γράφει ο Ανδρέας Πετρούσης
Το 1989, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε το σημαντικότερο κείμενο για τα δικαιώματα του παιδιού, τη «Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού». Την Σύμβαση την έχουν επικυρώσει 193 κράτη (το σύνολο των κρατών εκτός από τις ΗΠΑ και την Σομαλία), ενώ αποτελείται από 54 Άρθρα στα οποία καθορίζονται τα δικαιώματα που επιβάλλεται να απολαμβάνουν τα παιδιά, σε όποια χώρα του κόσμου και αν βρίσκονται. Συγκεκριμένα, το Άρθρο 32 αναφέρει πως «τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού να προστατεύεται από την οικονομική εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την εκπαίδευσή του ή να βλάψει την υγεία του ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινωνική ανάπτυξή του». Στην περίπτωση του Πακιστάν – παρόλο που έχει επικυρώσει την Σύμβαση- ο αριθμός των παιδιών που εργάζονται είναι πάνω από 8 εκατομμύρια (από τα 218εκατομμύρια παιδιών που εργάζονται παγκοσμίως και 62.1 εκατομμύρια σε 11 χώρες στην Ανατολική, Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Η παιδική εργασία έχει γίνει ένα σκοτεινό μέρος της καθημερινότητας της χώρας, με την εκμετάλλευση εκατομμυρίων παιδιών να γίνεται είτε από εύπορους πολίτες γηγενείς κατοίκους είτε από επιχειρηματίεςτων «ανεπτυγμένων χωρών».
Τα παιδιά στο Πακιστάν εργάζονται κατά κανόνα σε ανθυγιεινές εργασίες, ενώ καθημερινό είναι το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης τους. Η χώρα της Νότιας Ασίαςαποτελεί την πιο κραυγαλέα περίπτωση χώρας, η οποία έχει λάβει τα λιγότερα μέτρα για την κατάργηση της παιδικής εργασίας, ενώ ενδεικτικό της ανέχειας απέναντι στην παιδική εκμετάλλευση είναι το γεγονός ότι δέχεται ακόμα και εθελοντές μέχρι 16 ετών στο στράτευμά της. (όπως όμως και η Μεγάλη Βρετανία και ο Καναδάς). Και εάν κάποια παιδιά τα αναγκάζουν να δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες ώστε να επιβιώνουν, περίπου 250.000 παιδιά, γεννήθηκαν σκλάβοι. Είναι τα παιδιά «των ανθρώπων των τούβλων».
Η περίπτωση των παιδιών των τούβλων είναι η πιο κραυγαλέα περίπτωση ανθρώπινης εκμετάλλευσης και σκλαβιάς σε παγκόσμια κλίμακα. Η βιομηχανία του τούβλου αποφέρει στους ιδιοκτήτες των εργοστασίων δισεκατομμύρια, καθώς το τούβλο είναι το βασικό οικοδομικό υλικό του Πακιστάν. Στα εργοστάσια εργάζονται ολόκληρες οικογένειες στις οποίες παρέχονται πρόχειρα καταλύματα, φαγητό και νερό έναντι τιμήματος 25 δολαρίων την ημέρα. Καθώς όμως ο μισθός είναι μικρότερος από 5 δολάρια την ημέρα για όλη την οικογένεια, δημιουργείται ένα χρέος. Αυτό το χρέος, που μεγαλώνει κάθε μήνα, μεταβιβάζεται στο νεογέννητο παιδί, το οποίο από μικρή ηλικία αναγκάζεται να εργαστεί στις βιομηχανίες της χώρας, ώστε να εξαλείψει ένα χρέος που δεν δημιούργησε το ίδιο. Τα παιδιά αυτά, δεν έχουν την ευκαιρία να ζήσουν την παιδική ηλικία όπως εκατομμύρια άλλα παιδιά ανά τον κόσμο. Δεν πηγαίνουν σχολείο και σίγουρα δεν έχουν ελεύθερο χρόνο για να περάσουν όπως οι συνομήλικοι τους σε άλλες χώρες.
Στα ανωτέρω προστίθενται και οι άθλιες συνθήκες που επικρατούν στις βιομηχανίες της Λαχώρης και άλλων μεγάλων πόλεων του Πακιστάν. Το νερό είναι συνήθως μολυσμένο, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να χάνουν την ζωή τους καθημερινά. Επίσης συχνό είναι το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης των κοριτσιών από τα αφεντικά αλλά και από άλλους σκλάβους. Επιπρόσθετα, πολλά από αυτά τα παιδιά ζουν και εργάζονται μόνα τους, καθώς οι γονείς τους τα έχουν πουλήσει σε σκλαβοπάζαρα έναντι χρηματικής αμοιβής. Το τραγικότερο γεγονός είναι ότι, επειδή τα παιδιά είτε γεννήθηκαν σε καθεστώς σκλαβιάς, είτε μεγάλωσαν μέσα σε αυτό, δεν γνωρίζουν άλλη ζωή. Νομίζουν πως η μοναδική επιλογή τους είναι η σκλαβιά, να εργάζονται από μικρή ηλικία στα εργοστάσια.
Χαρακτηριστικές είναι και οι θρησκευτικές διακρίσεις που υφίστανται οι χριστιανοί σκλάβοι, ανάμεσα τους και παιδιά, από άλλους σκλάβους. Καθώς οι περισσότεροι εργάτες είναι ινδουιστές ή μουσουλμάνοι, οι χριστιανοί κατηγορούνται για βλασφημία, ενώ έχουν υπάρξει αθρόα περιστατικά βασανισμού και δολοφονιών. Αυτά κατά περιπτώσεις, έχουν συμβεί με την ανέχεια την εκάστοτε τοπικής αστυνομίας. Η διαφθορά που επικρατεί στο Πακιστάν, δεν θα μπορούσε να αφήσει εκτός τα σώματα ασφαλείας της χώρας. Παρόλο που από το 1990 το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας (μεταξύ καθαιρέσεων Πρωθυπουργών, απαγορεύσεων εκλογών και αθωώσεων βιαστών) έκρινε αντισυνταγματική την καταναγκαστική εργασία και την απαγόρευσε, τίποτα δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα. Ο νόμος ποτέ δεν εφαρμόστηκε, οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων τούβλων δεν τιμωρούνται παρόλο που μέχρι σήμερα εκμεταλλεύονται τους εργάτες και τα παιδιά. Ενώ ο νόμος ορίζει ποινή φυλάκισης για τους παραβάτες – ιδιοκτήτες, τελικά φυλακίζονται οι εργάτες που προσπαθούν να γλιτώσουν από τη δουλεία. Φυλακίζονται τα παιδιά που επιθυμούν να πάνε στο σχολείο.
Σε όλες τις κακοποιήσεις, τις καταγγελίες, την σκλαβιά και τον θάνατο παιδιών, η κυβέρνηση του Πακιστάν, μέχρι σήμερα δεν έχει να επιδείξει κανένα πλάνο αντιμετώπισης. Το πρόβλημα της σκλαβιάς των παιδιών και των ανθρώπων εν γένει, αντί να συρρικνώνεται, μεγαλώνει καθημερινά. Η διαφθορά που έχει διεισδύσει σε όλους τους τομείς της πολιτικής (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πρώην Πρόεδρος του Πακιστάν Ασίφ Άλι Ζαρντάρι, που συνελήφθη για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και για πλαστούς τραπεζικούς λογαριασμούς), δεν επιτρέπει στα παιδιά να ατενίσουν το μέλλον με αισιοδοξία.
Όσο το Άρθρο 32 της «Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» αποτελεί για τους κυβερνώντες της χώρας μία απλή σελίδα σε ένα χαρτί, τόσο η ζωή ενός παιδιού στα εργοστάσια της, θα έχει αξία μικρότερη από ένα τούβλο που κατασκευάζει το παιδί αυτό. Τα μέτρα κατά της διαφθοράς, ταυτόχρονα με εντατικοποίηση των ελέγχων για δουλεία στις βιομηχανίες, είναι οι μόνες λύσεις για την αποτροπή του φαινομένου της ύπαρξης σύγχρονων σκλάβων αλλά και αυτού της παιδικής εργασίας. Το πρόβλημα της παιδικής δουλείας και εργασίας, έχει ριζική επίδραση στην κοινωνία του Πακιστάν, θεωρείται μέρος της καθημερινότητας. Κανένας δεν θα έπρεπε να έπρεπε να στερείστα παιδιά το δικαίωμα στην ζωή, στην ελευθερία και στην μόρφωση.