Loading...
Latest news
Κλιματική Αλλαγή, Περιβαλλοντολογικά Προβλήματα και Δίκαιο Ενέργειας

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στη Λετονία

Γράφει η Ιουλία Βαβέτση

Εισαγωγή

Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Λετονία εισήλθε σε τροχιά ταχείας οικονομικής ανάπτυξης. Από το 2001 η ετήσια ανάπτυξη της χώρας κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 8,1%, με το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας πραγματοποιείται από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ έχει επιτευχθεί η απελευθέρωση του εμπορίου και η αναδιοργάνωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι οικονομικές αυτές μεταβολές καθοδηγούνται από τις διαδικασίες ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέλος της οποίας έγινε το 2004, ενώ αξιοσημείωτες μεταβολές πραγματοποιήθηκαν και στον ενεργειακό τομέα της χώρας με την υιοθέτηση προγραμμάτων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Η αναθεωρημένη εκδοχή του Ενεργειακού Νόμου αποτέλεσε βάση για την έναρξη μίας νέας εποχής στον τομέα της ενέργειας. Υπό τις νέες επιταγές του νόμου, η αγορά ενέργειας οδηγούνταν σε ραγδαία απελευθέρωση και περιορισμό των μονοπωλίων. Στον τομέα του ηλεκτρισμού για παράδειγμα, στην αγορά εισήλθαν νέοι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος, πέρα από την κρατική Latvenegro,  δίνοντας στα νοικοκυριά τη  δυνατότητα επιλογής. Το νέο ενεργειακό πλάνο που αφορούσε την περίοδο 2007-2016 ενσωμάτωνε μεταξύ άλλων, την προσπάθεια για βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας, την περαιτέρω απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα της ενέργειας. Παράλληλα, τέθηκε ως στόχος η αύξηση της αποδοτικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος.

Νομοθεσία

Η εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ραγδαία ανάπτυξη στον συγκεκριμένο τομέα σημειώθηκε στο διάστημα 1992 με 2002 με τη υιοθέτηση σταθερών τιμολογίων τροφοδοσίας (feed-in tariffs) και πρόκειται για μία πολιτική που υιοθετήθηκε ώστε να επιταχύνει τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συγκεκριμένα, παρείχαν μακροπρόθεσμα συμβόλαια στους παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας, με μια καθορισμένη τιμή βάσει του κόστους αγοράς. Οι παραγωγοί πληρώνονται ανάλογα με την πηγή, που εκμεταλλεύοντα, ενώ το κεφάλαιο, το οποίο τους παρέχεται επεκτείνεται όταν ξεκινά το στάδιο της παραγωγής ενέργειας. Τα feed-in tariffs είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε χώρες με ασθενείς οικονομίες. Τα μακροχρόνια συμβόλαια (15-20 χρόνια) και η σταθερή τιμή προστατεύουν τους παραγωγούς από το ρίσκο που ενυπάρχει στην ανάπτυξη τεχνολογίας που αφορά την ανανεώσιμη ενέργεια και καθιστούν τις επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα πιο ελκυστικές. Σε ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2008, αλλά και σε παρόμοιες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν από την International Energy Agency και την Deutsche Bank, η πολιτική των feed-in tariffs αναδείχθηκε ως η πιο αποτελεσματική στρατηγική για την προώθηση της εκμετάλλευσης, της ανανεώσιμης ενέργειας.

Παρ’ όλα αυτά, πολλές χώρες σταδιακά απομακρύνονται από την υιοθέτηση του συγκεκριμένου μοντέλου και αναζητούν εναλλακτικές, οι οποίες τους επιτρέπουν να ασκούν μεγαλύτερο και πιο αποτελεσματικό έλεγχο στην παραγωγή της ενέργειας από ΑΠΕ. Η Λετονία ήδη από το 2003 στράφηκε σε ένα σύστημα ποσοστώσεων, όπου τα επίπεδα χωρητικότητας μίας εγκατάστασης καθορίζονταν από το Υπουργικό Συμβούλιο σε ετήσια βάση. Οι μεταβολές αυτές είναι απόρροια του νέου νομοθετικού πλαισίου που θεσπίστηκε το 2005 και διέπει τον τομέα της ενέργειας στη χώρα. Συγκεκριμένα, με τους νόμους για την ενέργεια (Energy Law) και την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ( Energy Market Law), αλλά και με κανόνες, η Λετονία ενσωματώνει διατάξεις που αφορούν τις ΑΠΕ. Αναλυτικότερα, ο ενεργειακός νόμος ορίζει γενικά τους ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους ως αιολικό, ηλιακό, γεωθερμικό, παλιρροιακή και υδατική ενέργεια, αέριο και βιομάζα (βιολογικά αποικοδομήσιμο μείγμα προϊόντων, βιομηχανικών και οικιακών απορριμμάτων, γεωργικών, καθώς και δασικών και παρόμοιων υπολειμμάτων). Στην πράξη, οι δύο από τις πιο αξιοποιούμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ο ξυλοπολτός και η υδροηλεκτρική  ενέργεια, ενώ η αιολική ενέργεια και το βιοαέριο , χρησιμοποιούνται σε σημαντικά μικρότερους όγκους.

Ο νόμος για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπει ότι ένα ορισμένο ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργεια από τους τελικούς χρήστες θα πρέπει να προέρχεται από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο νόμος απαιτεί το ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές να αυξάνεται σταδιακά έτσι ώστε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010 να μην είναι μικρότερο από 49,3% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ο νόμος για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί επίσης από τον δημόσιο έμπορο να αγοράσει ένα συγκεκριμένο ποσό ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η τιμή αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας και το ποσό που θα αγοραστεί από τον δημόσιο έμπορο καθορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο κάθε χρόνο. Οι φορείς που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να αποκτήσουν το δικαίωμα πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στον δημόσιο έμπορο, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει ειδική άδεια από το Υπουργείο Οικονομίας. Μια τέτοια άδεια επιβεβαιώνει επίσης ότι η ηλεκτρική ενέργεια έχει παραχθεί με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο νόμος για την ηλεκτρική ενέργεια περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Συνοπτικά, ο χειριστής του δικτύου διανομής είναι υπεύθυνος για τη σύνδεση του δικτύου με τον παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας και υποχρεούται να διαβιβάσει το ηλεκτρικό ρεύμα, επιβαρυμένος ο ίδιος από το κόστος της διαδικασίας.

Εξαγωγές και Εισαγωγές στον τομέα της ενέργειας

Η Λετονία, εξαρτάται από τις εισαγωγές, ώστε να εξασφαλίσει επάρκεια σε πρωτογενείς ενεργειακούς πόρους. Συγκεκριμένα, η χώρα βασίζεται στις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, προκειμένου να ικανοποιήσει τις ανάγκες τις. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου και πετρελαίου που διαθέτει, την καθιστούν χώρα-σταθμό για την διάθεση τους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, το 2013 η Λετονία παρήγε 459 εκατομμύρια KWh ηλεκτρικού ρεύματος, το 49% του οποίου προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εισήγαγε 417 εκατομμύρια  KWh και εξήγαγε 304 εκατομμύρια KWh ηλεκτρισμού. Το 2019, εκτιμάται, ότι η χώρα εξήγαγε 3,795 GWh ηλεκτρισμού, ενώ εισήγαγε 4,798 GWh. Επιπλέον, η Λετονία αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς προϊόντων ξύλου, που χρησιμοποιούνται για παραγωγή ενέργειας, στην Ευρώπη. Το 2012, η Λετονία εξήγαγε το 86% της παραγωγής συσσωματωμάτων ξύλου (wood pellets) και το 31% της παραγωγής  μπρικετών (wood briquettes).

Χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Υδροηλεκτρική Ενέργεια

Η βιομηχανία της υδροηλεκτρικής ενέργειας της Λετονίας αφορά τον υδροηλεκτρικό σταθμό του ποταμού Νταουγκάβα και ορισμένες μικρές μονάδες παραγωγής, χωρίς επίδραση στην εγκατεστημένη παραγωγική ικανότητα της χώρας. Η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτέλεσε το θεμέλιο της χώρας για την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ τα μεγάλα υδροηλεκτρικά εργοστάσια (HPP) στον ποταμό Νταουγκαβα , Plavinas, Kegums και Riga – συνεισφέρουν περίπου το 53% στο σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τη Latvenergo.

Βιομάζα, Βιοκαύσιμα και Βιοαέριο

Η βιομάζα μπορεί να υποστεί επεξεργασία και να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση και ηλεκτρισμό (κυρίως το ξύλο και το βιοαέριο) ή υγρά βιοκαύσιμα (βιοντίζελ ή αιθανόλη). Η στερεά βιομάζα, ιδίως, με τη μορφή ξύλου, είναι η  δεύτερη πιο διαθέσιμη πηγή ανανεώσιμης ενέργειας στο Λετονία (μετά την υδροηλεκτρική ενέργεια). Βιοκαύσιμα, βιοαέριο και άχυρο είναι λιγότερο διαδεδομένα και χρησιμοποιούνται λιγότερο, με το ξύλο χρησιμοποιείται ενεργά για την παραγωγή θερμότητας στην τηλεθέρμανση και σε λέβητες. Επιπλέον, το γεγονός ότι η πλειοψηφία των μεταποιημένων πόρων βιομάζας εξάγονται σε μεγάλο βαθμό σε ευρωπαϊκές και άλλες χώρες είναι μια ένδειξη της βαρύνουσας σημασίας τους για τον τομέα παραγωγής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια διαθεσιμότητα πρώτων υλών.

Αιολική Ενέργεια

Η Λετονία έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας κατά μήκος της ακτής της Βαλτικής Θάλασσας. Βέβαια, η χώρα δεν έχει εκμεταλλευτεί όσο θα μπορούσε την συγκεκριμένη πηγή ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Παρά τις τεράστιες εκτάσεις που θα μπορούσε η χώρα να χρησιμοποιήσει για την κατασκευή αιολικών πάρκων, η καθυστέρηση της κυβέρνησης στη λήψη αποφάσεων σε συνδυασμό με την έντονη δυσαρέσκεια που εκφράζεται από τον πληθυσμό, καθυστερούν την αξιοποίηση του ανέμου. Είναι χαρακτηριστικό, ότι διαθέτει μόνο 66 MW συνολικής εγκατεστημένης παραγωγικής ικανότητάς, γεγονός που υποδηλώνει ότι καλύπτει μόνο το 1% της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια.

Ηλιακή Ενέργεια

Η χρήση ηλιακής ενέργειας δεν είναι πολύ διαδεδομένη στη Λετονία και έχουν υλοποιηθεί μόνο λίγα έργα στο συγκεκριμένο πεδίο και κυρίως στο πλαίσιο διαφόρων διμερών προγραμμάτων με τα επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας στη Λετονία να είναι παρόμοια με αυτά των υπόλοιπων χωρών της Βόρειας Ευρώπης. Στο πλαίσιο του προγράμματος κρατικής ενίσχυσης για την κλιματική αλλαγή, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και η Προστασία της Περιφερειακής Ανάπτυξης έχουν εφαρμόσει μία πολιτική στήριξης για την αγορά ηλιακών πάνελ. Παρατηρείται, επίσης η προσπάθεια εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας εντείνεται με μέτρα στήριξης επιχειρήσεων, που απασχολούνται με το συγκεκριμένο πεδίο, ώστε να αναπτυχθεί σταδιακά ο ιδιωτικό τομέας,  ο οποίος θα επικεντρώνεται σε υπηρεσίες που αφορούν την ηλιακή ενέργεια.

Κατανάλωση Ενέργειας

Η συνολική κατανάλωση ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ, για το 2017 ήταν 80.5% PJ (Petajoule). Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η παραγωγή προϊόντων ξύλου, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας  ( pellet, charcoal, briquettes), διαδραματίζουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, τόσο για την εγχώρια κατανάλωση, όσο και για τις εξαγωγές της χώρας. Η κατανάλωση αυτού του είδους ανανεώσιμης ενέργειας αντιπροσωπεύει το 74% στο σύνολο της κατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ. Το 2018, η παραγωγή του, κατέλαβε το 80.9% των ΑΠΕ. Μεγαλύτερο μέρος της, καταναλώνεται από τα νοικοκυριά, δηλαδή περίπου το 35.5 %, ενώ ένα ποσοστό 25.4% χρησιμοποιείται στη βιομηχανία και στα κατασκευαστικά έργα. Το 2017, η Λετονία παρήγε συνολικά 7,531 GWh ηλεκτρισμού, εκ των οποίων, 5,461 προήλθαν από ΑΠΕ. Μεγαλύτερο μέρος του παραγόμενου ηλεκτρισμού προέρχεται από τον υδροηλεκτρικό σταθμό του ποταμού Νταουγκάβα, περίπου 4,381 GWh . Βέβαια, χρησιμοποιούν επίσης βιομάζα, βιοαέριο και την αιολική ενέργεια. Το 2018 παρατηρήθηκε μείωση της παραγόμενης από ΑΠΕ ηλεκτρικής ενέργειας, άγγιξαν περίπου τις  3,500 GWh, λόγω της μειωμένης ροής των υδάτων του ποταμού Νταουγκάβα. Σύμφωνα με τη Eurostat, στον τομέα της θέρμανσης  ένα ποσοστό ύψους 52% προέρχεται από ΑΠΕ.

Επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ, πραγματοποιείται από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα της χώρας, κυρίως από την Latvenegro. Συγκεκριμένα :

  • H Latvenegro, ήδη από το 2006 προσπαθεί να φέρει εις πέρας το ‘Plavinas Spillway Project’. H υδροηλεκτρική εγκατάσταση, που βρίσκεται στην πόλη Plavinas, με δέκα υδροηλεκτρικά σετ και ισχύ 897 MW, παράγει ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα παραγωγικής ικανότητας στις χώρες της Βαλτικής με δυνατότητα άμεσης απελευθέρωσης της παραγωγικής ικανότητας. Ωστόσο, η χώρα  κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υπάρχουσα χωρητικότητα του υπερχειλιστή (spillway) δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση των συνεπειών μιας  μεγάλης  πλημμύρας και ενέχει κίνδυνος για την ασφάλεια του φράγματος και των δεξαμενών. Μια λύση για να αποφευχθεί η πιθανή καταστροφή είναι ένα έργο υπερχειλιστή,  μια δομή δίπλα στην υπάρχουσα εγκατάσταση με συνολικό μήκος 1.121 m και τέσσερα ξεχωριστά κανάλια (το καθένα κανάλι θα είναι ύψους περίπου 11 m και πλάτους 9 m). Ο εφεδρικός υπερχειλιστής περιλαμβάνει τις ακόλουθες δομές: ένα κανάλι τροφοδοσίας, ένα φράγμα, λεκάνες απορροής και ένα κανάλι αποστράγγισης. Ο αναμενόμενος ρυθμός ροής του φράγματος είναι 4.000 m3 ανά δευτερόλεπτο κατά τη διάρκεια της πιθανής πλημμύρας
  • Το 2018 εγκρίθηκε η καταβολή του χρηματικού ποσού των 172 εκατομμύριων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την χρηματοδότηση του του σχεδίου αύξησης της ενεργειακής απόδοσης των δικτύων θέρμανσης, μέσω της  ανακατασκευής των δικτύων θερμότητας. Ένα ποσό χρησιμοποιήθηκε επίσης, για την παραγωγή τσιπ ξύλου (wood chips).
  • Το ίδιο έτος, μία επένδυση ύψους 22 εκατομμυρίων πραγματοποιήθηκε από τη Latvenegro, με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανακατασκευή την μονάδας υδροηλεκτρικής παραγωγής στον ποταμό Νταουγκάβα. Πρόκειται για την κατασκευή έντεκα επιπρόσθετων υδραυλικών μονάδων, τέσσερεις εκ των οποίων έχουν ήδη κατασκευαστεί. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2022.

Το μέλλον των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη Λετονία

Η Λετονία ήδη από τον Απρίλιο του 2019, κατάφερε να ικανοποιήσει τον στόχο που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την εξάρτηση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συγκεκριμένα, ο στόχος απέβλεπε στην ενεργειακή εξάρτηση από ΑΠΕ σε ποσοστό 20%, καθώς και στην μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η χώρα πέτυχε την εξάρτηση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε ποσοστό 40% και ξεκίνησε να θέτει νέους στόχους για την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Αναλυτικότερα, επιδιώκει μέχρι το 2030 να αξιοποιεί τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε ποσοστό 45%. Σήμερα, η Λετονία αποτελεί την τρίτη κατά σειρά χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την Σουηδία και τη Φιλανδία σε μερίδιο ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ. Λόγω των μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής ενέργειας και της μεγάλης κατανάλωσης βιομάζας στο νοικοκυριών, η Λετονία κατάφερε να γίνει ένας από τους ηγέτες όσον αφορά τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενεργειακοί πόροι, παρόλο που τα τελευταία χρόνια δεν παρατηρείται σημαντική ανάπτυξη ούτε όσον αφορά τη χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ούτε για την αντιμετώπιση των προκλήσεων ενεργειακής απόδοσης. Η κυβέρνηση παρουσιάζεται ιδιαίτερα διστακτική σχετικά με την επένδυση και αξιοποίηση περισσότερων ΑΠΕ όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, πράγμα που θα βοηθούσε τη χώρα να ικανοποιήσει ταχύτερα τους στόχους που έχει θέσει για το 2030. Τέλος, η ενέργεια είναι ιδιαίτερα σημαντική για την οικονομία της χώρας καθώς συνεχίζει να εξάγει προϊόντα ξύλου αλλά και ηλεκτρισμό. To 2018, εξήγαγε περίπου 4,27 GWh ηλεκτρικού ρεύματος ενώ, οι συνολικές εξαγωγές προϊόντων ξύλου άγγιξαν τα 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Βιβλιογραφία

  1. Agris Kamenders, Claudio Rocha, Aleksandra Nonikova, Investments in Energy Efficiency and Renewable Energy Projects in Latvia in 2018, Riga,2019.
  2.  Antra Petersone, Bankwatch Network, A breath of fresh air: How Latvia can increase wind power capacity tenfold by 2030, December 16,2019. Διαθέσιμο σε : https://bankwatch.org/blog/a-breath-of-fresh-air-how-latvia-can-increase-wind-power-capacity-tenfold-by-2030
  3.  EcoLex, Electricity Market Law, 2005. Διαθέσιμο σε:  https://www.ecolex.org/details/legislation/electricity-market-law-lex-faoc073476/
  4. European Commission, Focus on Latvia: The Energy Union Tour, January 31, 2018. Διαθέσιμο σε : https://ec.europa.eu/info/news/focus-latvia-energy-union-tour-2018-jan-31_en
  5.  European Commission, National Energy and Climate Plan of Latvia, Riga 2018. Διαθέσιμο σε: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/ec_courtesy_translation_lv_necp.pdf
  6. European Environment Agency, Progress of the European Union towards its greenhouse emission targets, November 28,2019. Διαθέσιμο σε: https://www.eea.europa.eu/themes/climate/trendsandprojectionsineurope/trendsandprojectionsineurope-2017/progressoftheeutowards
  7. Investment and Development Agency of Latvia, Environment and Renewable Energy Industry in Latvia. Διαθέσιμο σε: http://www.liaa.gov.lv/files/liaa/attachments/liaa_environment_catalogue_m_4.pdf
  8. Investment and Development Agency of Latvia, Forest Industry.Διαθέσιμο σε : http://www.liaa.gov.lv/en/trade/industry-profiles/forest-industry
  9. Latvian Central Statistical Office, in 2018, consumption of renewable energy resources dropped by 4.5 %, Νοέμβριος 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.csb.gov.lv/en/statistics/statisticsbytheme/environmentenergy/energy/searchintheme/2485-consumptionrenewableenergyresources
  10. Linas Jegelevicius, Renewables Now, OVERVIEW-Baltics clear 2020 renewable energy targets, upbeat on 2030 green commitments, April 25, 2019.Διαθέσιμο σε: https://renewablesnow.com/news/overview-baltics-clear-2020-renewable-energy-targets-upbeat-on-2030-green-commitments-651885/
  11. Mareks Rubins, Irnina Pilvere, Development of the Renewable Energy Policy in Latvia, Jelvada, 2017. Διαθέσιμο σε: https://llufb.llu.lv/conference/economic_science_rural/2017/Latvia_ESRD_44_2017-281-291.pdf
  12. Observer, The State of Renewable Energies in Europe, Paris 2019. Διαθέσιμο σε : file:///C:/Users/%CE%99%CF%8C%CE%BB%CE%B7/Downloads/The-state-of-renewable-energies-in-europe-2019-V2-20200105.pdf
  13. Res Legal, Legal Sources on Renewable Energy : Latvia, January 2019.Διαθέσιμο σε: http://www.res-legal.eu/search-by-country/latvia/summary/c/latvia/s/res-e/sum/156/lpid/155/
  14. Πηγή Εικόνας : The Baltic World,  Power generation at Latvian hydro power plants down 11.8% year-on-year in H1, August 8 ,2018. Διαθέσιμο σε: https://balticword.eu/power-generation-at-latvian-hydro-power-plants-down-11-8-year-on-year-in-h1/

Πηγή εικόνας: http://biomassa.de/news-the-share-of-renewable-energy-sources-in-total-ene-17.html