Γράφει η Όλγα Αντωνιάδου
Είναι γνωστό ότι, οι φεμινιστικές διαδηλώσεις στην Πολωνία κατά της απαγόρευσης των εκτρώσεων συνεχίζονται σταθερά εδώ και τέσσερα χρόνια από το 2016. Το αίτημα τους είναι το αυτονόητο για εμάς. Δηλαδή, η πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη έκτρωση και κατ’ επέκταση η πραγματική ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα. Εντούτοις, το 2020 στην Πολωνία το δικαίωμα στην έκτρωση τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Ειδικότερα, στις 22 Οκτωβρίου του 2020, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας αποφάσισε την απαγόρευση των αμβλώσεων στην χώρα, ακυρώνοντας την ρύθμιση του 1993 που επιτρέπει την άμβλωση σε περίπτωση σοβαρής δυσπλασίας του εμβρύου. Συγκεκριμένα, η πρόεδρος του Δικαστηρίου Γιούλια Πρτζιλέμπσκα, θεωρεί την συγκεκριμένη ρύθμιση «ασυμβίβαστη» με το Σύνταγμα της χώρας. Την ίδια θέση συμμερίζεται και το κυβερνών εθνικιστικό κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη», το οποίο κέρδισε την πλειοψηφία παρά τις αυστηρές καθολικές του αξίες. Η πολωνική κυβέρνηση μέσω του Δικαστηρίου αρκέστηκε στην «σχεδόν» καθολική απαγόρευση των εκτρώσεων, επιτρέποντας την συγκεκριμένη διαδικασία μόνο σε περίπτωση βιασμού, αιμομιξίας και σοβαρού κινδύνου για την υγεία της μητέρας. Αντισυνταγματική πλέον, θεωρείται η άμβλωση ακόμα και στην περίπτωση που το έμβρυο εμφανίσει προβλήματα ανατομικά, με ελάχιστες ή μηδαμινές πιθανότητες επιβίωσης.
Ωστόσο, σημαντική θέση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών παίρνει η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, η οποία αναφέρει ότι: « Το να καταργούμε το αιτιολογικό σχεδόν όλων των νόμιμων αμβλώσεων στην Πολωνία ισοδυναμεί με απαγόρευση και παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η δικαστική απόφαση σημαίνει παράνομες αμβλώσεις για όσες γυναίκες έχουν τη δυνατότητα και ακόμη μεγαλύτερη ταλαιπωρία για όσες δεν την έχουν». Δυστυχώς, η συγκεκριμένη μέρα, ίσως και να είναι η πιο σφοδρή εκδήλωση καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών στον 21ο αιώνα.
Σημαντική ήταν και η αντίδραση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και πρώην προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος υποστήριξε μέσω Twitter ότι: « Το γεγονός ότι εγείρεται το θέμα της άμβλωσης και η απόφαση αυτού του ψευδο-δικαστηρίου μεσούσης της πανδημικής καταιγίδας είναι περισσότερο από κυνικό. Είναι πολιτική ατιμία».
Σύμφωνα με τις στατιστικές της χώρας, η Πολωνία με πληθυσμό 38 εκατομμυρίων κατοίκων, κατέγραψε το 2019 επίσημα λιγότερες από 1.000 περιπτώσεις άμβλωσης, εκ των οποίων οι περισσότερες αφορούσαν την περίπτωση της μη αναστρέψιμης δυσπλασίας του εμβρύου. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, ο αριθμός των εκτρώσεων που συντελούνται παράνομα στην Πολωνία ή σε κλινικές του εξωτερικού αγγίζει σχεδόν τις 200.000 ετησίως. Αποτελεί γεγονός, λοιπόν, ότι μεγάλο ποσοστό γυναικών της χώρας είτε παραγγέλνουν χάπια άμβλωσης μέσω διαδικτύου, είτε στρέφονται σε ξένες χώρες και κλινικές, όπου επιτρέπεται η άμβλωση, για να πραγματοποιήσουν το δικαίωμα στο σώμα τους, το οποίο όμως δεν αποτελεί δικαίωμα στην χώρα τους, την Πολωνία. Αξίζει να αναφερθεί ότι, ακόμα και στις περιπτώσεις που επιτρέπεται η άμβλωση, οι γιατροί αρκετές φορές δεν δέχονται να προχωρήσουν σε επέμβαση για ηθικούς λόγους. Έτσι, λοιπόν, η Πολωνία μπαίνει πια στην λίστα με τις πιο «εχθρικές» χώρες για να ζει κάποιος και ειδικότερα οι γυναίκες. Μάλιστα η Ιρλανδία, η οποία μάχεται χρόνια για την απαγόρευση των αμβλώσεων, τη δεδομένη στιγμή έχει πιο ανεκτική προσέγγιση επί του θέματος από αυτή της Πολωνίας.
Όσον αφορά τις κινητοποιήσεις ενάντια στον νόμο για τις αμβλώσεις, αυτές υπήρξαν πολλές και με σημαντικό αντίκτυπο όχι τόσο το 2020, όσο τα προηγούμενα έτη. Μεγάλος αριθμός γυναικών και οργανώσεων προστασίας των δικαιωμάτων των γυναικών διαδήλωσαν ενάντια της νομικής αυστηροποίησης του νόμου, αλλά η πανδημία του Covid-19 στάθηκε και πάλι εμπόδιο στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αξιοσημείωτο αποτελεί το γεγονός ότι η Πολωνία, μαζί με άλλες 31 χώρες, υπέγραψε στις 23/10/2020 διακήρυξη κατά των αμβλώσεων, την οποία προώθησαν οι ΗΠΑ στον ΟΗΕ. Η συγκεκριμένη διακήρυξη υπογράφθηκε από χώρες, όπως είναι η Αίγυπτος, η Ινδονησία, η Βραζιλία, η Ουγκάντα, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, η Λιβύη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αποτελεί επόμενο, λοιπόν, μερικές από αυτές τις χώρες να συγκαταλέγονται στον κατάλογο των 20 χειρότερων χωρών διαμονής για τις γυναίκες. Κατάλογος ο οποίος συντάσσεται από το Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν. Μέσω της διακήρυξης, η οποία αποκαλείται «Συναίνεση της Γενεύης», οι υπογράφουσες χώρες είναι μεν υποχρεωμένες να προωθήσουν τα δικαιώματα και την υγεία των γυναικών, αλλά να απαγορεύσουν δε τις αμβλώσεις. Παρατηρείται λοιπόν, ότι ακόμα και σήμερα τα ανθρώπινα δικαιώματα άπτονται της κρατικής δικαιοδοσίας. Χωρίς να θεωρείται αυτονόητο ότι ένας άνθρωπος γεννιέται αποκτώντας τα δικαιώματα του εκ φύσεως, πόσο μάλλον όσον αφορά τις γυναίκες. Σημειώνεται επίσης, πως η εν λόγω διακήρυξη αποτέλεσε μια προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να αναπροσανατολίσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική προς μια πιο συντηρητική κατεύθυνση.
Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές ότι ακόμα και στον 21ο αιώνα τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αποτελούν ούτε κάτι αυτονόητο, ούτε κάτι δεδομένο εκ φύσεως. Παρά τους αγώνες πολλών γυναικών στο παρελθόν για την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων τους, τα αιτήματα τους συνεχίζονται να αμφισβητούνται όχι μόνο στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, αλλά και στα πλαίσια κυβερνητικών δραστηριοτήτων. Κρίνεται, λοιπόν, αναγκαία η παρέμβαση του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες, ώστε να καθοδηγήσει τις κρατικές πολιτικές και δραστηριότητες όλων των μελών προς την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει, μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες.
Βιβλιογραφία
Καθολική η απαγόρευση των εκτρώσεων στην Πολωνία, 23 Οκτωβρίου 2020, Ανακτήθηκε από : https://provocateur.gr/
Γεωργία Φέκου, Emma Specter, Πολωνία: Διαδηλωτές στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα για την απαγόρευση των εκτρώσεων στην χώρα, 24 Οκτωβρίου 2020, Ανακτήθηκε από : https://vogue.gr/
Σχεδόν πλήρης απαγόρευση της άμβλωσης στην Πολωνία, 22 Οκτωβρίου 2020, Ανακτήθηκε από : https://www.efsyn.gr/
Καθολική η απαγόρευση των εκτρώσεων στην Πολωνία, 22 Οκτωβρίου 2020, Ανακτήθηκε από : https://www.naftemporiki.gr/
Πολωνία : Σχεδόν πλήρης απαγόρευση των αμβλώσεων, 24 Οκτωβρίου 2020, Ανακτήθηκε από : https://www.kathimerini.gr/