Γράφει ο Γιάννης Κατσιγιάννης
Ζούμε στην εποχή της υπέρ-πληροφόρησης, όπου με τη βοήθεια του διαδικτύου μας παρέχονται πολλές και έγκυρες και μη πληροφορίες. Ως δέκτες αυτών των πληροφοριών μας δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα. Πολλοί από εμάς αναρωτιούνται γιατί να υπάρχουν συμμαχίες – ενώσεις(Ευρωπαϊκή Ένωση, ΝΑΤΟ κτλ); Η απόφαση κάποιων χωρών, όπως του Ηνωμένου Βασιλείου, να εφαρμόσει τη δικιά της νομισματική πολιτική με το BREXIT τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή αποδεικνύεται μια σωστή απόφαση ή όχι;
Η Ελλάδα εκμεταλλευόμενή τη γεωγραφική της θέση και ανάλογα με την εκάστοτε οικονομική της κατάσταση επεδίωκε να ανήκει σε μία συμμαχία. Τα τελευταία τριάντα και παραπάνω χρόνια προσπαθεί να είναι μέλος μίας τουλάχιστον συμμαχίας (Ευρωπαϊκή Ένωση ,ΝΑΤΟ κτλ). Ο τρόπος με τον οποίο θα ασκήσει μία χώρα την εξωτερική της πολιτική, εξαρτάται από την Οικονομική και τη Στρατιωτική της Ισχύ, και σε συνδυασμό αυτών των δύο με τις συμμαχίες στις οποίες ανήκει. Η δημιουργία μίας συμμαχίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, πέραν από τους δυο παραπάνω που έγινε αναφορά, υπάρχει και ο παράγοντας του ιστορικού δεσμού (πολιτικού, κοινωνικού, στρατιωτικού) που συνδέουν τις χώρες μεταξύ τους. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει επιλέξει να εντείνει τη συνεργασία της με τη Γαλλία η οποία είναι ένας ιστορικά στενός συνεργάτης της.
Οι σχέσεις[i]Ελλάδας-Γαλλίας ξεκινούν από την Κλασσική αρχαιότητα, όταν στήθηκαν για πρώτη φορά οι αρχαίες Ελληνικές αποικίες στη Μασσαλία. Αργότερα κατά τον μεσαίωνα, μετά τη τέταρτη Σταυροφορία και κυρίως μετά τη διάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, με τη δημιουργία του πριγκιπάτου της Αχαΐας και το Δουκάτο της Αθήνας. Στη σύγχρονη εποχή, ο Γαλλικός Διαφωτισμός και στη συνέχεια η Γαλλική επανάσταση επηρέασαν τους κύριους στοχαστές του νεοελληνικού διαφωτισμού, όπως του Ρήγα Φεραίου και του Αδαμάντιου Κοραή. Ο τελευταίος έζησε στην Γαλλία, λαμβάνοντας σημαντικό ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Επίσης η Γαλλία ήταν μία από τις εγγυήτριες Μεγάλες δυνάμεις ( Μεγάλη Βρετανία ,Ρωσία, Γαλλία) για την αναγνώριση του πρώτου Βασίλειου της Ελλάδας το 1830. Βέβαια για να είμαστε και απόλυτα ρεαλιστές οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την ύπαρξη κάποιων περιόδων μεταξύ των χωρών όπου οι σχέσεις κλονίστηκαν από αντικρουόμενα συμφέροντα. Μία τέτοια περίοδος υπήρξε κατά τη διάρκεια του Ελληνοτουρκικού πολέμου το 1922 στην Μικρά Ασία, όπου ο Κεμάλ Ατατούρκ αφού εξασφάλισε την ανακωχή από τη Ρωσία και τη Γαλλία (ούσες εγγυήτριες δυνάμεις της Ελλάδας),του επιτράπηκε να επιτεθεί στις Ελληνικές δυνάμεις, μη προστατεύοντας τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας μετά την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών.
Η Γαλλία είναι μία από τις G20 χώρες του κόσμου, με μία αρκετά ισχυρή οικονομία, καινοτόμα τεχνογνωσία και μεγάλη στρατιωτική ισχύ. Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή φαίνεται ότι δίνεται η ευκαιρία στην Ελλάδα πρωτεύοντος οικονομικά μέσω της χρηματοπιστωτικής βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση(μετά COVID-19 εποχή), δευτερεύοντος με τη μεταλαμπάδευση τεχνογνωσίας από χώρες- συμμάχους, όπως η ναυπήγηση νέων φρεγατών για το πολεμικό Ναυτικό από τη Γαλλία.
Κατά τον Θεμιστοκλή [ii](κάτοικο Αθήνας),σε μία απάντηση προς τον Αδείμαντο, οποίος τον είχε αποκαλέσει άντρα χωρίς πατρίδα, μετά τη καταστροφή της Αθήνας το 480πχ από τους Πέρσες είπε «ἔστ᾽ ἂν διηκόσιαι νέες σφι ἔωσι πεπληρωμέναι» δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση «έχουμε γη και πατρίδα εφόσον έχουμε πλοία εξοπλισμένα». Εκείνη τη περίοδο συνεργάστηκαν οι δύο μεγάλες δυνάμεις της εποχής (Αθήνα και Σπάρτη) κατά τους Μήδους ή Πέρσες. Σύμφωνα με τα παραπάνω η στρατιωτική ισχύς εξαρτάται σε ένα μεγάλο βαθμό από τη Ναυτική δύναμη της χώρας.
Για να μπορεί κάθε χώρα να διεκδικεί και να υπερασπίζεται τα δικαιώματα της, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει μια αξιόλογη εξωτερική πολιτική. Η βάση της εξωτερικής πολιτικής είναι η οικονομία πρώτα και μετά η στρατιωτική ισχύς που αναλύσαμε παραπάνω. Το μέγεθος της οικονομίας κάθε χώρας, εκφράζεται μέσω του νομίσματος. Κάθε χώρα θεωρητικά θα μπορούσε να είχε το δικό της νόμισμα αλλά η σύγκριση των οικονομικών μεγεθών πρέπει να γίνεται με βάση του πιο ισχυρού νομίσματος του πλανήτη (δολάριο, Γεν κτλ). Για αυτό τον λόγο υπάρχουν οι ισοτιμίες μεταξύ των νομισμάτων, οι οποίες δεν πρέπει να είναι δυσανάλογες αλλά πολύ κοντά η μία με την άλλη. Όσο ισχυρό είναι το νόμισμα τόσο πιο θωρακισμένη είναι και η οικονομία της χώρας. Συνεπώς η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σημαντική. Της δίνεται η δυνατότητα να εκμεταλλευτεί την «ασπίδα» του Ευρώ καθώς επίσης και τον χρηματοοικονομικών προγραμμάτων. Τελευταία σημαντική εξέλιξη για την Ελλάδα, στη μετά COVID-19 εποχή, είναι η χρηματοδότηση από το ταμείο ανάκαμψης έναντι άλλων χωρών που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Μεγάλη Βρετανία).
Τέλος σημαντικό ρόλο σε όλα αυτά παίζει και ο χρόνος. Πρέπει οι συμμαχίες να είναι ταυτόχρονες με τις τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις. Δηλαδή θα πρέπει να υπάρχει ένας ελάχιστος χρόνος αντίδρασης εάν όχι ταυτόσημος.
Επομένως με τον όρο Συμμαχία και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο σημαίνει συμφωνία μεταξύ δύο ή περισσοτέρων Κρατών περί κοινής πολεμικής, αμυντικής ή επιθετικής δράσης έναντι τρίτου εκ των προτέρων καθορισμένου Κράτους ή άνευ προσδιορισμού, μελλοντικού κράτους που θα επιχειρούσε πολεμική αναμέτρηση με ένα εκ των συμβαλλομένων Κρατών. Μέσα από έναν μύθο του Αισώπου, σύμφωνα με τον οποίο ο πατέρας προσπαθεί να μονοιάσει τα μαλωμένα μεταξύ τους παιδιά του τους παραδίδει μια δέσμη από ξύλινα ραβδία προκαλώντας τα ένα ένα να τα σπάσει. Φυσικά κανένα δεν τα κατάφερε. Στη συνέχεια ο πατέρας έλυσε τη δέσμη, μοιράζοντας από ένα ραβδί στα παιδιά του προκαλώντας τα ξανά να τα σπάσουν. Φυσικά τώρα τα παιδιά τα έσπασαν με μεγάλη ευκολία. Ο πατέρας με αυτό τον τρόπο τους δίδαξε ότι ενωμένοι κανένας δεν θα μπορέσει να τους βλάψει. Δηλαδή η «Ισχύς εν τη ενώσει». Έτσι είναι και στις σχέσεις μεταξύ των χωρών. Μια ισχυρή συμμαχία είναι αποτέλεσμα μιας ισχυρής εξωτερικής πολιτικής. Μην ξεχνάμε φυσικά και τους αστάθμητους παράγοντες, τα απροσδόκητα γεγονότα που μπορεί να επιφυλάσσει το μέλλον. Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι ο σχεδιασμός ενός εναλλακτικού πλάνου αντίδρασης. Άρα η Ελλάδα πρέπει και οφείλει να αποτελεί μέλος συμμαχιών.
Παραπομπές:
[i] Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Βυζαντινή Ιστορία και Νεότερη ιστορία
[ii]Ηροδότου 8.61
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γεωμυθική. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://geomythiki.blogspot.com/2016/07/blog-post_19.html (Πρόσβαση στις 28/05/2020)
- Ευρωπαϊκή Ένωση. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://brexit.gov.gr/wp-content/uploads/2019/09/anakoinosi-EE-4-9-2019-gia-nodeal-Brexit.pdf(Πρόσβαση στις 28/05/2020)
- Κολιόπουλος Κ. ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 1789-1945, Βάνιας, 2001
- Υπουργείο Εξωτερικών. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://www.academia.edu/27348614/%CE%97_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CE%B5%CE%B2%CF%81%CF%89%CE%BD_1920.pdf_Treaty_of_Sevres (Πρόσβαση στις 27/05/2020)
- Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=30&page=200 (Πρόσβαση στις 27/05/2020)
- Chapter Six: The Changing Nature of Military Alliances.” International Military Alliances, 1648-2008, n.d., 553–56. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://doi.org/10.4135/9781604265781.n6.
- Thanos Dokos (ed.), “Greek National Security Policy in the 21st Century”, 2007 Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: https://www.files.ethz.ch/isn/39785/PP07_09_ENG.pdf