Τα Βαλκάνια έχουν αποτελέσει έναν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο γεωγραφικό χώρο της Ευρώπης. Θεωρητικά συνιστούν ένα συνονθύλευμα λαών που διαφέρει από την υπόλοιπη και κυρίως Δυτική Ευρώπη. Η άποψη αυτή είναι αποδεκτή από πολλούς καθώς ανά τους αιώνες οι πληθυσμοί των Βαλκανίων επέδειξαν ταπεραμέντο και κουλτούρες αρκετά διαφορετικές από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.
Η πρόσφατη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας την δεκαετία του 1990, ένα κράτος που κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος των Δυτικών Βαλκανίων, δημιούργησε πλήθος νέων κρατών με διαφορετικές κουλτούρες που έπρεπε να ισορροπήσουν στο σύστημα κρατών της Ευρώπης και να προσεγγίσουν το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο Ευρωπαϊκός κύκλος διεύρυνσης του 2007 έδωσε την δυνατότητα στην Ρουμανία και Βουλγαρία(Ανατολικά Βαλκάνια) , δύο μεγάλες βαλκανικές χώρες να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις και αξιολογήσεις των Ευρωπαϊκών θεσμών ώστε να συμμετάσχουν στην Ευρωπαϊκή οικογένεια. Λίγα χρόνια νωρίτερα το 2004 κατόρθωσε το ίδιο επίτευγμα η Σλοβενία , μία χώρα που αποτελούσε μέρος της Γιουγκοσλαβίας. Ακόμα η πρόσφατη ένταξη της Κροατίας το 2013 δημιούργησε έντονο ενθουσιασμό καθώς προστίθεται με επιτυχία άλλο ένα Βαλκανικό κράτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μία Βαλκανική χώρα που προσελκύει συνεχώς το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι η Σερβία. Αποτέλεσε τον πυρήνα του Γιουγκοσλαβικού κράτους και την πιο κυρίαρχη σλαβική πληθυσμιακή οντότητα έναντι των υπόλοιπων. Αργότερα η αυταρχική πολιτική του Μιλόσεβιτς, του πρώτου προέδρου της ανεξάρτητης Σερβίας, έναντι των μειονοτικών ομάδων όπως το Κόσσοβο δημιούργησε έντονες ανησυχίες στην παγκόσμια κοινότητα σχετικά με την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Επίσης έδωσε την δυνατότητα στο Κόσοβο να ζητά έντονα μέχρι σήμερα την ανεξαρτητοποίηση του. Οι ιστορικές αυτές “κινήσεις” είναι καίριας σημασίας σχετικά με την ένταξη της Σερβίας στην Ε.Ε. Πιο αναλυτικά μία ενδεχόμενη ένταξη της Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια αυτόματα αποκλείει την κυριαρχία των Σέρβων στην περιοχή του Κοσόβου. Να επισημανθεί επίσης σε αυτό το σημείο ότι το κράτος του Κοσσυφοπεδίου έχει αναγνωριστεί από τα τέσσερα μεγάλα Ευρωπαϊκά Κράτη, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο (συνολικά το έχουν αναγνωρίσει 109 κράτη). Αντίθετα η Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρος, Ρουμανία, Σλοβακία, Ρωσία, Κίνα ,φυσικά η Σερβία και άλλες χώρες θεωρούν την εν λόγω ανεξαρτητοποίηση παράνομη. Η παραπάνω περίπλοκη κατάσταση δυσχεραίνει τις διαπραγματεύσεις Σέρβων και Ευρωπαίων σχετικά με την ένταξη του Σερβικού κράτους στην Ε.Ε. Πρόσφατα Ο πρόεδρος της Σερβίας, o Αλεξάνταρ Βούτσιτς, αναφερόμενος στις επαφές που έχει με τις Βρυξέλλες, αποκάλυψε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα δεχθεί στους κόλπους της την Σερβία αν δεν εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Πριστίνα. Η εξομάλυνση αυτή ίσως να μην υποδηλώνει τυπική αναγνώριση του Κοσσόβου αλλά οι διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι οι Ευρωπαίοι θα πιέσουν το Βελιγράδι να αποδεχθεί την διεθνή υπόσταση του Κοσσόβου κάτι που αποτελεί άτυπη αναγνώριση της ανεξαρτησίας του.
Ωστόσο η Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας έχει προσεγγίσει ιδιαίτερα θερμά το ζήτημα προσχώρησης Βαλκανικών κρατών στην Ε.Ε και κυρίως της Σερβίας ,καθώς η ίδια έχει δηλώσει ότι θα είναι η χώρα που θα αντικαταστήσει το Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, ανέφερε ότι η Ε.Ε δεν είναι πλήρης, όσο η Σερβία και οι άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκονται έξω από την οικογένεια μας, τα Βαλκάνια είναι η καρδιά της Ευρώπης. Φαίνεται λοιπόν ότι η Σερβία σε επίπεδο τουλάχιστον διαπραγματεύσεων βρίσκεται κοντά στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Μάλιστα την παραπάνω προκείμενη επιβεβαιώνει η δήλωση της πρωθυπουργού Άννα Μπρνάμπιτς ότι η Σερβία, αν αναγκαστεί να επιλέξει μεταξύ στενότερων δεσμών με τη Ρωσία και ένταξη με την Ένωση, θα επιλέξει την ΕΕ. Η συγκεκριμένη θέση της Μράνμπιτς προκάλεσε αντιδράσεις κυρίως στα σερβικά ριζοσπαστικά πολιτικά κόμματα που δεν εγκρίνουν την ένταξη της Σερβία στην Ένωση. Ωστόσο η ίδια ξεκαθάρισε ότι οι θετικές σχέσεις που έχει αναπτύξει το κράτος με την Ρωσία δεν θα διασαλευθούν καθώς είναι σταθερές, ακλόνητες και στηρίζονται στην πολιτισμική παράδοση αιώνων και το κοινό Ορθόδοξο Δόγμα των δύο χωρών. Παρ’ όλα αυτά ο Ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Σερβίας είναι καίριος για την ικανοποίηση ζωτικών συμφερόντων έτσι η στρατηγική της πορεία είναι συνυφασμένη με την Ε.Ε.
Τα βήματα που έχουν γίνει ώστε να ενταχθεί η Σερβική δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή οικογένεια είναι θετικά και έχει γίνει σημαντική πρόοδος ήδη από το 2016. Συγκεκριμένα η Επιτροπή αξιολόγησε θετικά την πορεία της χώρας στο οικονομικό τομέα και στην διαχείριση του προσφυγικού. Ωστόσο όσον αφορά το κράτος δικαίου υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, πολιτικές παρεμβάσεις στο δικαστικό σώμα, καμία πρόοδος στις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης, υψηλό επίπεδο διαφθοράς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λοιπόν είναι αντιμέτωπη με την πρόκληση προσέγγισης των Βαλκανικών χωρών, μία δύσκολη αλλά συγχρόνως γόνιμη προσπάθεια, που ξεκίνησε ήδη απο το 1999 με το στρατηγικό πλαίσιο στήριξης για τη βαθμιαία προσέγγιση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η επονομαζόμενη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ). Η συγκεκριμένη στρατηγική κίνηση στοχεύει στην ανάπτυξη διπλωματικών σχέσεων όχι μόνο με την Σερβία και το Κόσσοβο που αναφέραμε εκτενώς αλλά και με την ΠΓΔΜ , την Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Αλβανία, και το Μαυροβούνιο. Η κυρία Μογκερίνι έχει ήδη επισκεφθεί τις παραπάνω χώρες ώστε να κινητοποιήσει έντονα τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ώστε να ξεκινήσουν επισήμως οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις.
ΠΗΓΕΣ
1)http://www.euractiv.gr/section/i-eyropi-kai-o-kosmos/news/ikanopiisi-stin-servia-thetiki-i-ekthesi-proodou-tis-epitropis/
2)http://www.euractiv.gr/section/thesmika-themata/news/prothypourgos-servias-anamesa-se-ee-ke-rosia-i-servia-tha-dialege-tin-ee/
3)https://makthes.gr/%CF%80%CE%B9%CE%BF-%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CF%85%CF%84%CE%B9/
4)http://www.cnn.gr/news/kosmos/story/70221/mogkerini-h-servia-tha-antikatastisei-tin-vretania-stin-ee-vid
5)http://www.liberal.gr/arthro/177265/epikairotita/2017/desmeuseis-gia-to-kosobo-tha-zitisoun-oi-bruxelles-apo-to-beligradi.html