Η αλλαγή ηγεσίας στην ΠΓΔΜ έφερε νέο αέρα στο πεδίο των διπλωματικών διεργασιών για τη χώρα των Βαλκανίων. Η εσωτερική κρίση και ο φόβος διάλυσης του κρατιδίου έφερε στο προσκήνιο όλες εκείνες τις εκκρεμότητες που μπλοκάρουν τη χώρα απ’ το να γίνει μέρος στους πυλώνες σταθερότητας της Ευρώπης: την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Η τακτική επαναφοράς των Σκοπίων στο διεθνές γίγνεσθαι
Μετά από μια πολύ δραματική περίοδο στα εσωτερικά της χώρας, που κατέληξε σε ανακωχή μεταξύ των δυο μεγάλων κομμάτων, ο νέος πρόεδρος των Σκοπίων ακολούθησε τη συνήθη τακτική της εξωστρέφειας προκειμένου να επαναφέρει τη χώρα του ύστερα από αρκετών μηνών εσωστρέφεια, στο διεθνές γίγνεσθαι των διπλωματικών επαφών και συμφωνιών.
Σε μια χώρα που ισορροπεί μέσα σε ένα πιεστικό περιβάλλον όπως αυτό των Βαλκανίων, πρώτος στόχος είναι η ένταξη σε συμμαχίες που θα διασφαλίσουν τη σταθερότητα, την ασφάλεια και τελικά την υπόσταση του κράτους.
Γι’ αυτό το λόγο και οι πρώτες εξαγγελίες και δεσμεύσεις των μεγάλων κομμάτων της χώρας ήταν η ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Μια ένταξη που βρέθηκε προ των πυλών, στην περίπτωση του ΝΑΤΟ, αλλά μπλοκαρίστηκε εξαιτίας της μη λύσης στο ονοματολογικό, μια διμερή διαμάχη με την Ελλάδα που μετράει πάνω από μια 20ετία.
Η ουσία της στρατηγικής των Σκοπίων είναι να προσπαθήσει να κλείσει όλα τα ανοικτά μέτωπα και να αντιμετωπίσει χωρίς πιέσεις, το θέμα του ονόματος που θα ξεκλειδώσει για τη χώρα του νέες προοπτικές, δίνοντας παράλληλα σαφές πολιτικό προβάδισμα στο κυβερνητικό συνασπισμό έναντι της αντιπολίτευσης του κόμματος Γκρουέφσκι.
Επίθεση φιλίας στη Βουλγαρία
Το πρώτο βήμα επαναπροσέγγισης των γειτόνων έγινε με την υπογραφή του Συμφώνου Φιλίας της ΠΓΔΜ με τη Βουλγαρία. Μια ενέργεια που για πολλά χρόνια είχε παγώσει καθώς οι ιστορικές διεκδικήσεις των Σκοπίων έθεταν σοβαρά ζητήματα για το εθνικό, γλωσσικό και πολιτισμικό προβάδισμα της Βουλγαρίας στην περιοχή.
Η Βουλγαρία, έχοντας κάνει όλα τα απαραίτητα βήματα (είσοδος στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.) μπορεί σήμερα να αποτελεί το πρότυπο βαλκανικής χώρας που απέδρασε από την περιφερειακή σκοτοδίνη των ανταγωνισμών των Βαλκανίων, κοιτώντας το μέλλον με αισιοδοξία.
Η εξομάλυνση των σχέσεων της ΠΓΔΜ με τη Βουλγαρία, δημιούργησε το απαραίτητο βατήρα για την περαιτέρω συνεργασία των δυο χωρών, στην προσπάθεια της κυβέρνησης των Σκοπίων να διασφαλίσει τη συγκατάθεση της Σόφιας στην εισδοχή του στο ΝΑΤΟ αρχικά και στη συνέχεια στην Ε.Ε.
Εξομάλυνση του αλβανικού μετώπου
Η σχέση των Σκοπίων με την Αλβανία αποτελεί άλλον έναν κρίσιμο παράγοντα στην ισορροπία της κυβέρνησης των Σκοπίων, καθώς το αλβανικό στοιχείο στηρίζει την παρούσα κυβέρνηση και έδωσε λύσεις στο πολιτικό χάος που δημιούργησε η αντιπαράθεση με τον Γκρουέφσκι.
Η Αλβανία, ως παράγοντας που ενδεχομένως θα μπορούσε να δημιουργήσει προσκόμματα στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, έχει κάνει βήματα προκειμένου να καθιερωθεί ως κράτος-βαρόμετρο για την σταθερότητα της περιοχής. Η τελευταία άτυπη συνάντηση που φιλοξένησε στο Δυρράχιο τους εκπροσώπους των Δυτ. Βαλκανίων και τον επίτροπο Χαν, έστειλε πολλά μηνύματα προόδου στις σχέσεις των δυο χωρών και ήταν μια καλή ευκαιρία να επιβεβαιωθεί το καλό κλίμα.
Την ίδια ώρα, η ΠΓΔΜ επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να παραμείνει ουδέτερη στην ψηφοφορία για την είσοδο του Κοσόβου στην UNESCO, κρατώντας έτσι τις κατάλληλες ισορροπίες με τη Σερβία.
Λήξη συναγερμού για Σερβία-Σκόπια
Οι αποκαλύψεις για τις κινήσεις των μυστικών υπηρεσιών των Σκοπίων στη Σερβία δημιούργησαν αρχικά σοβαρές αναταράξεις και ανάκληση του διπλωματικού προσωπικού της σερβικής πρεσβείας από τα Σκόπια.
Η εξομάλυνση των σχέσεων των δυο πλευρών επήλθε μετά από πυροσβεστικές παρεμβάσεις τρίτων αλλά και των δυο ηγετών Σερβίας και Σκοπίων. Η Σερβία χρησιμοποίησε ακόμα και το θέμα της αναγνώρισης των Σκοπίων με το συνταγματικό τους όνομα, ως μέτρο πίεσης στη γείτονα χώρα, εντάσσοντας το στη διπλωματική της φαρέτρα, χωρίς όμως περαιτέρω χρήση του.
Η “λήξη συναγερμού” στο συγκεκριμένο ζήτημα ήταν εξόχως σημαντική για τα Σκόπια καθώς τα κοινά προβλήματα των δυο χωρών με το αλβανικό στοιχείο είναι δεδομένα.
Στόχος: Ελλάδα
Η Ελλάδα, ο μεγάλος πονοκέφαλος για την εξωτερική πολιτική των Σκοπίων, παρά την παρεμβολή της οικονομικής κρίσης και της αποδυνάμωσης της, παραμένει ο βασικός κρίκος προκειμένου τα Σκόπια να μπορέσουν να εισέλθουν στο “club των ισχυρών”.
Τυχόν νέες προτάσεις του ΟΗΕ θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μια καλή ευκαιρία για επανέναρξη των συνομιλιών. Η αρχή έγινε με τις συναντήσεις του Ν. Κοτζιά αλλά και την πρόθεση των Σκοπίων να κατασιγάσουν τις αλυτρωτικές κορώνες, μια τακτική που ακολουθούσε κατά κόρον ο Γκρουέφσκι.
Το στοίχημα για τη γείτονα είναι η πίεση της Ελλάδος από ευρωπαϊκούς και ευρωατλαντικούς παράγοντες προκειμένου να δεχτεί την είσοδο των Σκοπίων έστω και με την προσωρινή της ονομασία. Κάτι τέτοιο φυσικά, θα αφαιρούσε το μοναδικό τροχοπέδη της χώρας μας στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Όμως, δεν παύει να είναι μια λύση που στο εξωτερικό φαντάζει λογική!
Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε είναι πως η πίεση είναι στο στρατόπεδο των Σκοπίων και ιδιαίτερα της κυβέρνησης η οποία έχει να αντιμετωπίσει την εσωτερική αστάθεια και την εξωτερική της αδυναμία.
πηγές:
Αλ. Π. Μαλλιάς, Αθήνα και Σκόπια: Επίμετρο μιάς επίσκεψης που μπορεί να οδηγήσει σε επίλυση του θέματος της ονομασίας;, mignatiou.com, 06/09/2017
Αλ. Π. Μαλλιάς, Η ΠΓΔΜ, η Βουλγαρία και εμείς, Καθημερινή, 30/08/2017
Σύμφωνο φιλίας μεταξύ ΠΓΔΜ – Βουλγαρίας, Καθημερινή, 01/08/2017