Γράφει η Μαρία Κιοτσέκογλου
Μέσα σε ένα κλίμα πολιτικών και οικονομικών αναταραχών, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδότησε μια νέα αρχή και κατ’ επέκταση μια νέα εποχή, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των συνεπειών του πολέμου είναι το πρόγραμμα που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως απάντηση της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, ονόματι RePowerEU, το οποίο έσπευσε την αντικατάσταση των συμβατικών πηγών με πιο «καθαρές» μορφές ενέργειας. Κάποιες από αυτές είναι η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική, η υδροηλεκτρική, και η βιοενέργεια.
Παρόλα αυτά, η εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει την ανάδυση νέων πηγών ενέργειας, οι οποίες δεν ήταν εφικτές, ή ακόμα περισσότερο αντιληπτές, πριν από λίγα, μόλις, χρόνια. Μια από αυτές αποτελεί και η νετρινοβολταϊκή ενέργεια, η εξέλιξη της οποίας υπόσχεται πολλά επιτεύγματα στον κλάδο της ενέργειας.
Τί είναι, ωστόσο, η νετρινοβολταϊκή ενέργεια;
Η νέα αυτή μορφή ενέργειας έχει ως βασικό της συστατικό το σωματίδιο νετρίνου, «ένα μικροσκοπικό […] σωματίδιο που εκπέμπεται μαζί με ένα ηλεκτρόνιο κατά τη διαδικασία διάσπασης» (Gagiuc, 2020). Με απλά λόγια, η νετρινοβολταϊκή ενέργεια προέρχεται από τον περιβάλλοντα χώρο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών που είναι το ζητούμενο για την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, αντιστοίχως.
Παρόμοια με την ηλιακή ενέργεια, η νετρινοβολταϊκή μπορεί να παράγει ηλεκτρική ενέργεια ακόμα και στο σκοτάδι χωρίς, αντιθέτως, τους περιορισμούς της χρήσης του ήλιου. Μάλιστα, γίνεται λόγος για έναν συνδυασμό των δύο αυτών πηγών ενέργειας μέσω της συμπληρωματικής χρήσης των νετρίνων στα φωτοβολταϊκά συστήματα.
Σχετικά με την συλλογή και χρήση της νετρινοβολταϊκής ενέργειας, η τεχνολογία είναι λίγο διαφορετική από αυτή της ηλιακής ενέργειας. Τα σωματίδια νετρίνου δεν αποθηκεύονται σε ένα συγκεκριμένο χώρο ή με ένα συγκεκριμένο τρόπο· αντ’ αυτού, ένα μέρος της κινητικής τους ενέργειας, ως αποτέλεσμα σύγκρουσης με πυκνές μάζες, μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια.
Και ποια είναι η συνεισφορά της νέας αυτής ενέργειας;
Πέρα από τα πλεονεκτήματα που προσομοιάζουν με αυτά της ηλιακής ενέργειας, όπως, για παράδειγμα, η αδιάκοπη και φτηνή παραγωγή ενέργειας, η νετρινοβολταϊκή ενέργεια παρουσιάζει και κάποια επιπλέον οφέλη. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η νέα μορφή ενέργειας μπορεί να υπάρξει ασχέτως των καιρικών συνθηκών ή ακόμα και τις νυχτερινές ώρες.
Επίσης, είναι γεγονός πως η παραγωγή ενέργειας μπορεί να γίνει από κάθε συσκευή χωρίς την εγκατάσταση μεγάλου μεγέθους φωτοβολταϊκών. Μολαταύτα, κάτι τέτοιο μένει να αποδειχθεί στην πράξη, εφόσον απαιτούνται πρόοδοι στην τεχνολογία της νετρινοβολταϊκής ενέργειας. Μια τέτοια προσπάθεια γίνεται από τους επιστήμονες, οι οποίοι στοχεύουν στην κατασκευή ενός κινητού τηλεφώνου που θα λειτουργεί ως συσκευή παραγωγής ενέργειας.
Ένα άλλο όφελος που πηγάζει από τη χρήση αυτής της πηγής ενέργειας είναι το χαμηλό κόστος. Έχει υπολογιστεί ότι, αφού εξελιχθεί η τεχνολογία, το κόστος εκμετάλλευσης και χρήσης της νετρινοβολταϊκής ενέργειας προβλέπεται 50% μικρότερο από αυτό της ηλιακής ενέργειας. Ένα τόσο χαμηλό κόστος είναι πιθανό να οδηγήσει σε μια μεγάλης κλίμακας χρήση της νετρινοβολταϊκής ενέργειας, που θα κυμαίνεται από ιδιωτική έως επαγγελματική τροφοδότηση και χρήση.
Τέλος, αυτού του είδους ενέργεια ενδέχεται να βοηθήσει τις επόμενες γενεές να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες χωρίς να απαιτούνται, ούτε μεγάλες υποδομές, ούτε ανταγωνισμός μεταξύ σπάνιων φυσικών πόρων. Το κύριο επιχείρημα είναι πως στο μέλλον, θα χρειάζονται λιγότερες συσκευές και εγκαταστάσεις για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ενέργειας που παράγεται σήμερα. Εκτός από τους καταναλωτές κέρδος θα αποκομίσουν και οι παραγωγοί, οι οποίοι θα επωφεληθούν από ένα ενεργειακό σύστημα χαμηλής τάσης, εφόσον η διαχείρισή του θα γίνει πιο εύκολη.
Εν τούτοις, μήπως ελλοχεύουν και κάποιοι κίνδυνοι;
Όπως και οι λοιπές πηγές ενέργειας, ακόμα και οι ανανεώσιμες, έτσι και η νετρινοβολταϊκή ενέργεια δεν υφίσταται χωρίς τους περιορισμούς της στην χρήση. Όπως έχει ήδη γίνει λόγος, η παραγωγή ενέργειας απαιτεί την «σύγκρουση» των σωματιδίων νετρίνου με πυκνές μάζες. Έχει παρατηρηθεί πως τέτοιες συγκρούσεις μπορεί να προκαλέσουν αστάθειες με αποτέλεσμα συχνές διακοπές στην παραγωγή και παροχή ενέργειας. Επομένως, η νετρινοβολταϊκή ενέργεια δεν θα διαφέρει από την ηλιακή και την αιολική ενέργεια, ως προς τις αβεβαιότητες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος· τουλάχιστον στο κοντινό μέλλον μέχρι η τεχνολογία να εξελιχθεί.
Ένα άλλο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει ένα σύστημα ενέργειας που θα βασίζεται στην νετρινοβολταϊκή ενέργεια για παραγωγή ηλεκτρισμού είναι η ίδια η μορφή της ενέργειας. Τα σωματίδια νετρίνου δεν είναι, από μόνα τους, ηλεκτρικά φορτισμένα αλλά ούτε έχουν μεγάλη μάζα, γεγονός που δυσχεραίνει την παρατήρηση και επομένως, την σύλληψή τους. Η εύρεση τέτοιων μικροσκοπικών σωματιδίων απαιτεί την εξάλειψη σημάτων από τον περίγυρο, γεγονός που θέτει νέα εμπόδια στην εξέλιξη της νετρινοβολταϊκής τεχνολογίας και, συνεπώς, στην νέα αυτή μορφή ενέργειας. Με απλά λόγια, η χρήση τέτοιας μορφής ενέργειας ως ανανεώσιμης παραμένει προβληματική και θέτει προκλήσεις για μια μεγάλης κλίμακας παραγωγή ενέργειας που θα τροφοδοτήσει νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ολόκληρα κράτη.
Τέλος, αν και η παρουσία σωματιδίων νετρίνου δεν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον άνθρωπο, η παρουσία τους σε μεγάλες ποσότητες παράγουν ραδιενέργεια. Σύμφωνα με μία έρευνα, η συσσώρευση σωματιδίων νετρίνου μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στον οργανικό ιστό και κατ’ επέκταση στο ανθρώπινο DNA. Κάποιες από τις παθήσεις που μπορεί να προκληθούν είναι η κυτταρική μετάλλαξη, η ογκογένεση και η νεοπλασία (Collar, 1996). Παρόλο που κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμα αποδειχθεί, ο όγκος νετρινοβολταϊκής ενέργειας που θα χρειαστεί στο μέλλον για την παροχή μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας δύναται να έχει παραπλήσιες συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό.
Συμπεράσματα
Τα πρώτα βήματα για την ανάδειξη της νετρινοβολταϊκής ενέργειας ως η βασικότερη μελλοντική πηγή ανανεώσιμης ενέργειας έχουν ήδη γίνει, όταν το Κέντρο Ερευνών «C-MET» της Ινδίας υπέγραψε ένα μνημόνιο με την γερμανική «Neutrino Energy Group». Η συνεργασία έβαλε ως στόχο την δημιουργία ενός νέου ηλεκτρικού αυτοκινήτου, το «Car Pi», το οποίο θα κινείται μέσω της χρήσης νετρινοβολταϊκής ενέργειας.
Αν και οι προσδοκίες για την εν λόγω μορφή ενέργειας είναι υπαρκτές, η έλλειψη μιας ώριμης τεχνολογίας και η απουσία της κοινωνικής αποδοχής ως προς την νετρινοβολταϊκή ενέργεια δυσχεραίνουν ολόκληρο το εγχείρημα. Εξάλλου, μια τέτοιου είδους πηγή ενέργειας χρειάζεται ένα εύλογο χρονικό περιθώριο ώστε να αναπτυχθεί, να εφαρμοστεί και να δοκιμαστεί προτού γίνει εμπορικά βιώσιμη.
Ωστόσο, οι τρέχουσες συγκυρίες, ίσως, αποδειχθούν καρποφόρες για την ανάπτυξη της νετρινοβολταϊκής ενέργειας και επομένως, αναμένεται είτε να επιβεβαιωθούν είτε να διαψευστούν οι διάφορες υποθέσεις εργασίας.
Πηγές
- Collar, J.I., (1996), Biological effects of stellar collapse neutrinos στο National Library of Medicine, 7/12/2022, ανάκτηση από: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10061605/
- European Commission (2022), REPowerEU: affordable, secure and sustainable energy for Europe, 6/12/2022, ανάκτηση από: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal/repowereu-affordable-secure-and-sustainable-energy-europe_en#working-with-international-partners
- Gagiuc, A., (2020), New Power Source: Neutrinovoltaic Energy στο Commercial Property Executive, 22/11/2022, ανάκτηση από: https://www.commercialsearch.com/news/new-power-source-neutrinovoltaic-energy/
- Heise, K., et al., (2021), Electromobility of the Future: India and German Neutrino Energy Have Formed a Groundbreaking Partnership στο GlobeNewswire, 14/12/2022, ανάκτηση από: https://www.globenewswire.com/en/news-release/2021/10/14/2314583/0/en/Electromobility-of-the-Future-India-and-German-Neutrino-Energy-Have-Formed-a-Groundbreaking-Partnership.html
- Husseini, T., (2019), Neutrino energy: harnessing the power of cosmic radiation στο PowerTechnology, 14/12/2022, ανάκτηση από: https://www.power-technology.com/features/neutrino-energy-harnessing-the-power-of-cosmic-radiation/
- Institute for Basic Science (2021), Finding the ‘ghost particles’ might be more challenging than what we thought στο ScienceDaily, 8/12/2022, ανάκτηση από: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/03/170321092628.htm
- Neutrino-Wiki (2019), Neutrinovoltaic: Energy around the clock from non-visible radiation, 7/12/2022, ανάκτηση από: https://neutrino-wiki.com/neutrinovoltaic/
- United Nations, What is renewable energy?, 7/12/2022, ανάκτηση από: https://www.un.org/en/climatechange/what-is-renewable-energy
Πηγή εικόνας
TechMahindra, Powering the digital future for NextGen Utilities, 15/12/2022, ανάκτηση από: https://www.techmahindra.com/en-in/energy-utilities/