γράφει η Όλγα Τσουκαλά,
Πρόσφατα, η Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη έγινε αντικείμενο διεθνούς συζήτησης μετα την κήρυξη δυο συνεχομένων NAVTEX από την Τουρκία με τις οποίες δέσμευσε θαλάσσιες ζώνες στις περιοχές ευθύνης Ελλάδας και Κύπρου με τους κωδικούς 0283/18 και 0288/18. Αρχικά ας οριστεί τι εστί Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη? Θαλάσσια ζώνη οικονομικού κυρίως συμφέροντος που περιλαμβάνει το βυθό το υπέδαφος και τα υπερκείμενα ύδατα, την οποία το κράτος πρέπει να κηρύξει ρητώς ώστε να μπορεί να εκμεταλλεύεται τους πλουτοπαραγωγικούς του πόρους ή να διεξάγει επιστημονική έρευνα. Η Κυπριακή ΑΟΖ απαρτίζεται από 13 «οικόπεδα» στα οποία βρίσκονται σημαντικά και ογκώδη κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου τα οποία ελκύουν τα βλέμματα των μεγάλων κολοσσών που δραστηριοποιούνται στο τομέα της ενέργειας και των πλουτοπαραγωγικών πόρων (π.χ. ExxonMobil, ENI, SHELL).
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προβεί σε μια σειρά διμερών συμφωνιών που αφορούν την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών με γειτονικές χώρες στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η ΑΟΖ. Χαρακτηριστικά έχει υπογράψει με την Αίγυπτο το 2004 και με το Ισραήλ και Λίβανο το 2009 οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ το 2010. Στην εν προκειμένω οριοθέτηση με το Ισραήλ και το Λίβανο εδώ και πολλά χρονιά έχει προκύψει ζήτημα καθώς υπάρχει ένα αμφισβητούμενο τεμάχιο μήκους 856 τετρά. χλμ. το οποίο προέκυψε από την αγνοία επι των συντεταγμένων που είχε δώσει ο Λίβανος και ανέκυψε από την υπογραφή των εν λόγω συμφωνιών Κύπρου-Ισραήλ-Λίβανου. Η πλούσια σε κοιτάσματα Κυπριακή ΑΟΖ δεν θα μπορούσε να περάσει διόλου απαρατήρητη από τις εταιρίες εκμετάλλευσης και εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου .
Πιο συγκεκριμένα, το ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί στα οικόπεδα 2,3,6,8,9,11, τα οποία έχουν προσελκύσει τους κολοσσούς της ενέργειας και τα οποία έχουν παραχωρηθεί από τη Λευκωσία για εκμετάλλευση. Πρωτεργάτης και κυρίαρχος του παιχνιδιού στην Κυπριακή ΑΟΖ είναι η Ιταλική ΕΝΙ η οποία κατέχει τα 6 από τα 8 οικόπεδα που έχει παραχωρήσει η Κύπρος για ερευνά και εκμετάλλευση σε τρίτους. Η ιταλική ΕΝΙ έχει υπό τον έλεγχο της τα οικόπεδα αυτά από κοινού και με ομολόγους της κολοσσούς στον τομέα της ενέργειας όπως η γαλλική Total και ExxonMobil και η κορεατική Kogas . Επι του παρόντος η ENI έχει αναλάβει από κοινού τα οικόπεδα 6 και 11 με την γαλλική Τούτα και τα οικόπεδα 2,3 και 9 σε κοινοπραξία με την Kogas. Το οικόπεδο 8 είναι το μόνο όπου η ΕΝΙ δραστηριοποιείται αυτόνομα χωρίς κοινοπραξία. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν βρεθεί κοιτάσματα αερίου σε πληθώρα ποσότητας γεγονός που καθιστά την περιοχή μια πρόκληση για την Τουρκιά που μάχεται να επικρατήσει στη γεωστρατηγική σκακιέρα του ενεργειακού τομέα στην Ανατολική Μεσόγειο, στην πιο νευραλγική περιοχή για το ρολό και τη γεωστρατηγική της επιρροή.
Επισημαίνεται ότι, ήδη, στην Κυπριακή ΑΟΖ έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα τα οποία αποτέλεσαν το εναρκτήριο λάκτισμα για τους κολοσσούς της ενέργειας και φορείς εκμετάλλευσης οι οποίοι έσπευσαν να επωφεληθούν προβαίνοντας σε συμφωνία με τη Λευκωσία και κινητοποιώντας άμεσα κάθε διαθέσιμο μέσον ως προς την άμεση εξόρυξη
και γεώτρηση στα οικόπεδα που τους έχουν παραχωρηθεί από τη Κυπριακή Δημοκρατία. Εν έτει 2011 , η Noble Energy(Η.Π.Α.) με τις θυγατρικές της Derek Dover (Ισραήλ), Avner Oil και Derek Drilling και Ratio Oil προέβησαν σε γεώτρηση του μεγαλύτερου κοιτάσματος δίπλα από το οικοπεδο 12 το οποίο ονομάστηκε κοίτασμα «Λεβιάθαν» και ευρίσκετέ νοτιοανατολικά της «Αφροδίτης». Επρόκειτο για ένα κοίτασμα περί των 11,4 τρις. κυβικών ποδιών το οποίο ήταν έργο της αμερικάνικης Noble και της ισραηλινής Derek. Στην Noble Energy ανήκει και το κοίτασμα «Tamar». Νευραλγικά και ίσως τα σπουδαιότερα κοιτάσματα ,σε σειρά του Λεβιάθαν, έως τη δεδομένη στιγμή είναι το «Καλυψώ» στο οικοπεδο 6 και το «Αφροδίτη» στο οικοπεδο 12 για το οποίο κινητοποιήθηκε η ExxonMobil , η οποία δήλωσε πως θα προβεί σε άμεση δραστηριότητα έως το καλοκαίρι του 2018.
Επιπρόσθετα , κοίτασμα «Σουπιά» φέρεται να εντοπίστηκε στο οικοπεδο 3 το οποίο σε κοινοπραξία των Ιταλών και των Κορεάτων η ΕΝΙ θα προβεί σε γεώτρηση στο διηνεκές. Εν κατακλείδι, από την ανακήρυξη της Κυπριακής ΑΟΖ ,μετα την εισβολή από τους Τούρκους, η ίδια παρουσιάζεται ως ένας πόλος έλξης σημαντικών και μεγάλων συμφερόντων για την Κύπρο καθώς τα κοιτάσματα της έχουν δώσει στην Κυπριακή Δημοκρατία τον αέρα ενός σημαντικού παίκτη της Ανατολικής Μεσογείου και στο τομέα της ενέργειας. Τόσο οι γείτονες της η Αίγυπτος, ο Λίβανος και το Ισραήλ όσο και οι εταιρίες-κολοσσοί των ενεργειακών επιχειρήσεων και του φυσικού αεριού έστρεψαν το βλέμμα και το οικονομικό και γεωστρατηγικό τους άξονα στην Κύπρο προσδίδοντας της το κυρός και τη δυναμική να επηρεάζει de facto την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο υπερασπιζόμενη τη θέση της ενώπιον μιας τουρκικής προκλητικότητας η οποία γράφεται σε γλώσσα NAVTEX.
Συρίγος, Α., Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2015
http://gr.euronews.com/2018/03/12/kypriaki-aoz-ftanoun-sto-oikopedo-10-amerikanoi-ocean-investigator-med-surveyor-fysiko
http://www.kathimerini.gr/952329/article/epikairothta/politikh/ploia-twn-hpa-sthn-kypriakh-aoz
http://www.cnn.gr/eidhseis/tag/10901/kypriaki-aoz
https://geopoliticalfutures.com/turkey-tests-waters-off-coast-cyprus/
Πηγή Φωτογραφίας:
ΕΡΤ Infographics
