Γράφει η Θωμαϊς Σαρακινιώτη
Είναι γεγονός πως στο πέρασμα των χρόνων, η γυναικεία παρουσία στον χώρο της πολιτικής αποτελεί ζήτημα που διχάζει και προκαλεί συγκρούσεις τόσο εξωκομματικά όσο και – άτυπα ίσως – στο εσωτερικό του πολιτικού κόσμου. Εξετάζοντας μέσα από ένα επίκαιρο συμβάν την παραπάνω τοποθέτηση και χωρίς πολιτικούς χρωματισμούς και κομματικοποιημένες θέσεις, με τον θάνατο της Προέδρου του ΚΙΝΑΛ , Φώφης Γεννηματά η Ελλάδα έδειξε ένα άλλο πρόσωπο από αυτό που μας είχε συνηθίσει με τους πολιτικούς φανατισμούς και διχασμούς. Η θλίψη και η συγκίνηση που προκάλεσε εγχώρια για έναν άνθρωπο που έφυγε με ενεργό πολιτικό ρόλο αλλά και για μια γυναίκα που βρισκόταν σε έναν χώρο που οι έμφυλες ανισότητες κυριαρχούν , δείχνει ότι αρχίζει να υπάρχει μια ευαισθητοποίηση αλλά και αλλαγή στάσης σχετικά με το ζήτημα της γυναίκας στην πολιτική.
Για αιώνες ολόκληρους τα πολιτικά δικαιώματα θεωρούνταν ότι ήταν προνόμιο αποκλειστικά των ανδρών. Η γυναίκα άργησε πολύ να αποκτήσει ισότιμα πολιτικά δικαιώματα με τον άντρα. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα οι γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά το 1952. Στην χώρο λοιπόν των λήψεων αποφάσεων το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο καθώς λόγω κάποιων στερεότυπων που έχουν αναπαραχθεί επικρατεί η δυσπιστία των πολιτών για το αν μπορούν οι γυναίκες να κατέχουν μια πολιτική θέση ή να διοικούν υψηλόβαθμες θέσεις. Θέλοντας να μιλήσουμε με νούμερα μόλις το 10% των μελών των πολιτικών επιτροπών των κομμάτων που έχουμε στη Βουλή είναι γυναίκες και 1 στους 6 βουλευτές είναι γυναίκα. Ο παγκόσμιος χάρτης του ΟΗΕ δείχνει ότι ανάμεσα σε 174 χώρες η Ελλάδα καταλαμβάνει μόλις την 74η θέση όσον αφορά την συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική σε υπουργικές θέσεις.
Στην Ευρώπη οι γυναίκες αποτελούν μόνο το 36% του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ενδιαφέρον έχει η έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου (EIGE) για την ισότητα των φύλων με θέμα την ισότητα των φύλων στην εξουσία και τη λήψη αποφάσεων που διενεργήθηκε το 2015 και δείχνει ότι οι ηγέτες των περισσότερων πολιτικών κομμάτων στην ΕΕ είναι άνδρες. Ποσοστιαία οι γυναίκες αντιστοιχούσαν στο 13 % των ηγετών και στο 33 % των αναπληρωτών ηγετών των μεγάλων πολιτικών κομμάτων σε όλη την ΕΕ το 2014. Ενδιαφέρον έχει επίσης μια άλλη έκθεση του Παγκόσμιου Φόρουμ Γυναικών σε Κοινοβούλια και της Παγκόσμιας Τράπεζας σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που θέλουν να ξεκινήσουν μια πολιτική σταδιοδρομία. Αναλυτικότερα, οι γυναίκες λαμβάνουν μικρότερα ποσά χρηματοδότησης για τις καμπάνιες τους. Εκτός αυτού η έκθεση έδειξε ότι οι γυναίκες υποψήφιες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη κοινωνική πίεση και σύγχυση ρόλων όπως αυτών των συζύγων ή μητέρων και κατ’επέκταση για το πώς θα αντεπεξέλθουν στον ρόλο τους ως σύζυγοι ή μητέρες.
Τα ποσοστά μας δείχνουν την ευρύτερη εικόνα που επικρατεί στον πολιτικό βίο.Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν έχουν υλοποιηθεί προσπάθειες με το πέρασμα του χρόνου για την απάλειψη του προβλήματος . Στον Ευρωπαϊκό χώρο πολλά κράτη έχουν ενισχύσει τη δέσμευσή τους για την ισότητα των φύλων στη λήψη πολιτικών αποφάσεων και αυτό θεσπίζοντας υποχρεωτικές ή προαιρετικές ποσοστώσεις φύλου ώστε να επέλθει κάποια ισορροπία στην πολιτική και να υπάρξει κάποια πρόοδος στο κομμάτι της ισορροπίας των φύλων. Σύμφωνα με το EIGE λοιπόν , τα κράτη μέλη που υιοθέτησαν υποχρεωτικές ή προαιρετικές ποσοστώσεις είδαν αύξηση του αριθμού των γυναικών στην πολιτική.
Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν αύξηση κατά 10 %, με το αποτέλεσμα ο μέσος όρος συμμετοχής των γυναικών στα εθνικά κοινοβούλια το 2014 να φτάνει το 29 %. Τουναντίον, οι χώρες χωρίς ποσοστώσεις, η εκπροσώπηση των γυναικών ανήλθε στο 27 %, με ελάχιστη κατά μέσο όρο αύξηση την τελευταία δεκαετία. Οι ποσοστώσεις είναι ένα μέτρο που βελτίωσε την ισορροπία των φύλων. Δεν είναι αρκετό όμως και ούτε μπορεί να γίνει αποκλειστικά αποδοτικό μόνο του. Χρειάζονται περαιτέρω μέτρα, όπως είναι για παράδειγμα οι εκστρατείες για απαλοιφή στερεοτύπων και προκαταλήψεων ή δημόσιες συζητήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει αποφασιστικό χαρακτήρα και συνεχίζει να παλεύει για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών και για αυτό ενισχύει την στρατηγική της Επιτροπής για την ισότητα των φύλων την περίοδο 2016-2019. Ορίζει δηλαδή την προαγωγή της ισότητας των φύλων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων ως μία από τους έξι τομείς προτεραιότητας. Το ευρωπαϊκό αυτό σύμφωνο για την ισότητα των φύλων ανανεώνεται εκ νέου με δέσμευση του Συμβουλίου την περίοδο 2011-2020 και επιδιώκει ενεργότερα την συμμετοχή των γυναικών στον πολιτικό αλλά και οικονομικό βίο.
Εν κατακλείδι, είναι εμφανές πως η ισορροπία των φύλων στο πολιτικό προσκήνιο αποτελεί ζήτημα συζητήσεων και διχασμών για πολλά χρόνια. Αδιαμφισβήτητα όμως, ως κοινωνία έχουμε καταφέρει μια εξελικτική πορεία συγκριτικά με το παρελθόν και μια άμβλυνση των ανισοτήτων αναφορικά με την θέση των γυναικών. Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί πως η συμμετοχή των γυναικών συλλήβδην στα πολιτικά τετκταινόμενα είναι ολοένα και πιο ενεργή, αυξανόμενη και διεθνώς παρούσα. Κλείνοντας και δράττοντας της ευκαιρίας με το πρόσφατο παράδειγμα της χώρας μας, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου αποτελεί την πρώτη γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην ιστορία της Ελλάδας αποτελώντας εναρκτήρια δύναμη για μια νέα σελίδα στην χώρα και στην καθοριστική θέση της γυναίκας στην πολιτική. Είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε την πορεία αυτή και να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στον πολιτικό χώρο, κεφάλαιο το οποίο θα στηρίζει την διαφυλική ισότητα και θα στηρίζει την παρουσία της γυναίκας και την ισότιμη μεταχείριση της στην πολιτική.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-Observatory,European Charter for Equality of women and men in local life , Women in political decision-making positions Greece https://charter-equality.eu/exemple-de-bonnes-pratiques/women-in-political-decision-making-positions-greece.html
-Multimedia Center,Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο , Γυναίκες στην πολιτική: Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας 2019, 04/03/2019,https://multimedia.europarl.europa.eu/el/women-in-politics-international-women-s-day-2019_N01-PUB-190304-IWD_ev
-Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των φύλων, Ισότητα των φύλων στη λήψη
πολιτικών αποφάσεων https://eige.europa.eu/sites/default/files/documents/2016.1523_mh0116064eln_pdfweb_20170511095719.pdf
-Ρεβέκκα Πιτσίκα, Γυναίκες στην πολιτικής, 5/07/2019, Capital.gr https://www.capital.gr/me-apopsi/3369969/gunaikes-stin-politiki
-Παντελίδου-Μαλούτα Μάρω, Γυναίκες στην πολιτικη – Η πολιτική φυσιογνωμία των Ελληνίδων, GUTENBERG, 1992.
– Βίβιαν Ευθυμιοπούλου, Γυναίκες και πολιτική, Liberal, 8/03/2019.https://www.liberal.gr/apopsi/gunaikes-kai-politiki/243279