Τι συμβαίνει στις επιχειρήσεις όταν ο σκοπός δεν είναι πλέον το κέρδος;
Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρήνος
Το ξέσπασμα του ιού COVID-19 αποτέλεσε και αποτελεί μεγάλο πλήγμα για την παγκόσμια υγεία. Η έννοια της λέξης «κρίση» διαφοροποιείται, πλέον, καθώς ο οικονομικός είναι μόνο ένας από τους παράγοντες, που έχουν επηρεαστεί το τελευταίο διάστημα.
Η ανθρώπινη ψυχολογία και η υγεία έρχονται σε καθημερινή «προστριβή» με τις συνέπειες του ιού, οι οποίες κινδυνεύουν να γίνουν κάτι παραπάνω από μόνιμες. Συνέπειες επέφερε η εμφάνιση του ιού και στην παγκόσμια οικονομία, με τρανταχτό παράδειγμα, την απώλεια 400 δισεκατομμυρίων ευρώ από μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, από το τέλος του Ιανουαρίου, γεγονός που έχει ήδη επιφέρει την απώλεια θέσεων εργασίας σε εκατομμύρια πολίτες παγκοσμίως, με τους οικονομολόγους της ομοσπονδιακής τράπεζας του St. Louis να εκτιμούν, ότι μόνο στην Αμερική, η ανεργία θα φτάσει σε ποσοστό του 32%, καθώς αναμένεται απώλεια έως και 47 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.
Επιπλέον, η παγκόσμια αδράνεια λόγω του ιού, δεν έπληξε μόνο τις εταιρίες κολοσσούς, που κυριαρχούν στο διεθνές εμπόριο, αλλά μεγάλο ήταν το πλήγμα και στη βιωσιμότητα πληθώρας start-up επιχειρήσεων, που σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο και την ελπίδα ανάκαμψης τόσο για την ελληνική οικονομία όσο και για την παγκόσμια αγορά.
Ο αντίκτυπος του ιού στην οικονομία των Start–ups
Οι επιχειρήσεις Start-ups ή αλλιώς “νεοφυείς επιχειρήσεις” ήρθαν στο φως τα τελευταία χρόνια και κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα του εμπορίου σε τομείς, όπως αυτοί της υγείας, ψηφιακής τεχνολογίας, μόδας κ.α. Κατά βάση, αυτού του είδους τα μοντέλα εταιριών αντιμετωπίζουν υψηλά ποσοστά αποτυχίας και αβεβαιότητας όσον αφορά τη ζωτικότητα τους, αλλά αυτό δεν εμπόδισε, έως τώρα, πλήθος επενδυτών να πιστέψουν στις πρωτοποριακές ιδέες και στις καινοτομίες, που προσφέρουν, αποδίδοντας έτσι σε αυτές χρηματοδοτήσεις της τάξεων εκατομμυρίων. Πράγματι, πολλές εταιρίες, που ξεκίνησαν ως Start-ups έχουν ήδη καταλάβει ουσιώδη θέση στο διεθνές εμπόριο, με την παγκόσμια οικονομία – αξία αυτών να φτάνει το ποσό των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για το διάστημα 2016-2018.
Τους τελευταίους μήνες η πανδημία έχει επηρεάσει και την οικονομία τον «οικοσυστημάτων» των Start-up επιχειρήσεων και σύμφωνα με την έρευνα της Startup Genome, η οποία είναι, κορυφαία συμβουλευτική και ερευνητική εταιρία, ακόμα και για δύο μήνες εμπορικής αδρανοποίησης, αυτές οι επιχειρήσεις θα χάσουν περίπου το επενδυτικό ποσό των 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για το έτος 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, χώρες με πλούσια ιστορία στη στήριξη τέτοιων επιχειρήσεων όπως η Κίνα, έχουν ήδη ελαττώσει τις συμφωνίες επενδύσεων σε ποσοστό ύψους 50-57% από την αρχή της νέας κρίσης. Επιπροσθέτως, η συνεχής πτώση των επενδυτικών κεφαλαίων δημιούργησε, ήδη, σύγχυση στο διεθνές οικονομικό φόρουμ, με οργανισμούς, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να ανησυχούν, ότι η επερχόμενη ύφεση θα είναι παρόμοια με αυτές των περιόδων 2000-2001 και 2007-2009. Τότε, είχε παρατηρηθεί, σε παγκόσμιο επίπεδο, πτώση των επενδύσεων σε ποσοστό ύψους 21.6 – 29.3% (περίπου δηλαδή 86.4 δισεκατομμύρια δολάρια) μέσα σε δώδεκα μήνες, γεγονός, που κρούει τη θύρα του κινδύνου για την πορεία πολλών Start-up στα επόμενα έτη.
Προοπτικές και νέες ευκαιρίες εν μέσω κρίσης
Πάντα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Η ιστορία έδειξε, ότι τέτοιες κρίσεις εκτός από τον επικείμενο οικονομικό όλεθρο, μπορούν να προσφέρουν και νέες ευκαιρίες. Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων περιόδων ύφεσης, δημιουργήθηκαν μεγάλες εταιρίες, «Μονόκεροι», δηλαδή Start-ups με αξία άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίου, όπως η Airbnb, που εκμεταλλευόμενες την υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς ανέπτυξαν το μέγεθος της συνολικής τους αξία στα 145.2 δισεκατομμύρια δολάρια. Σήμερα, διανύοντας την COVID-19 περίοδο, ήδη κάποιες εταιρίες κάνουν το «ντεμπούτο» τους και κερδίζουν την αγορά. Το γεγονός, ότι οι Start-up επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν από αντισηπτικά – απολυμαντικά είδη, μέχρι νέες εφαρμογές για ευκολότερη εργασία ή απλή διασκέδαση στο σπίτι, δίνει την ευκαιρία σε κάποιες νέες ή υπάρχουσες εταιρίες να «απαντήσουν» με την σειρά τους στην πρόσφατη ζήτηση.
Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η εταιρία UVIS (UV-Innovative Solutions), η οποία ιδρύθηκε από δύο νέους εφευρέτες το 2016. Κατά τη διάρκεια του ιού H1N1 το 2010, οι ιδρυτές της εταιρίας επηρεαζόμενοι από την, τότε, πανδημία, δημιούργησαν μία πατέντα για απολύμανση των χειρολισθηρών των κυλιόμενων σκαλών με τη χρήση υπεριωδών ακτινών (UV-Light), η οποία δεν άργησε να γίνει ανάρπαστη σε πολλές χώρες, από την Ευρώπη μέχρι την και την Αυστραλία. Αυτή τη χρονιά η UVIS ξεπέρασε τις ετήσιες προσδοκίες της σε κέρδος μόνο από τους πρώτους δύο μήνες, καθώς η ζήτηση του προϊόντος της έχει φτάσει στα ύψη με χώρες όπως η Ασία να δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά η επιτυχία δεν σταματάει εκεί, διότι η ανάγκη για περισσότερη υγιεινή, οδήγησε την εταιρία στο να λανσάρει ένα νέο προϊόν, το TiTANO, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από μία αντιβακτηριδιακή επικάλυψη, που εφαρμόζεται μέσω τεχνικών ηλεκτροψεκασμού, η οποία αναστέλλει την ικανότητα των μικροοργανισμών να αναπτύσσονται στις επιφάνειες. Με ρυθμό εξαφάνισης των μικροβίων έως και σε ποσοστό 99,99%, καθώς και με εφαρμογή σε μέρη, όπως κουμπιά ανελκυστήρων, χειρολαβές, εσωτερικό αυτοκινήτου αλλά και σε συστήματα κλιματισμού, το προϊόν δεν άργησε να ανελιχτεί στην κορυφή της αγοράς. Η εταιρία UVIS αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα από τις εταιρείες, οι οποίες τόσο στον τομέα της υγιεινής όσο και στον ευρύτερο τεχνολογικό τομέα, χρησιμοποιούν τις ευκαιρίες – ανάγκες που προσφέρει η σημερινή κρίση και σε συνδυασμό με την εφευρετικότητα τους αλλά και την άρτια στρατηγική πωλήσεων που διαθέτουν, καταφέρνουν να βγουν νικητές από την όλη κατάσταση.
Το ένα χέρι νίβει το άλλο
Τι συμβαίνει λοιπόν στις επιχειρήσεις όταν ο σκοπός δεν είναι πλέον το κέρδος; Τη στιγμή που αποθέματα υγείας μειώνονται σημαντικά, έχει παρατηρηθεί η ένταση του αισθήματος της ανθρώπινης αλληλεγγύης, δημιουργώντας έτσι μία αλυσιδωτή αντίδραση. Εταιρίες γίγαντες, όπως η ΙΚΕΑ, η Johnson & Johnson, η Microsoft, η LVMH, και άλλες, συνδράμουν στη σημερινή κατάσταση, είτε έμμεσα, βελτιώνοντας τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων τους, είτε άμεσα, δωρίζοντας ή κατασκευάζοντας προϊόντα υγείας, στα οποία υπάρχει μεγάλη ζήτηση ή ακόμα και έλλειψη. Στον ίδιο ακριβώς ρυθμό μπαίνουν και μικρότερες εταιρίες Start-ups, που τόσο στην Ευρώπη όσο και εξωτερικά αυτής, χρησιμοποιούν κάθε διαθέσιμο μέσο με σκοπό την καταπολέμηση του ιού.
Όπως ήταν φυσικό, από αυτή την κατάσταση δεν λείπει και η Ελλάδα, καθώς τον τελευταίο καιρό, δράσεις συνεργασίας όπως αυτή της COVID – 19 Response Greece αλλά και της Hellas COVID19 3D Printing Supplies, χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες που διαθέτουν, κυρίως αυτές της τρισδιάστατης εκτύπωσης και δημιουργούν χιλιάδες απαραίτητα προϊόντα εξοπλίζοντας έτσι τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, που μάχονται σε ολόκληρη την χώρα. Η υιοθέτηση ενός κοινού στόχου, η συνεργασία και η αλληλεγγύη παρακινούν πολλούς ανθρώπους, είτε αυτοί είναι μέλη μίας μεγάλης ή μικρής εταιρίας, είτε καθημερινοί επαγγελματίες που μπορεί ακόμη να δουλεύουν από το σπίτι τους, να διαθέσουν κάθε μέσο και γνώση ώστε να βοηθήσουν. Χρηματικές απολαβές μηδενικές, ικανοποίηση στόχου, ανεκτίμητη.
“Στην διάρκεια της ιστορίας, έρχεται μία ώρα που η ανθρωπότητα καλείται να μεταπηδήσει σε ένα νέο επίπεδο συνείδησης για να φτάσει ένα υψηλότερο ηθικό έδαφος. Μία ώρα, που πρέπει να ξεφορτωθούμε τους φόβους μας και να δώσουμε την ελπίδα ο ένας στον άλλον. Αυτή η ώρα είναι τώρα”.
Wangarĩ Muta Maathai, winner of Nobel Peace Prize.
Βιβλιογραφία:
1. Jeff Cox: Coronavirus job losses could total 47 million, unemployment rate may hit 32%, Fed estimates, Mar 30 2020, CNBC. Available at: https://www.cnbc.com/2020/03/30/coronavirus-job-losses-could-total-47-million-unemployment-rate-of-32percent-fed-says.html
2. Sophie Hardach: As Greece emerges from bailout, here are 5 things you need to know, Aug 20 2018, World Economic Forum. Available at: https://www.weforum.org/agenda/2018/08/as-greece-emerges-from-bailout-here-are-5-things-you-need-to-know?utm_source=Facebook%20Videos&utm_medium=Facebook%20Videos&utm_campaign=Facebook%20Video%20Blogs
3. Dane Stragler: What COVID-19 Means For Startup Ecosystems—And What Can Be Done, Apr 1 2020, Forbes. Available at:https://www.forbes.com/sites/danestangler/2020/04/01/what-covid-19-means-for-startup-ecosystems-and-what-can-be-done/
4. JF Gauthier: The Impact of COVID-19 on Global Startup Ecosystems, Mar 2020, Startup Genome. Available at: https://startupgenome.com/reports/covid-19-impact-startup-ecosystems
5. Coronavirus and the economy: World ‘clearly’ in recession, IMF says, Mar 27 2020, Deutsche Welle. Available at: https://www.dw.com/en/coronavirus-and-the-economy-world-clearly-in-recession-imf-says/a-52943601
6. Paul Polman: How responsible businesses can step forward to fight coronavirus, Mar 20 2020, World Economic Forum. Available at:https://www.weforum.org/agenda/2020/03/covid-responsible-businesses-during-the-coronavirus-pandemic/
7. Mathilda Jordanova-Duda: Startups get a coronavirus boost, Mar 29 2020, Deutsche Welle. Available at: https://www.dw.com/en/startups-get-a-coronavirus-boost/a-52945730
8. Lucas DiPietrantonio: What COVID-19 Means for Ecommerce Startups, Apr 3 2020, Entrepreneur Europe. Available at: https://www.entrepreneur.com/article/348592
9. Andrew Winsotn: Is the COVID-19 Outbreak a Black Swan or the New Normal?, Mar 16 2020, MIT Sloan Management Review. Available at: https://sloanreview.mit.edu/article/is-the-covid-19-outbreak-a-black-swan-or-the-new-normal/
10. ΤΑΣΟΣ ΖΑΧΟΣ: Covid-19 Response Greece: Όταν το ταλέντο, η τεχνολογία και η θέληση για προσφορά «εξοπλίζουν» τους γιατρούς της χώρας, Apr 4 2020, Fortune Greece. Available at: https://www.fortunegreece.com/article/covid-19-response-greece-otan-to-talento-i-technologia-ke-i-thelisi-gia-prosfora-exoplizoun-tous-giatrous-tis-choras/
11. Στράτος Λούβαρης: Εθελοντές κατασκευάζουν μάσκες από 3D εκτυπωτές για τα νοσοκομεία, Mar 26 2020, GR TIMES. Available at: https://www.grtimes.gr/simantika/ethelontes-kataskeyazoyn-maskes-apo-3d-ektypotes-gia-ta?_route_=simantika/ethelontes-kataskeyazoyn-maskes-apo-3d-ektypotes-gia-ta&_route_=ellada%2Fygeia%2Fethelontes-kataskeyazoyn-maskes-apo-3d-ektypotes-gia-ta
ΣΚΑΪ: Εθελοντές κατασκευάζουν μάσκες από 3D εκτυπωτές για τα νοσοκομεία, Mar 26 2020,ΣΚΑΪ. Available at: https://www.skai.gr/news/technology/koronoios-ta-nea-stoixeia-gia-ti-noso-stin-ellada-kai-ton-kosmo-se-diadrastiko-xarti