Loading...
Πρόσφατες αναλύσεις
Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική Επικαιρότητα

Καμερούν: Η "Επανάσταση του φέρετρου" στην Αμπαζονία!

Βλέποντας κανείς τη φωτογραφία για μια στιγμή μπερδεύεται. Μοιάζει με ελληνική σημαία με ευρωπαϊκά αστέρια, όμως πρόκειται για τη σημαία της Αμπαζονίας, της “χώρας” που θέλουν να δώσουν υπόσταση οι αγγλόφωνοι κάτοικοι της παλιάς αγγλικής αποικίας του Καμερούν.
Αποικιοκρατικό παρελθόν
Φυσικά, όπως πολλά πράγματα στην Αφρική, το παρελθόν του Καμερούν είναι άμεσα συνυφασμένο με τους εκάστοτε αποικιοκράτες που το κατέκτησαν. Το όνομα της χώρας προέρχεται από τα πορτογαλικά, και συγκεκριμένα από τη φράση Rio dos Camarões (Ποταμός των γαρίδων), προφανώς λόγω της ύπαρξης γαρίδων στον γνωστό ποταμό Wouri. Η γερμανική αποικιοκρατική κατοχή μέχρι τον Α’ Π.Π. ήταν ο λόγος που μετά το τέλος του και την ήττα της Γερμανίας, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία μοιράστηκαν τα εδάφη του Καμερούν, με τους Βρετανούς να καταλαμβάνουν μια μεγάλη λωρίδα γης σε έκταση που εκτείνεται στο σημερινό βορειοδυτικό και δυτικό Καμερούν.
Η παρουσία της αγγλικής αυτοκρατορίας στη γειτονική Νιγηρία περιέπλεκε την κατάσταση για τους κατοίκους του “αγγλικού” Καμερούν καθώς στη μεγαλύτερη σε έκταση γαλλική αποικία του Καμερούν επικρατούσε η γαλλική επιρροή και κουλτούρα. Έτσι καταλήγουμε το 1960, την γνωστή περίοδο της αποαποικιοποίησης, μετά από μια ταραγμένη περίοδο για το γαλλικό τμήμα το οποίο απαίτησε την ανεξαρτησία του από τη Γαλλία. Το αγγλικό τμήμα παρέμενε υπό την κηδεμονία των Άγγλων και διέθετε τρεις εναλλακτικές:
1. Ένωση με το Γαλλικό Καμερούν. Μια τέτοια επιλογή δεν ήταν αρεστή στις τοπικές ηγεσίες καθώς θα έχαναν αυτομάτως την πρωτοκαθεδρία τους στην περιοχή ενώ θα δημιουργούνταν σοβαρά προβλήματα καθώς τα ζητήματα που αφορούσαν τη θρησκεία, τη γλώσσα και τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας ήταν σημαντικά και δυσεπίλυτα.
2. Ένωση με τη Νιγηρία. Η άμεση σύνδεση του αγγλικού τμήματος με την επίσης κηδεμονευόμενη από τους Άγγλους, Νιγηρία, ήταν μια λύση που πρόκριναν τόσο οι Άγγλοι όσο και οι Νιγηριανοί που είχαν μεταναστεύσει στο Καμερούν. Η κοινή τους μοίρα έναντι των διαφορών με τους γαλλοτραφείς Καμερουνέζους έδινε κίνητρο για μια πιο ισορροπημένη μετάβαση
3. Ανεξαρτησία. Το κρατίδιο South Cameroons ήταν η επιδίωξη των τοπικών ηγεσιών της περιοχής. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν κατέστη δυνατό εφόσον δεν υπήρχε η ανάλογη εξασφάλιση πόρων και υποστήριξη προκειμένου το υπό ίδρυση κράτος να καταστεί βιώσιμο.
Έτσι, με τη σύμφωνη γνώμη της Αγγλίας, την 1η Οκτωβρίου 1961, σχηματίστηκε και επίσημα η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία του Καμερούν.


Η αρχή της έντασης


Σε γενικές γραμμές, η διαφορετικότητα η οποία προκύπτει από τη γλώσσα της περιοχής, τη θρησκεία και την οικονομική ανισότητα (πλούσιες και βιομηχανοποιημένες οι γαλλικές περιοχές σε σχέση με την υπανάπτυκτη αγγλική πλευρά του Καμερούν) συνδέεται με τη γενική δυσφορία που προέκυψε μετά την έγκριση του Συντάγματος του 1972 το οποίο εν ολίγοις μετέτρεψε σε ενιαίο κράτος το Καμερούν, πνίγοντας την αγγλοφωνία και την ομοσπονδιοποίηση.
Η ένταση μεταξύ των αγγλόφωνων Καμερουνέζων και της κυβέρνησης εκφράστηκε έντονα το Νοέμβριο του 2016 και συνεχίστηκε και την επόμενη χρονιά, όταν δάσκαλοι και δικηγόροι στο Βόρειο & Νότιο Δυτικό Καμερούν διαδήλωναν επί μέρες για περισσότερη αυτονομία και μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, οι αγγλόφωνοι δικηγόροι ζητούσαν το σεβασμό της αγγλικής γλώσσας και του αγγλικού δικαίου από τους δικαστές αφού για παράδειγμα, υπάρχουν δικαστές που δεν γνωρίζουν Αγγλικά, επιβάλλοντας τη γαλλική γλώσσα τόσο στα κείμενα όσο και στις επίσημες διαδικασίες του κράτους. Δεν έλειπαν φυσικά και οι αυτονομιστές που προωθούν συστηματικά την τελική ανεξαρτησία του αγγλόφωνου Καμερούν!
Η Κυβέρνηση Μπιγια απάντησε με σκληρή καταστολή των διαδηλώσεων, με νεκρούς, ενώ οι πρωτεργάτες βρέθηκαν στις φυλακές. Χαρακτηριστικό των μέτρων που πάρθηκαν ήταν και η διακοπή του διαδικτύου από την κυβέρνηση, θεωρώντας πως έτσι θα είναι δυσκολότερη η επικοινωνία και η ενημέρωση για τους αυτονομιστές. Αυτή η κίνηση, έφερε αντιδράσεις και άνοιξε ξανά τη συζήτηση για την ελευθερία της πληροφορίας και τον τρόπο που αυτή καταπνίγεται από αυταρχικά καθεστώτα και κυβερνήσεις.

Πολ Μπίγια: ο μόνιμος πρόεδρος


Η παρουσία του επί 35χρόνια γαλλοτραφή Πολ Μπίγια στον προεδρικό θώκο, εξηγεί εν ολίγοις το πολιτικό μπρα-ντε-φερ στη χώρα της Δυτ. Αφρικής. Το 2018, έτος εκλογών για το Καμερούν, ο 85χρονος Μπίγια επιδιώκει να ανανεώσει την εμπιστοσύνη του λαού του και να επεκτείνει τη θητεία του. Το πρώτο βήμα έγινε στις πρόσφατες εκλογές για τη Γερουσία όπου από τους 70 εκλεγμένους σε σώμα 100 γερουσιαστών (οι 30 διορίζονται απ’ τον πρόεδρο), οι 63 ανήκουν στο κόμμα του Μπίγια (Rassemblement démocratique du Peuple Camerounais).

Οι μεθοδεύσεις που προώθησε σχετικά την ενοποίηση της χώρας δημιούργησαν αντίρροπα ρεύματα, καθώς η αντιπολίτευση τόσο στις αγγλόφωνες περιοχές όσο και στο υπόλοιπο Καμερούν παρουσιάζει μια ιδιότυπη κατάσταση ομηρίας της εξουσίας από το καθεστώς Μπίγια. Υψηλή διαφθορά, πελατειακές σχέσεις και απουσία ισόποσης ανάπτυξης σε όλα τα τμήματα της χώρας είναι λίγα μόνο από τα τυπικά χαρακτηριστικά που εμφανίζει μια χώρα της Αφρικής με προβλήματα στη διακυβέρνηση και τις δημοκρατικές διαδικασίες. Αυτά είναι και τα προβλήματα του Καμερούν του Μπίγια.
Μέσα στο φέρετρο

Ένα αξιοπερίεργο των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας ήταν και ο παράξενος τρόπος που ο Mancho Bibixy, δημοσιογράφος ενός τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού, επέλεξε να μιλήσει στο πλήθος. Μέσα σε ένα φέρετρο στην πλατεία της πόλης Bamenda στο αγγλόφωνο Καμερούν ο Bibixy δήλωνε ότι είναι έτοιμος να πεθάνει διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση των αγγλόφωνων στο Καμερούν. Ο Bibixy, που ονομάστηκε γρήγορα ο ηγέτης της Επανάστασης του Φέρετρου, αναδείχθηκε ως βασικός ηγέτης στο ευρύτερο πολιτικό κίνημα της Αγγλοφωνίας ενάντια στις πολιτικές του Καμερούν, οι οποίες απαιτούσαν από όλα τα σχολεία και τα δικαστήρια της χώρας να χρησιμοποιούν γαλλικά. Συνελήφθη και αντιμετωπίζει κατηγορίες για προδοσία που επιφέρουν τη θανατική ποινή.
Οι παράγοντες που θα αποσοβήσουν μια ακόμη αφρικανική τραγωδία
Ενώ η κόντρα της κυβέρνησης με τους αυτονομιστές συνεχίζεται, τα θύματα δεν είναι άλλα από τους αδύναμους: Γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά αναγκάζονται κατά χιλιάδες να προστατευθούν από τις επιθέσεις των στρατιωτικών δυνάμεων της χώρας τους, αναζητώντας άσυλο στη γειτονική Νιγηρία. Η UNHCR υπολογίζει ότι στη Νιγηρία έχουν καταφύγει πάνω από 17,000 πρόσφυγες από τις αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν με τον αριθμό να αυξάνεται καθημερινά.
Η Νιγηρία, αποτελεί σημαντικό παράγοντα σταθερότητας για την συγκεκριμένη περιοχή, καθώς η επιλογή της να συνεργαστεί ή όχι με τους επαναστάτες θα κρίνει και τη συνέχεια του κινήματος ανεξαρτησίας στην Αμπαζονία. Οι επαναστάτες βρίσκουν καταφύγιο είτε στις προσφυγικές εγκαταστάσεις είτε στην πρωτεύουσα της Νιγηρίας, με αποτέλεσμα οι αρχές του Καμερούν να ζητούν άμεσα την έκδοση τους. Η Νιγηρία, προέβη σε μια τέτοια ενέργεια, συλλαμβάνοντας στις αρχές του χρόνου τον αυτοαποκαλούμενο πρόεδρο της Αμπαζονίας, Sisiku Ayuk Tabe, με συνεργάτες του στην Αμπούτζα.
Η συνεργασία της Νιγηρίας συνδέεται άμεσα με την αντίστοιχη καταστολή αυτονομιστικών κινημάτων στο εσωτερικό της καθώς και στη συνεργασία με το Καμερούν για την καταπολέμηση των μουσουλμάνων εξτρεμιστών της Boko Haram που δρουν στις δυο χώρες με καταστροφικές συνέπειες.
Το Ην. Βασίλειο και η Γαλλία από την πλευρά της Ευρώπης λαμβάνουν πρωτοβουλίες κατασίγασης των παθών αφού παρά την ανεξαρτησία του Καμερούν, επηρεάζουν τις εξελίξεις ενώ συνεργάζονται άμεσα για μια σειρά ζητημάτων. Παρομοίως, ο ρόλος του Βατικανού, το οποίο διαθέτει επιρροή μέσω των εκκλησιών του, στην περιοχή των αυτονομιστών, μπορεί να επηρεάσει την κυβέρνηση του Καμερούν προκειμένου να μην επιτρέψει να ζήσουμε μια ακόμη ανθρωπιστική κρίση στην αγγλόφωνη περιοχή. Γι’ αυτό το λόγο οι αναλυτές θεωρούν πως η παρουσία του Πάπα μπορεί να προστατεύσει την χειμαζόμενη από τον αποκλεισμό ανθρωπιστικής βοήθειας Αμπαζονία.
Οι νέοι πόλεμοι, όπως αυτός στο Δυτ. Καμερούν, είναι η επιβέβαιωση της θέσης σύμφωνα με την οποία η παγκοσμιοποίηση χαρακτηρίζεται από τον κατακερματισμό. Μένει να δούμε τις εξελίξεις.
πηγές:
Moki Kindzeka, Labor unrest in Cameroon after clashes over language discrimination, Deutche Welle, 28.11.2016
Απαγόρευση πρόσβασης στο διαδίκτυο σε αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν, CNN Greece, 05.02.2017
Jacqueline-Bethel Tchouta Mougoué, The Coffin Revolution in Cameroon, africasacountry.com, 16.5.2017
English speakers protest in Cameroon, demand equal rights amid calls for secession, Deutche Welle, 22.09.2017
Παρελθόν η μετριοπαθής στάση των αγγλόφωνων – Ενισχύεται το αποσχιστκό κίνημα, Euronews, 02/10/2017
Moki Kindzeka, Cameroon’s Biya marks 35 years in office,Deutche Welle, 06.11.2017
Paul Carsten, At least 15,000 Cameroonian refugees flee to Nigeria amid crackdown, Reuters, 11.1.2018
Cameroon confirms detention of separatist leaders,Deutche Welle, 30.1.2018
Abdur Rahman Alfa Shaban, Condition of Cameroonian refugees in Nigeria worries top UNHCR official, africanews.com, 31.3.2018
Francis Ajumane, CPDM-dominated Senate opens today in Yaounde, Journal du Cameroun.com, 24.04.2018
UNHCR Cameroon Factsheet – April 2018,
Cameroon’s Anglophone Crisis: How the Catholic Church Can Promote Dialogue, Briefing 138, International Crisis Group, 25.4.2018
Harriet Paterson , Sam Phelps, Bishops warn of ‘growing genocide’ in Cameroon, thetablet.co.uk, 9.5.2018
Χερφιρντ Μύνκλερ, Οι νέοι πόλεμοι, Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2005