Η προώθηση του 4ου στόχου βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ από το Συμβούλιο της Ευρώπης

Γράφει ο Αναστάσιος Κοσκερίδης

Ο σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να αναλύσει την προώθηση του τετάρτου στόχου για τη βιώσιμη ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από την πλευρά του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αρχικά, κρίνεται σκόπιμο να παρουσιαστεί ποιος είναι ο τέταρτος στόχος βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ. Ο τέταρτος στόχος λοιπόν αφορά τη διασφάλιση χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιης ποιότητας εκπαίδευσης και προώθηση ευκαιριών και δια βίου μάθησης για όλους.

Τι είναι όμως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών; Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών είναι ένας διεθνής οργανισμός, ο οποίος δημιουργήθηκε μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό τη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας. Ομοίως, το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ένας περιφερειακός διεθνής οργανισμός ο οποίος δημιουργήθηκε μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό την ομαλότερη συνεργασία σε πληθώρα ζητημάτων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών.

Αξίζει να αναφερθεί πως εντός του Συμβουλίου της Ευρώπης λαμβάνει χώρα Μόνιμη Διάσκεψη των Υπουργών Παιδείας. Η Διάσκεψη στις 11 κα 12 Απριλίου 2016 στις Βρυξέλλες υποστήριξε την προσπάθεια επίτευξης του τετάρτου στόχου βιώσιμης ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στα κράτη μέλη με τη βοήθεια του Συμβουλίου της Ευρώπης. Κεντρικό μέλημα αποτελεί η εκπαίδευση για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιπλέον, η Διευθύνουσα Επιτροπή Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Πρακτικής (CDPP), συμπεριέλαβε τον Οκτώβριου του 2016 τον τέταρτο στόχο βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ ως μόνιμο θέμα στις συνεδριάσεις της Ολομέλειας ανά εξάμηνο. Το κεντρικό θέμα ήταν η ανταλλαγή τρόπων υλοποίησης όσον αφορά την επίτευξη του τετάρτου στόχου βιώσιμης ανάπτυξης. Επίσης, το Συμβούλιο της Ευρώπης επιλέχθηκε ως ο ένας εκ των δύο περιφερειακών οργανισμών, όσον αφορά την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, από την Παγκόσμια Συντονιστική Επιτροπή SDG4-Education 2030 της UNESCO. Ο σκοπός είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης να παρουσιάζει συγκεκριμένες ιδέες και τρόπους υλοποίησης ως προς την επίτευξη του τετάρτου βιώσιμου στόχου του ΟΗΕ.

Ολόκληρη η δράση του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα της ποιοτικής εκπαίδευσης αναγράφεται στη σύσταση της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη για τη διασφάλιση της ποιοτικής εκπαίδευσης. Επίσης, το πρόγραμμα που παρέχεται από την Εκπαίδευση για τη Δημοκρατική Ιδιότητα του Πολίτη και την Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (EDC/HRE) συντελεί σημαντικά στην επίτευξη του τετάρτου στόχου βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η Γλωσσική Ένταξη Ενήλικων Μεταναστών (LIAM) παρέχει εκπαίδευση στους πρόσφυγες και στους μετανάστες. Ένα ακόμη εργαλείο το οποίο βοηθάει στην επίτευξη του τετάρτου στόχου για τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι το Ευρωπαϊκό Διαβατήριο Προσόντων για τους Πρόσφυγες. Βεβαίως στην επίτευξη του τετάρτου στόχου συμβάλει το  Σχέδιο δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη (2017-2019) (2017), διότι το Ευρωπαϊκό Διαβατήριο Προσόντων για τους Πρόσφυγες ανήκει στις δράσεις του σχεδίου. Επιπλέον, προσφέρεται στήριξη προς τα κράτη μέσω του προγράμματος συνεργασίας και ανάπτυξης ικανοτήτων.

 Ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης είναι μια Συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης που κατοχυρώνει οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών. Στο άρθρο 17 του Χάρτη αναφέρεται η νομική, κοινωνική και οικονομική προστασία των παιδιών και των νέων, αυτό όμως προϋποθέτει και την εκπαίδευση των νέων. Στην πρώτη παράγραφο του 15^ου άρθρου του Χάρτη αναφέρεται ότι είναι υποχρέωση των συμβαλλομένων κρατών να προσφέρουν εκπαίδευση στα άτομα με αναπηρίες καθώς και επαγγελματικό προσανατολισμό και κατάρτιση. Ο σκοπός είναι να μπορούν τα άτομα αυτά στο μέλλον να είναι ευπρόσδεκτα στην αγορά εργασίας.

Επίσης στο άρθρο 10 του Χάρτη αναφέρεται η εξασφάλιση γενικής και επαγγελματικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πανεπιστημιακής και μη πανεπιστημιακής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και άλλες μορφές επαγγελματικής κατάρτισης. Αναφέρεται επίσης η δημιουργία γεφυρών μεταξύ της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης και της πανεπιστημιακής και της μη πανεπιστημιακής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, αναγράφεται η θέσπιση μηχανισμών για την αναγνώριση των γνώσεων και της πείρας που αποκτώνται στο πλαίσιο της κατάρτισης/επαγγελματικής δραστηριότητας, προκειμένου να αποκτήσουν προσόντα ή να αποκτήσουν πρόσβαση στη γενική, τεχνική και πανεπιστημιακή τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, λαμβάνονται μέτρα για να κατακτηθεί η γενική δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τα γενικά προσόντα συναφή από την άποψη της επαγγελματικής ένταξης στην αγορά εργασίας. Τέλος, προβλέπεται θέσπιση μηχανισμών για την αναγνώριση των προσόντων που χορηγούνται από τη συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.

 Ένα ακόμη εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται από το Συμβούλιο της Ευρώπης για την επίτευξη του τετάρτου στόχου των Ηνωμένων Εθνών είναι το Πρόγραμμα εκπαίδευσης των επαγγελματιών του νομικού κλάδου (HELP). Το δίκτυο HELP των δικαστικών σχολών και των δικηγορικών συλλόγων των 47 χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι ο πρώτος πυλώνας του παραπάνω προγράμματος. Μαθήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων για επαγγελματίες νομικούς τα οποία πραγματεύονται θέματα ασύλου, καταπολέμηση των διακρίσεων, προστασία δεδομένων, εργασιακά δικαιώματα, κακομεταχείριση, εμπορία ανθρώπων, βιοηθική, παραποίηση ιατρικών προϊόντων και διεθνής συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις είναι ο δεύτερος πυλώνας του προγράμματος. Η μεθοδολογία για την ανάπτυξη των μαθημάτων και την υποστήριξη των Δικαστικών Σχολών και των Δικηγορικών Συλλόγων είναι ο τρίτος και τελευταίος πυλώνας του προγράμματος.

 Όσον αφορά το ευαίσθητο σημείο της εκπαίδευσης των Ρομά, έχει προβλεφθεί το Κοινό Πρόγραμμα «Σχολεία χωρίς αποκλεισμούς: κάνοντας τη διαφορά για τα παιδιά Ρομά (INSCHOOL)». Όσον αφορά το πρόγραμμα HELP, το οποίο προαναφέρθηκε, αξίζει να σημειωθεί ότι έχει τη δυνατότητα να έρχεται σε επαφή με ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό να εντάσσει μαθήματα δικαιωμάτων του ανθρώπου στα προγράμματα σπουδών, ιδίως σε νομικές σχολές. Αυτό έγινε επιτρεπτό σύμφωνα με τη σύσταση (2019)5 της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με το σύστημα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τομέα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης.

Στον τομέα των οικονομικών ζητημάτων η λύση δίνεται από την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB) η οποία μπορεί να χρηματοδοτήσει πληθώρα εκπαιδευτικών δράσεων. Μία από αυτές τις δράσεις είναι η δημιουργία κτηριακής υποδομής για οποιαδήποτε εκπαιδευτική χρήση. Μία άλλη δράση είναι η διαμόρφωση των κτηριακών αυτών υποδομών ώστε να είναι χρηστικά από άτομα με κινητικά προβλήματα. Μία ακόμη δράση που δύναται να χρηματοδοτηθεί από την Τράπεζα Ανάπτυξης είναι προγράμματα κατάρτισης του προσωπικού στον κοινωνικό και εκπαιδευτικό τομέα, η κατάρτιση των ανέργων και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Επίσης μπορούν να χρηματοδοτηθούν προγράμματα έρευνας που σχετίζονται με την εκπαίδευση αλλά και να χορηγηθούν φοιτητικά δάνεια.

Σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία της επίτευξης του τετάρτου στόχου για τη βιώσιμη ανάπτυξη διαδραματίζει το  Ψήφισμα 2283 (2019) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης – Εκπαίδευση και πολιτισμός: νέες εταιρικές σχέσεις για την αναγνώριση της προσωπικής ανάπτυξης και ικανοτήτων, το οποίο δίνει ώθηση στα κράτη να εντάσσουν νέες πολιτιστικές ικανότητες στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα. Επίσης, είναι αδύνατο να παραληφθεί ότι το Συνέδριο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών έχει εγκρίνει πληθώρα κειμένων τα οποία άπτονται της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Συμπερασματικά, γίνεται φανερό πως το Συμβούλιο της Ευρώπης ασχολείτο ούτως ή άλλως με εκπαιδευτικά ζητήματα. Βέβαια, το ζητούμενο αυτό έγινε περισσότερο συγκεκριμένο με τον τέταρτο στόχο που αφορά την ποιοτική εκπαίδευση του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Όμως, κυρίως λόγω του βάρους υλοποίησης όλων των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, καινοτομιών και ασφαλειών το επωμίζεται το κάθε κράτος – μέλος. Το Συμβούλιο της Ευρώπης παρέχει ένα πλαίσιο συζητήσεων και ανταλλαγής απόψεων καθώς και ένα όργανο κατευθυντηρίων γραμμών και αξιολογήσεων, και βέβαια μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως χρηματοδοτικό εργαλείο από τα κράτη – μέλη του για αμιγώς εκπαιδευτικά θέματα στην προκειμένη περίπτωση. Παραπάνω έγινε μία ανάλυση διαφόρων ζητημάτων που άπτονται στον τέταρτο στόχο για τη βιώσιμη ανάπτυξη, με κάποιες ενότητες του στόχου να έχουν ήδη επιλυθεί, κάποιες να επιλύονται και κάποιες να επιλύονται μελλοντικά. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί όμως είναι ότι υπάρχουν ακόμη 16 στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη που χρήζουν επίτευξης.      

Πηγές:

1. Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, Στόχος 4 – Ποιοτική Εκπαίδευση – Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ – Greece (unric.org), διαθέσιμο σε: https://unric.org/el/%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%87%ce%bf%cf%83-4-%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b5%ce%ba%cf%80%ce%b1%ce%b9%ce%b4%ce%b5%cf%85%cf%83%ce%b7/ , ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
2. Χάρτης Ηνωμένων Εθνών, διαθέσιμο σε: http://www.ifestosedu.gr/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B1/UNCHARTERETC%20(1).pdf , ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
3. Συμβούλιο της Ευρώπης, 05-05-1949, Καταστατικό του Συμβουλίου της Ευρώπης, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/001, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
4. Συμβούλιο της Ευρώπης, 4 Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/un-agenda-2030/goal-4, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
5. Συμβούλιο της Ευρώπης, Επιτροπή Υπουργών, Σύσταση CM/Rec(2012) 13 της Επιτροπής Υπουργών προς τα κράτη μέλη για τη διασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης, 12 Δεκεμβρίου 2012, διαθέσιμο σε: https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectId=09000016805c94fb, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
6. Συμβούλιο της Ευρώπης, Εκπαίδευση για τη Δημοκρατική Ιδιότητα του Πολίτη και την Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (EDC/HRE), διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/edc, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
7. Συμβούλιο της Ευρώπης, Γλωσσική Ένταξη Ενήλικων Μεταναστών (LIAM), διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/lang-migrants ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
8. Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκό Διαβατήριο Προσόντων για Πρόσφυγες, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/education/recognition-of-refugees-qualifications ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
9. Σχέδιο δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη (2017-2019) (2017), διαθέσιμο σε: https://edoc.coe.int/en/children-s-rights/7362-council-of-europe-action-plan-on-protecting-refugee-and-migrant-children-in-europe-2017-2019.html, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
10. Συμβούλιο της Ευρώπης, Εκπαίδευση, Προγράμματα ανάπτυξης ικανοτήτων και συνεργασίας, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/education/capacity-building, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
11. Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/european-social-charter, ανακτήθηκε στις 6-5-2021
12. Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, διαθέσιμος σε: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168048b059, ανακτήθηκε στις 6-5-2021
13. Συμβούλιο της Ευρώπης, HELP, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/help/, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.
14. Συμβούλιο της Ευρώπης, Ευρωπαϊκή Ένωση, κοινά σχολεία χωρίς αποκλεισμούς προγράμματος, κάνοντας τη διαφορά για τα παιδιά Ρομά, διαθέσιμο σε: https://pjp-eu.coe.int/en/web/inclusive-education-for-roma-children/home,  ανακτήθηκε στις 6-5-2021
15. Επιτροπή Υπουργών, Recommendation CM/Rec(2019)5 of the Committee of Ministers to member States on the system of the European Convention on Human Rights in university education and professional training διαθέσιμη σε: https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=090000168098396e, ανακτήθηκε στις 6-5-2021
16. Η τράπεζα κοινωνικής ανάπτυξης για την Ευρώπη, διαθέσιμο σε: https://coebank.org/en/, ανακτήθηκε στις 6-5-2021
17. Συμβούλιο της Ευρώπης, Κοινοβουλευτική Συνέλευση, Ψήφισμα 2283 (2019), Εκπαίδευση και πολιτισμός: νέες εταιρικές σχέσεις για την αναγνώριση της προσωπικής ανάπτυξης και των ικανοτήτων, διαθέσιμο σε: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=27713&lang=en ανακτήθηκε στις 6-5-2021
18. Συμβούλιο της Ευρώπης, Συνέδριο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/congress/home,  ανακτήθηκε στις 6-5-2021

Πηγή εικόνας: Συμβούλιο της Ευρώπης, 4 Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all, διαθέσιμο σε: https://www.coe.int/en/web/un-agenda-2030/goal-4, ανακτήθηκε στις 6-5-2021.