth-amid-faster-easing-inflation_en
European Commission (2024). Economic forecast for Greece. Διαθέσιμο σε: https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-surveillance-eu economies/greece/economic-forecast-greece_en
Trading Economics (2023). Greece Inflation Rate. Διαθέσιμο σε: https://tradingeconomics.com/greece/inflation-cpi
Πηγή εικόνας: OT.gr Newsroom (2023). Annual inflation rate up 2.7% in Aug. 2023. Διαθέσιμο σε: https://www.ot.gr/2023/09/08/english-edition/annual-inflation-rate-up-2-7-in-aug-2023/