γράφει ο Γιώργος Φόρογλου
H πυραυλική άμυνα αποτελεί το πρώτο αμυντικό σύνορο μιας χώρας, όταν υπάρξει επίθεση εναντίον της και η πρώτη προτεραιότητα για εξουδετέρωση από τον εισβολέα. Τα συστήματα της πυραυλικής άμυνας διακρίνονται σε αυτά της ενεργής και της παθητικής άμυνας. Η ενεργή άμυνα συνίσταται στην εξαρχής εξουδετέρωση των απειλών πριν τεθούν σε λειτουργία, ενώ η παθητική άμυνα αντιμετωπίζει το κίνδυνο αντιδραστικά, δρώντας εφόσον υπάρξει κίνηση από την εχθρική πλευρά. Το σύστημα της πυραυλικής άμυνας αποτελείται από τους αισθητήρες (sensors) και τους πυραύλους (shooters). Οι αισθητήρες είναι συνήθως radar, που εντοπίζουν το στόχο και δίνουν το ανάλογο σήμα στον εκτοξευτή για να απελευθερώσει το βλήμα.
Μέχρι πριν από 10 χρόνια, η πυραυλική άμυνα βασιζόταν στην αντιμετώπιση βαλλιστικών πυραύλων, είτε αέρος είτε εδάφους, που έπρεπε να εξουδετερωθούν πριν μπορέσουν να χτυπήσουν κάποιο στόχο. Αυτό σήμερα έχει αλλάξει, καθώς πέρα από τους βαλλιστικούς πυραύλους, υπάρχουν πύραυλοι τύπου Cruise, οι οποίοι μπορούν να τοποθετηθούν σε οποιοδήποτε μέσο και τα υπερηχητικά ιπτάμενα οχήματα. Όλα τα παραπάνω οδηγούν στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών και νέων συστημάτων πυραυλικής άμυνας που θα μπορούν να αντιμετωπίζουν με ολιστικό τρόποκάθε απειλή που θα προκύψει. Στόχος κάθε χώρας είναι η δημιουργία ενός συστήματος που να μπορεί να αντιμετωπίζει με καθολικό τρόπο κάθε απειλή που προκύπτει από εχθρική πυραυλική προσβολή.
Η περίπτωση των ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν μια οικογένεια από πυραυλικά συστήματα που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους προκειμένου νακαλύπτουν τις ανάγκες που δημιουργούνται στο πεδίο της μάχης. Τα 4 συστήματα είναι το SM (κοντινοί και μέσοι στόχοι μέσω βαλλιστικών πυραύλων από πλοία) , το GBI (αντιβαλλιστικοί πύραυλοι εδάφους), το THAAD (αντιβαλλιστικό πυραυλικό σύστημα μεγάλης ισχύος) και το Patriot (πυραυλικό σύστημα εδάφους – αέρος με αντιβαλλιστική ικανότητα). Κάθε σύστημα καλύπτει συγκεκριμένες ανάγκες και προσδίδει κάλυψη στις «τυφλές» ζώνες των υπόλοιπων συστημάτων. Οι Η.Π.Α έχουν στις άμεσες βλέψεις τους να αναπτύξουν ένα ραντάρ μακρινής εμβέλειας μέχρι το 2020, την εγκατάσταση ενός συστήματος εντοπισμού στόχων στη Χαβάη μέχρι το 2023, ενώ προτεραιότητα για την DARPA αποτελεί η ανάπτυξη αισθητήρων που θα επιτρέπουν τον εντοπισμό στόχων μέσω διαστημικών τεχνολογιών.
H άμυνα του ΝΑΤΟ
Το ΝΑΤΟ από τον Σεπτέμβριο του 2011 ανέπτυξε ένα πρόγραμμα τεσσάρων φάσεων για τη δημιουργία της πυραυλικής του άμυνας. Οι φάσεις ήταν οι εξής:
Η πυραυλική ασπίδα του ΝΑΤΟ, εκτός από την προστασία των ευρωπαϊκών κρατών–μελών, αποβλέπει και στην προστασία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ανεξάρτητα με το πούλαμβάνουν χώρα οι επιχειρήσεις τους.
To αντίπαλον δέος της Ρωσίας
H Ρωσία έχει υπάρξει ιδιαίτερα δραστήρια τονΦεβρουάριο του 2019 στον τομέα των δοκιμώνπυραυλικών συστημάτων. Συγκεκριμένα, στις αρχές του μήνα πραγματοποιήθηκαν δοκιμές διηπειρωτικών πυραύλων τύπου RS24 με δυνατότητα 10 ταυτόχρονων κεφαλών και εμβέλεια 5.500 χλμ. Παράλληλα, σημειώθηκανδοκιμές και υπερηχητικού πυραυλικού συστήματος εδάφους – αέρος με το όνομα Tsirkon, στηριζόμενο στο σύστημα Kalibr. Το σύστημα έφτασε τα 9 Mach, δηλαδή περίπου 2 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο και έχει εμβέλεια τα 1.000 χλμ, ενώ αναμένεται να ενταχθεί στο συνολικό αμυντικό σύστημα της Ρωσίας μέχρι 2022. H στάση της Ρωσίας δείχνει, ότι η κούρσα εξοπλισμών υπάρχει και σε αυτό το επίπεδο που εξασφαλίζει ακόμα και το πρώτο χτύπημα σε ενδεχόμενη επαφή.
Συμπεράσματα
Η αύξηση των συστημάτων πυραυλικής άμυνας τόσο από την πλευρά των ΝΑΤΟ–ΗΠΑ, όσο και από την πλευρά της Ρωσίας, δείχνει ότι αποτελεί προτεραιότητα για την πολεμική ετοιμότητα των δύο πλευρών. Κάθε ενέργεια της μίας πλευράς δε μένει αναπάντητη από την άλλη. Η κούρσα για τη βελτίωση των εξοπλισμών ξεκινά από τα συγκεκριμένα συστήματα, καθώς συνήθως είναι τα πρώτα που εμπλέκονται σε μια μάχη.
Στόχο σε μία πολεμική κρίση αποτελεί ηεξασφάλιση χρόνου και χώρου, ώστε να μπορέσουν να δράσουν άλλοι παράγοντες, όπως αυτός της Διπλωματίας, ώστε να αποφευχθεί το χειρότερο σενάριο. Η πυραυλική άμυνα αναδεικνύει τη σημαντικότητά της μέσα από το παραπάνω χαρακτηριστικό, καθιστώντας την προτεραιότητα για κάθε παίκτη στο παγκόσμιο σύστημα.
Βιβλιογραφία
– The 2019 Missile Defense Review: A Good Start, Thomas Karako, 17/1/2019 (https://www.csis.org/analysis/2019-missile-defense-review-good-start)
– Ballistic missile defence, NATO, 17/7/2018
– US announces new missile defence system to counter threats from Russia, China, 18/1/2019 (https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/us-announces-new-missile-defence-system-to-counter-threats-from-russia-china/articleshow/67585654.cms)
– Russians See U.S. Missile Defense in Poland Posing Nuclear Threat, Pavel Felgenhauer (https://www.cfr.org/interview/russians-see-us-missile-defense-poland-posing-nuclear-threat)