Γράφει η Καλλιόπη Λένναξ
Βάσει των βουλευτικών εκλογών που πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο 2017 και κατόπιν των δεσμεύσεών της για αναμόρφωση του συστήματος διαχείρισης μεταναστών της χώρας, η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε το νέο σύστημα που θα εξασφάλιζε τη μείωση της μετανάστευσης σε βιώσιμα επίπεδα. Η αρχηγός του Συντηρητικού κόμματος, Τερέζα Μέι,δεσμεύτηκε να εφαρμόσει ένα σύστημα αποδοχής μεταναστών που θα βασίζεται στις ικανότητες και όχι στην εθνικότητα των ατόμων, ευελπιστώντας να μειώσει, έτσι, από εκατοντάδες χιλιάδες σε δεκάδες χιλιάδες τους μετανάστες που εισέρχονται ανά έτος στη χώρα.
Ειδικότερα, το νέο σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης που θα τεθεί σε εφαρμογή μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου των 21 μηνών, τον Δεκέμβριο 2020, θα τερματίσει την ειδική μεταχείριση των ευρωπαίων πολιτών και θα δίνει προτεραιότητα σε εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης, διατηρώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, την μετανάστευση προσώπων με χαμηλή εξειδίκευση σε χαμηλά επίπεδα. Μετά την εγκατάστασή τους, οι πρώτοι θα λαμβάνουν πενταετή βίζα εργασίας, με εξαίρεση τους εποχιακούς εργαζόμενους και απασχολούμενους σε αγροτικές εργασίες. Την ίδια στιγμή, όσοι επιθυμούν να μεταναστεύσουν και να εργαστούν στο Ηνωμένο Βασίλειο χρειάζεται να πληρούν ορισμένες ελάχιστες μισθολογικές προϋποθέσειςκαι να μην διεκδικούν θέσεις εργασίας που δύνανται να καλυφθούν από το εγχώριο εργατικό δυναμικό. Το κριτήριο αυτό οδήγησε στονκαθορισμό ενός κατώτατου ορίου ακαθάριστου εισοδήματος ύψους 30.000 λιρών ανά έτος, γεγονός που έχει σχολιαστεί ποικιλοτρόπως, καθώς ενδέχεται να στερήσει σε εργαζόμενους της υγειονομικής περίθαλψης ή της κοινωνικής πρόνοιας την πενταετή βίζα. Από την άλλη πλευρά, ο Υπουργός Εσωτερικών της Αγγλίας, Sajid Javid, δήλωσε αναφορικά με τους ευρωπαίους κατοίκους που εγκαταστάθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν τη συμφωνία Brexit:«Εκτιμούμε ιδιαίτερα τη συμβολή σας στη χώρα μας. Με ή χωρίς συμφωνία, θέλουμε να παραμείνετε και θα προστατεύσουμε τα δικαιώματά σας».
Δεδομένων των παραπάνω μεταρρυθμίσεωνείναι κρίσιμο να καταγραφούν οι κατηγορίες μεταναστών που θα επηρεαστούν από τη συμφωνία Brexit. Οι Financial Timesαπαριθμούν 13 κατηγορίες ανθρώπων που κινδυνεύουν να χάσουν τα δικαιώματά τους μετά την αποχώρηση. Τις πρώτες θέσεις της κατάταξης καταλαμβάνουν οι μη-μόνιμοι κάτοικοι, όσοι δηλαδή ζουν στη Βρετανία λιγότερο από πέντε χρόνια, αλλά και οι συγγενείς των μη-βρετανών μόνιμων κατοίκων της χώρας που εκτιμάται πως θα δυσκολεύονται να μετακινηθούν με την ίδια ευκολία στη Βρετανία και θα επιβαρύνονται με χρηματικά τέλη για βίζα και τεστ αγγλικών. Το νέο αυστηρό καθεστώς επηρεάζει, επιπλέον, και πολίτες χωρών που δεν είναι μέλη της ΕΕ, όπως επίσης και συζύγους ευρωπαίων μεταναστών που προέρχονται από κράτη εκτός ΕΕ.
Στους περίπου 4 εκατομμύρια ευάλωτους μετανάστες ανήκουν, ταυτόχρονα, οι φοιτητές από τη στιγμή που θα χάσουν αυτή τους την ιδιότητα. Σήμερα, οι ευρωπαίοι φοιτητές στη Βρετανία δικαιούνται να εργαστούν αμέσως μετά το τέλος των σπουδών τους ή να φοιτήσουν σε άλλο βρετανικό πανεπιστήμιο με μειωμένα δίδακτρα. Μετά το Brexit, ενδέχεται να αντιμετωπιστούν με ανάλογο τρόπο με τους μη ευρωπαίους φοιτητές, χωρίς διευκολύνσεις, ή και να εγκαταλείψουν τη χώρα. Οι άνεργοι καταλαμβάνουν, παράλληλα, μία ακόμη θέση στην κατάταξη των Financial Times, αν και οι προϋποθέσεις παραμονής τους στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι λιγότερο πιθανό να αλλάξουν.Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, το δικαίωμα να παραμείνει κάποιος σε μία ξένη χώρα περιορίζεται στους τρεις έως έξι μήνες, κανονισμός που ενδέχεται να τροποποιηθεί από τη συμφωνία Brexit. Λόγος, τέλος, γίνεται τόσο για μετανάστες με ελλιπή δικαιολογητικά ήαμαυρωμένο ποινικό μητρώο, όσο και για ευρωπαίους συνταξιούχους οι οποίοι είναι πιθανό να συναντήσουν εμπόδια κατά την είσπραξη της σύνταξής τους από το κράτος από το οποίο την δικαιούνται εντός της Μεγάλης Βρετανίας.
Η επιμονή της κυβέρνησης Μέι να εφαρμόσει το παραπάνω σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης την φέρνει αντιμέτωπη με τις ηχηρές αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αγωνίζεται έτσι ώστε, ακόμα και μετά την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ευρωπαϊκή «οικογένεια», όλοι ανεξαιρέτως οι μετανάστες να παραμείνουν υπό τον ευρωπαϊκό νόμο, διατηρώντας τη δυνατότητα προσφυγής στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Η αντίδραση της βρετανικής πλευράς έγκειται στο γεγονός ότι η εφαρμογή των αιτημάτων της ΕΕ θα εξασφαλίσει στους Ευρωπαίους υπηκόους εντός του Ηνωμένου Βασιλείου περισσότερα δικαιώματα από τους βρετανούς πολίτες. Συνεπώς, παρά την αρχική «γενναιόδωρη προσφορά» της κυβέρνησης για την παροχή στους ευρωπαίους κατοίκους της χώρας δικαιωμάτων «σχεδόν ισοδύναμων με εκείνα που απολαμβάνουν οι Βρετανοί πολίτες», εκείνοι χάνουν το δικαίωμα να προστατεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, να φέρουν μαζί τους τα μέλη της οικογένειάς τους, και να διατηρήσουν την πενταετή βίζα εργασίας σε περίπτωση που αποφασίσουν να εγκαταλείψουν τη ΜεγάληΒρετανία για να εργαστούν στο εξωτερικό.
Συνοψίζοντας, είναι κατανοητό πως στην παρούσα φάση, οι αλλαγές και οι κίνδυνοι λόγω του Brexit δεν είναι απόλυτα σαφείς και σίγουρα δεν περιορίζονται αποκλειστικά στο «γήπεδο» της Βρετανίας, αλλά και ευρύτερα. Το ενδεχόμενο αδυναμίας επίτευξης συμφωνίας ανάμεσα στην κυβέρνηση του Συντηρητικού Κόμματος και τις Βρυξέλλες με επακόλουθο την απουσία επίσημου νομικού καθεστώτος για τους ευρωπαίους μετανάστες στη Βρετανία μετά την έξοδο, κλυδωνίζει τη Γηραιά Ήπειρο και αποδεικνύει πως ένα σαφέστερο και ολοκληρωμένο μεταναστευτικό σύστημα οφείλει να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων.
Πηγές
Βέργος Κων/νος, Ποιες είναι οι επιπτώσεις του Brexit για Αγγλία και παγκοσμίως, Liberal,Ιούνιος 27, 2016. Διαθέσιμο σε http://www.liberal.gr/arthro/60610/apopsi/k–bergos/poies–oi–epiptoseis–tou–brexit–gia–agglia–kai–pagkosmios.html
Βρετανία: Οι νέοι κανόνες για τους μετανάστες μετά το Brexit, Euronews, Δεκέμβριος 20, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://gr.euronews.com/2018/12/20/vretania-oi-neoi-kanones-gia-tous-metanastes-meta-to-brexit
Έτσι θα γίνεται η μετανάστευση μετά το Brexit, Newsit, Οκτώβριος 2, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://www.newsit.gr/kosmos/etsi-tha-ginetai-i-metanasteysi-meta-to-brexit/2628395/
Μέι: Μετά το Brexit οι Ευρωπαίοι θα αντιμετωπίζονται όπως όλοι οι μετανάστες, News 24.7, Οκτώβριος 2, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://www.news247.gr/kosmos/mei–meta–to–brexit–oi–eyropaioi–tha–antimetopizontai–opos–oloi–oi–metanastes.6653664.html
Ποια δικαιώματα θα χάσουν οι Ευρωπαίοι μετά το Brexit, Reader.gr, Ιούνιος 27, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://www.reader.gr/news/diethni/poia-dikaiomata-tha-hasoyn-oi-eyropaioi-meta-brexit
Ποιοι μετανάστες είναι αυτοί που θα επηρεαστούν από το Brexit, Huffpost, Ιούνιος 20, 2017. Διαθέσιμο σεhttps://www.huffingtonpost.gr/2017/06/20/diethnes-metanastes-brexit_n_17226034.html
Assessing the impact of the UK’s withdrawal from the EU on regions and cities in EU27, European Committee of the Regions, 2018. Διαθέσιμο σε https://cor.europa.eu/Documents/Migrated/news/impact-brexit.pdf
Brexit: Δείτε τι θα αλλάξει στη ζωή μας αν η Βρετανία βγει εκτός Ε.Ε., News Bomb, Ιούνιος 18, 2016. Διαθέσιμο σεhttps://www.newsbomb.gr/kosmos/story/706009/brexit-deite-ti-tha-allaxei-sti-zoi-mas-an-i-vretania-vgei-ektos-e-e#ixzz5Bb6qZHu9
Brexit and Migration, Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs, European Parliament, Οκτώβριος, 2018.Διαθέσιμο σεhttp://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2018/608835/IPOL_STU(2018)608835_EN.pdf
Charlie Cooper, UK to ‘control the numbers and type of people’coming in after brexit, Politico, Δεκέμβριος 19, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://www.politico.eu/article/uk–publishes–post–brexit–immigration–plan/
EU Migration, Welfare Benefits and EU Membership, The Migration Observatory, Μάιος2, 2016. Διαθέσιμο σεhttps://migrationobservatory.ox.ac.uk/resources/reports/eu-migration-welfare-benefits-and-eu-membership/
What would UK immigration policy look like after Brexit?, The Migration Observatory, Ιούνιος 9, 2016. Διαθέσιμο σεhttps://migrationobservatory.ox.ac.uk/resources/commentaries/uk–immigration–policy–look–like–brexit/
Unsettled Status? Which EU Citizens are at Risk of Failing to Secure their Rights after Brexit?,The Migration Observatory, Απρίλιος 12, 2018. Διαθέσιμο σεhttps://migrationobservatory.ox.ac.uk/resources/reports/unsettled-status-which-eu-citizens-are-at-risk-of-failing-to-secure-their-rights-after-brexit/