γράφει ο Ορέστης Πισκιούλης
1.Εισαγωγή
Στις μέρες μας, παρατηρείται μια τάση μετανάστευσης του εργατικού δυναμικού της χώρας σε τρίτες χώρες. Το κίνητρο αυτό των εργαζομένων, και οι παράγοντες που το προκαλούν, θα μας απασχολήσουν στο συγκεκριμένο άρθρο. Συγκεκριμένα, θα αναλυθούν οι παράγοντες, που κατατάσσουν την Ελβετία, την Δανία, την Νορβηγία στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων των εργαζομένων, καθώς και τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό.
Για αρχή, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε, ότι οι χώρες που προσελκύουν υψηλά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό είναι και αυτές που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις ως προς την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους.
Στον παρακάτω πίνακα, παρουσιάζονται οι χώρες που καταφέρνουν και προσελκύουν τους πιο ταλαντούχους εργαζομένους στον πλανήτη.
Για ποιο λόγο θέλουν να δουλέψουν όλοι σε αυτές τις χώρες;
Για να κατανοήσουμε το πώς προκύπτει η συγκεκριμένη κατάταξη, αξίζει αναφερθούν και να αναλυθούν τρεις παράγοντες:
Α. Επενδύσεις και Ανάπτυξη
Στις σύγχρονες οικονομίες, ένα σημαντικό μέγεθος το οποίο τείνει να απεικονίζει το βάρος που δίνει μια χώρα στην εκπαίδευση είναι η συνολική Δημόσια Δαπάνη (για την εκπαίδευση). Αυτό, μπορεί να έχει να κάνει με την εκπαίδευση του εν δυνάμει εργατικού δυναμικού, καθώς και με την δαπάνη για την διδασκαλία του εκκολαπτόμενου εργατικού δυναμικού της χώρας.
Η σχέση ανάμεσα στην ποιότητα των πανεπιστημίων της χώρας και στην ανάπτυξη αυτής είναι αλληλένδετη. Γι’ αυτό άλλωστε, δεν υπάρχει καμιά ανεπτυγμένη χώρα που να μην διαθέτει καλά πανεπιστήμια και αντιστρόφως. Το επίπεδο των καθηγητών (δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας) είναι αυτό που μελλοντικά θα καλλιεργήσει το υψηλά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, που με την σειρά του θα δώσει μια ώθηση στην οικονομία της χώρας. Τα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανόδου σε μια σύγχρονη δημοκρατία.
Η πρακτική άσκηση είναι ένα σημαντικό συστατικό του παράγοντα αυτού, μιας και αποτελεί τη πρώτη <<τριβή>> του εκάστοτε με εργαζομένου με τον κλάδο που θα ακολουθήσει μελλοντικά. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες λαμβάνει χώρα αυτή και η σύνδεση της με το πραγματικό περιβάλλον των επιχειρήσεων, είναι πολύ σημαντικές για το εργατικό δυναμικό της χώρας.
Η εξάλειψη των διακρίσεων που έχουν να κάνουν με το φύλλο των εργαζομένων, είναι μια πτυχή που είναι ικανή να ενθαρρύνει έναν/μια εργαζόμενο/η να επιλέξει μια χώρα από μια άλλη.
Τέλος, το σύστημα των υποδομών της υγείας αποτελεί χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου παράγοντα.
Β. Ελκυστικότητα
Ως Ελκυστικότητα θα ορίζουμε ορισμένους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες οι οποίοι και κατευθύνουν το εργατικό δυναμικό μεταξύ των χωρών.
Το κόστος ζωής, το επίπεδο ζωής και οι αμοιβές του προσωπικού αποτελούν βασικούς παράγοντες προσέλκυσης καταρτισμένου εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες. Η ικανότητα μιας χώρας να ελκύει εργατικό δυναμικού που μετέπειτα έχει τον τρόπο να διατηρεί στις τάξεις της, είναι ένα βασικός παράγοντας μεταξύ των χωρών που συναγωνίζονται για τις πρώτες θέσεις. Σε αυτήν, αξίζει να αναφέρουμε ότι εντάσσετε και το κίνητρο που πρέπει να καλλιεργηθεί στους εργαζομένους για να διατηρούν της παραγωγικότητά τους σε υψηλά επίπεδα.
Στις μέρες μας, το φαινόμενο του “Brain Drain” αποτελεί έναν παράγοντα που διαμορφώνει την παραπάνω κατάταξη ως έχει. Ο όρος αναφέρετε στην μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών και επιστημόνων σε τρίτες χώρες, γεγονός που συχνά έχει να κάνει με το ότι το υψηλά καταρτισμένο δυναμικό της χώρας δεν λαμβάνει τις απολαβές που του αρμόζει. Η εξάλειψη αυτού του φαινομένου στην κάθε χώρα θα έχει ως αποτέλεσμα τα δυνατά μυαλά της κάθε χώρας να μένουν σε αυτήν ενισχύοντάς την με την γνώση και τις ικανότητές τους.
Οι αμοιβές των Ελευθέρων Επαγγελματιών της χώρας και η αποτελεσματικότητα του δείκτη φορολόγησης των εισοδημάτων αυτών, αποτελούν παράγοντα προσέλκυσης επιχειρηματιών για μια χώρα.
Τελευταία, αλλά εξίσου σημαντική πτυχή αυτής της παραμέτρου, αποτελεί η καλλιέργεια ενός αισθήματος ασφάλειας στη χώρα και ο σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Γ. Διαθεσιμότητα
Στο παράγοντα της διαθεσιμότητας, περιλαμβάνονται η Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού, η αποτελεσματικότητα του εργατικού δυναμικού και η Απόκτηση Διεθνούς Τεχνογνωσίας που παράλληλα αποτελούν τρείς βασικές παραμέτρους του παράγοντα αυτού.
Η χρηματοοικονομική δυνατότητα για προσέλευση νέων κεφαλαίων σε μια χώρα και ο δείκτης προσέλκυσης ανωτέρων διευθυντών των επιχειρήσεων, αντανακλούν την διεθνή εικόνα της χώρας, σε σχέση με την άντληση νέων κεφαλαίων και ροών εργατικού δυναμικού.
Μια συνεχής εκπαιδευτική αξιολόγηση (PISA)*, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση των νέων επιστημών σε σχολεία και πανεπιστήμια, είναι ικανή να διαμορφώσει ένα άκρως ανταγωνιστικό και παραγωγικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Ακόμη, η γλωσσική ευελιξία του ανθρωπίνου δυναμικού και η εισερχόμενη κινητικότητα φοιτητών και μαθητών κάθε χώρας, είναι ικανές να αυξήσουν τη φήμη και τη διάθεση για εργασία στη χώρα αυτή.
Επίλογος
Η περίπτωση της χώρας μας, παρουσιάζει ενδιαφέρον μιας και κατατάσσεται στην 29η θέση σχετικά με τις Επενδύσεις και την Ανάπτυξη, στην 54η σε ό,τι έχει να κάνει με τον παράγοντα της Ελκυστικότητας, ενώ συνίσταται στην 47η θέση ως προς τον παράγοντα της Διαθεσιμότητας.
Παρατηρούμε λοιπόν, ότι ούτε το ύψος των μισθών που συχνά αναφέρεται σαν βασικό κριτήριο, ούτε οι ώρες δουλειάς, αποτελούν καθοριστικό στοιχείο σχετικά με την επιλογή της χώρας εργασίας από τους εργαζομένους. Μάλιστα, ο συνδυασμός πολλών παραγόντων είναι αυτός που ωθεί έναν εργαζόμενο στο να επιλέξει τη μια χώρα έναντι της άλλης. Ακόμη, διάφοροι πολιτικο-κοινωνικοί παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι αυτοί που καθιστούν μια χώρα ελκυστική ή όχι και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συγκεκριμένη ανάλυση.
Τέλος, κατανοούμε τη σημασία που έχει για έναν εργαζόμενο να γνωρίζει όσο καλύτερα μπορεί τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στην εκάστοτε χώρα καθώς και τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη που ισχύουν σε αυτήν, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει την βέλτιστη δυνατή επιλογή.
Λέξεις Κλειδιά: Ευρώπη, Εργατικό Δυναμικό, Οικονομία, Απασχόληση
Βιβλιογραφία:
IMD World Talent Ranking 2018, pages 100-103,διαθέσιμο σε: https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/talent-rankings-2018/
PISA
http://www.oecd.org/pisa/
Association for International & European Affairs | ΟΔΕΘ