Γράφει η Κατερίνα Δίπλα
Στις 22 Οκτωβρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόοδο της Κροατίας αναφορικά με την εκπλήρωση όλων των απαραίτητων προϋποθέσεων για την προσχώρησή της στον χώρο Σένγκεν. Ένα θετικό αποτέλεσμα μιας σχεδόν τετραετούς διαδικασίας αξιολόγησης και συνεργασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας η Κροατία σημείωσε σταθερή πρόοδο για την εκπλήρωση όλων των προϋποθέσεων. Ένα σημαντικό βήμα το οποίο δίνει το «πράσινο φως» για την ένταξη της Κροατίας στον χώρο Σένγκεν, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας, Αντρέι Πλένκοβιτς.
Ειδικότερα, στις 6 Μαρτίου 2015, η Κροατία δήλωσε ότι είναι έτοιμη να αρχίσει τη διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής από την 1η Ιουλίου 2015, ενόψει της απόφασης του Συμβουλίου για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου Σένγκεν. Συγκεκριμένα, ο τότε πρωθυπουργός της Κροατίας, Ζόραν Μιλάνοβιτς είχε δηλώσει στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ύστερα από σύσκεψη της Επιτροπής για το συντονισμό και την επιτήρηση του μηχανισμού Σένγκεν ότι: «ένας από τους σημαντικότερους στόχους της κυβέρνησής μας είναι σε σύντομο χρονικό διάστημα από την ένταξη της Κροατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) -κι αυτό είναι διάστημα δύο ετών- η χώρα να είναι σε θέση να καταθέσει αίτηση για προσχώρηση στη ζώνη Σένγκεν. Αυτό σημαίνει ότι, από την 1η Ιουλίου του 2015, η Κροατία θα υποβληθεί σε αξιολόγηση, δηλαδή έλεγχο της ΕΕ, αν είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό ή όχι». Μετά τη «δήλωση ετοιμότητας» της Κροατίας, η διαδικασία αξιολόγησης Σένγκεν ξεκίνησε το 2016 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, δημιουργώντας έναν μηχανισμό αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου Σένγκεν υπό το γενικό συντονισμό της Επιτροπής.
Η αξιολόγηση Σένγκεν της Κροατίας πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013. Από τον Ιούνιο του 2016 έως τον Μάιο του 2019, ομάδες αποτελούμενες από εμπειρογνώμονες της Επιτροπής και των κρατών μελών επαλήθευαν την εφαρμογή των κανόνων και των προτύπων Σένγκεν από την Κροατία στους τομείς της προστασίας δεδομένων, της αστυνομικής συνεργασίας, της κοινής πολιτικής θεωρήσεων, της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, των επιστροφών, του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS), των πυροβόλων όπλων και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις. Κατά τις αξιολογήσεις αυτές, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στο σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και στη λειτουργία των αρχών που εφαρμόζουν τα σχετικά μέρη του κεκτημένου Σένγκεν. Η διαδικασία αυτή οδήγησε σε σειρά εκθέσεων αξιολόγησης που ενέκρινε η Επιτροπή κατά την περίοδο μεταξύ 2016 και 2019, με πορίσματα και αξιολογήσεις, καθώς και συστάσεις για την αποκατάσταση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν από το Συμβούλιο. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου και σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013, η Κροατία διαβίβασε στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στις σχετικές εκθέσεις αξιολόγησης. Με βάση τις ληφθείσες εκθέσεις παρακολούθησης, η Επιτροπή αξιολόγησε την πλήρη εφαρμογή των σχεδίων δράσης και ενημέρωσε την ομάδα εργασίας του Συμβουλίου για θέματα Σένγκεν σχετικά με την τακτική εφαρμογή των σχεδίων δράσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέφερε ότι, με βάση τα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιολόγησης Σένγκεν που ξεκίνησε το 2016, η Κροατία έλαβε τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσει ότι πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την πλήρη εφαρμογή των κανόνων και των προτύπων Σένγκεν. Σύμφωνα μάλιστα και με τη δήλωση του Προέδρου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ: «Συγχαίρω θερμά την Κροατία για τις προσπάθειες και την επιμονή της όσον αφορά την πλήρωση όλων των αναγκαίων προϋποθέσεων για την προσχώρησή της στον χώρο Σένγκεν. Μόνο με την ενότητα και την αλληλεγγύη μπορούμε να εξασφαλίσουμε έναν ισχυρότερο χώρο Σένγκεν. Ο κοινός μας στόχος πρέπει να είναι η διάδοση του επιτεύγματος του Σένγκεν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι τα κράτη μέλη θα λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε η Κροατία να καταστεί σύντομα πλήρες μέλος του Σένγκεν».
Ο χώρος Σένγκεν είναι ο μεγαλύτερος χώρος ελεύθερης μετακίνησης στον κόσμο, ο οποίος περιλαμβάνει 22 χώρες της ΕΕ, καθώς και 4 συνδεδεμένες χώρες εκτός ΕΕ, μέσω του οποίου δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να μεταβαίνουν ελεύθερα από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, χωρίς να αντιμετωπίζουν συνοριακούς ελέγχους, διευκολύνοντας έτσι τα ταξίδια, την εργασία και τη ζωή πέρα από τα σύνορα. Οι χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στον χώρο Σένγκεν πρέπει να υποβληθούν σε μια σειρά αξιολογήσεων προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εφαρμογή των κανόνων Σένγκεν. Εφόσον ελεγχθεί ότι πληρούνται όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Κροατίας όπου μελετάμε, εναπόκειται στο Συμβούλιο, κατόπιν διαβούλευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να λάβει οριστική απόφαση με ομοφωνία.
Όλη αυτή η προσπάθεια της Κροατίας είναι αποτέλεσμα μιας μακράς διαδικασίας αξιολόγησης και συνεργασίας προκειμένου να εκπληρώσει τα απαιτούμενα πρότυπα για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου Σένγκεν. Ο συνεχής έλεγχος από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, καθώς και η άμεση εφαρμογή σχεδίων δράσης από την ίδια τη χώρα, επέτρεψαν τη σταδιακή βελτίωση της ικανότητας της Κροατίας να ανταποκριθεί στις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εφαρμογή όλων των σχετικών μερών του κεκτημένου Σένγκεν, ενώ παράλληλα, η Επιτροπή συνέχισε να παρακολουθεί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Κροατία σχετικά με την προσχώρηση στον τομέα της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Η Επιτροπή, εν ολίγοις, φαίνεται ότι έχει ήδη αξιολογήσει επιτυχώς και έχει επιβεβαιώσει την πλήρη εφαρμογή των κανόνων Σένγκεν και θεωρεί ότι η Κροατία θα πρέπει να συνεχίσει να εργάζεται με συνέπεια για την εφαρμογή όλων των εν εξελίξει δράσεων, ιδίως στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες αυτές εξακολουθούν να πληρούνται. Η Επιτροπή επιβεβαιώνει, επίσης, ότι η Κροατία εξακολουθεί να εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που συνδέονται με το κεκτημένο Σένγκεν, όπως αναλήφθηκε στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης και καλεί το Συμβούλιο να συζητήσει την ανακοίνωση αυτή με στόχο την ενσωμάτωση της Κροατίας στον χώρο Σένγκεν σύμφωνα με την Πράξη Προσχώρησης του 2011. «Αφού γίνει πλήρες μέλος του Σένγκεν, θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση του χώρου Σένγκεν και θα εξασφαλίσει την καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ», σύμφωνα με δήλωση του Επίτροπου Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρη Αβραμόπουλου. Πρόκειται για μία σημαντική στιγμή, καθώς η Κροατία είναι το νεότερο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έκανε ένα μεγάλο βήμα προς την ένταξή της και στη Ζώνη Σένγκεν. Σε μια εποχή που τα υπόλοιπα Δυτικά Βαλκάνια φαίνεται να υστερούν, η Κροατία θεωρείται η μεγάλη επιτυχία της περιοχής.
Πηγές:
- Πιο κοντά στην ένταξη στη Σένγκεν η Κροατία, Euractiv, Ιανουάριος 20, 2017. Διαθέσιμο σε: https://www.euractiv.gr/section/periferiaki-politiki/news/pio-konta-stin-entaxi-sti-segken-i-kroatia/
- Την 1η Ιουλίου του 2015 καταθέτουμε αίτηση για ένταξη στη ζώνη Σένγκεν, Newsbeast, Μάιος 15, 2014. Διαθέσιμο σε: https://www.newsbeast.gr/world/arthro/680126/tin-1i-iouliou-tou-2015-katathetoume-aitisi-gia-edaxi-sti-zoni-sengen
- Αίτηση για ένταξη στη συνθήκη Σένγκεν καταθέτει η Κροατία, Εφημερίδα Η Καθημερινή, Μάιος 15, 2014. Διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/767309/article/epikairothta/kosmos/aithsh-gia-enta3h-sth-syn8hkh-sengken-kata8etei-h-kroatia
- Η Κομισιόν έδωσε το πράσινο φως στην Κροατία για ένταξη στη ζώνη Σένγκεν, Μακεδονία, Οκτώβριος 22, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.makthes.gr/i-komision-edose-to-prasino-fos-stin-kroatia-gia-entaxi-sti-zoni-sengken-240947
- «Πράσινο φως» από την Κομισιόν για την ένταξη της Κροατίας στη ζώνη Σένγκεν, Εφημερίδα Η Καθημερινή, Οκτώβριος 22, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.kathimerini.gr/1048265/article/epikairothta/kosmos/prasino-fws-apo-thn-komision-gia-thn-enta3h-ths-kroatias-sth-zwnh-sengken
- Schengen accession: Croatia on the way to join the Schengen Area, European Commission, October 22, 2019. Διαθέσιμο σε: https://europa.eu/rapid/press-release_IP-19-6140_en.htm
- Louise Miner & Symela Touchtidou, Croatia and the Schengen zone: find out how the country will protect its borders, Euronews, November 2, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.euronews.com/2019/11/01/croatia-and-the-schengen-zone-find-out-how-the-country-will-protect-its-borders
- European Commission confirms Croatia prepared for Schengen, Budapest Business Journal, October 25, 2019. Διαθέσιμο σε: https://bbj.hu/region/european-commission-confirms-croatia-prepared-for-schengen_173161
- Croatia Has Met All Technical Conditions to Join Schengen, Schengen Visa Information, July 29, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.schengenvisainfo.com/news/croatia-has-met-all-technical-conditions-to-join-schengen/
- Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου της 7ης Οκτωβρίου 2013 σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής της 16ης Σεπτεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν. Διαθέσιμο σε: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/TXT/?uri=CELEX%3A32013R1053
Πηγή εικόνας: Έτοιμη για τη ζώνη Σένγκεν η Κροατία, Ναυτεμπορική, Οκτώβριος 22, 2019. Διαθέσιμο σε: https://www.naftemporiki.gr/story/1526158/etoimi-gia-ti-zoni-sengken-i-kroatia