γράφει η Θεοδώρα Βουνίδη
Το ΝATO ως εγγυητής της μετασοβιετικής λιθουανικής ανεξαρτησίας
Η Λιθουανία απέκτησε την ανεξαρτησία της στις 11 Μαρτίου 1990, ένα χρόνο πριν από την επίσημη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, και έγινε η πρώτη σοβιετική δημοκρατία που ανακήρυξε την ανεξαρτησία της. Από τότε, η χώρα αγωνίζεται διαρκώς ώστε να απαλλαγεί από την Ρωσική επιβολή και την συσχέτιση της με τα ρωσικά Power Politics στην Ανατολική Ευρώπη. Έχει γίνει μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και έχει υπάρξει δραστήριο μέλος σε συνεδριάσεις, αποστολές και επιχειρήσεις στο πλαίσιο τους.
Την ίδια στιγμή, η Λιθουανία δεν διαθέτει ισχυρό στρατό, αλλά μονάχα μία μικρή στρατιωτική δύναμη η οποία αριθμεί περίπου 15.000 ενεργό προσωπικό, το οποίο μπορεί να υποστηριχθεί και από τις εφεδρικές δυνάμεις. Για τον λόγο αυτό, έγινε εκ νέου υποχρεωτική η στρατιωτική θητεία ώστε να μπορεί να υποστηριχθεί οποιαδήποτε στρατιωτική αποστολή. Παρόλα αυτά, η μικρή και ισχνή σε εξοπλισμό και τεχνικά χαρακτηριστικά λιθουανική στρατιωτική δύναμη δεν είναι σε θέση να αποτρέψει από μόνη της την Ρωσία, και γι’ αυτό η συμβολή του ΝΑΤΟ, αλλά και δευτερεύοντος της ΕΕ, αποτελεί βαρυσήμαντο παράγοντα για την διεθνή ασφάλεια στην περιοχή.
Οι Βαλτικές χώρες ζητούν να εξαιρεθούν από την επωνυμία «μετασοβιετικές» αφού, όπως τόνισαν οι αρμόδιοι υπουργοί, κρίνεται ως όρος προσβλητικός ο οποίος συνδέεται άμεσα με την Ρωσία. Τα τελευταία χρόνια, οι χώρες αυτές έχουν υιοθετήσει μία πολιτική «δυτικοποίησης» και «εξευρωπαϊσμού» . Αυτό σημαίνει πως βλέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τον σημαντικότερο πολιτικό τους σύμμαχο, και το ΝΑΤΟ ως τον σημαντικότερο αμυντικά. Η τάση αυτή, συνδέεται στενά με τα σημαντικά οφέλη που η ΕΕ και το ΝΑΤΟ προσφέρουν στις χώρες μέλη στον οικονομικό και πολίτικό τομέα, καθώς επίσης και στον τομέα της ασφάλειας.
Το κλίμα φόβου που έχει δημιουργηθεί στη περιοχή μετά την Ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας εντείνεται τελευταία με την νέα επιθετική ρωσική πολιτική και καθιστά επιτακτική την ανάγκη αρωγής του ΝΑΤΟ. Στην ουσία, η συνδρομή του στην στρατιωτική ανάπτυξη της χώρας κρίνεται απαραίτητη για την διατήρηση της Λιθουανικής ανεξαρτησίας.
Η Λιθουανία, μπροστά στο Ρωσικό κίνδυνο, ζητά από το ΝΑΤΟ να ενισχύσει τις Βαλτικές χώρες, μέσω της στρατιωτικής του παρουσίας. Ήδη, εγκεκριμένοι αξιωματούχοι των ειδικών δυνάμεων και του στρατού του ΝΑΤΟ έχουν καταφτάσει, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για να εκπαιδεύσουν τον τακτικό στρατό της Λιθουανίας. Την ίδια στιγμή, και σύμφωνα με τις υπηρεσίες πληροφοριών της Λιθουανίας, η Ρωσία έχει αυξήσει επίσης τη στρατιωτική παρουσία της στην περιφέρεια του Καλίνινγκραντ από πέρυσι. Ο νέος ρωσικός εξοπλισμός περιλαμβάνει ένα μαχητικό Su-30 και πυραυλικά συστήματα, που μπορούν να στοχεύσουν πλοία σχεδόν σε κάθε σημείο της Βαλτικής θάλασσας και αυτό – σύμφωνα με τις Λιθουανικές πηγές – είναι το σημάδι πως το ΝΑΤΟ χρειάζεται να ακολουθήσει μία πιο ενεργή δραστηριότητα στην περιοχή.
Έτσι, πολλές είναι οι στρατιωτικές ασκήσεις που λαμβάνουν χώρα στα εδάφη της Λιθουανίας, με την κυβέρνηση να καλεί την Εσθονία και την Λετονία να συμμετέχουν στις ασκήσεις από κοινού. Μετά από αίτημα των κρατών της Βαλτικής και της Πολωνίας, το ΝΑΤΟ έχει πλέον κλιμακώσει την αεροπορική και ναυτική του παρουσία στην περιοχή.
Στις 3 Μαΐου, ξεκίνησε η άσκηση Saber Strike 2018 με επίσημη τελετή κοντά στο Αμυντικό Επιτελείο των Λιθουανικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Βίλνιους. Στην άσκηση για την ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας θα συμμετέχουν περίπου 18.000 στρατιώτες από 19 χώρες που εκπαιδεύονται στη Λιθουανία, την Εσθονία, τη Λετονία και την Πολωνία. Το τμήμα στη Λιθουανία θα περιλαμβάνει μέχρι 6.600 αμερικανικά στρατεύματα. Ο αρχηγός του Αμυντικού Προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων της Λιθουανίας, ο στρατηγός Vitalijus Vaikšnoras τόνισε ότι το Exercise Saber Strike 2018 ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για Λιθουανικά και συμμαχικά στρατεύματα να ελέγξουν το επίπεδο της επιχειρησιακής τους ετοιμότητας σε περίπτωση κρίσης.
Η Λιθουανία προσβλέπει στην στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, ενώ η Γερμανία αποτελεί μάλιστα, σύμμαχο με ειδική σημασία για την Λιθουανία στο πλαίσιο της συμμαχίας. Συγκεκριμένα, η Γερμανία ήταν το πρώτο κράτος που ανέλαβε την ευθύνη για την εφαρμογή του αποτρεπτικού μέτρου που συμφωνήθηκε κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Βαρσοβίας και αποφάσισε να λειτουργήσει ως ηγετικό στη διαμόρφωση μιας ομάδας μάχης για το Forward Presence Battalion Battle Group του ΝΑΤΟ στην Λιθουανία, στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων ρωσικών προκλήσεων. Η συμβολή της Γερμανίας στην ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων της Λιθουανίας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Είναι, επίσης, ένας μακροχρόνιος και στενός εταίρος της Λιθουανίας στην αναβάθμιση των ένοπλων δυνάμεων και του στρατιωτικού της εξοπλισμού
Μπροστά στην Ρωσική απειλή, η Λιθουανία ζητά από το ΝΑΤΟ και τις Η.Π.Α. την εγκατάσταση Patriot στα εδάφη της, αφού, σύμφωνα με την πρόεδρο Dalia Grybauskaitė, η κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στη Λευκορωσία μόλις 40 χιλιόμετρα μακριά από τη Βίλνα μπορεί να μην αφορά άμεσα τις περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ, εγείρει σοβαρούς προβληματισμούς όμως, στην δική της χώρα, ιδιαίτερα μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας.
Όπως, λοιπόν απορρέει από τα παραπάνω, η παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή κρίνεται ως αναγκαία από κράτη όπως η Λιθουανία, η οποία με την στήριξη της Συμμαχίας αξιώνει πως δεν θα ενταχθεί στα ‘’θύματα’’ της Ρωσικής τάσης προς επέκταση, όπως συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν με την Γεωργία και την Ουκρανία.
Πηγές:
- www.newbeast.gr, Στολτενμπεργκ: Το ΝΑΤΟ δεν θα ενισχύσει την παρουσία του στη Βαλτική, 19/04/2018
- www.capital.gr, Γιατί οι χωρες της Βαλτικής θέλουν να μετακινηθούν σε άλλο τμήμα της Ευρώπης, Leonid Bershidsky,11/01/2017
- www.cnn.gr,Δεν ενισχύεται η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στη Βαλτική, 19/04/2018
- www.euronews.com, Λιθουανία: Προετοιμασίες για πόλεμο πόλεων, λόγω ρωσικής απειλής, Konstantinos Tsellos, 31/08/2016
- www.europa.euΣτοιχεία για την Λιθουανία στην ΕΕ, διαρκώς ενημερωμένα στοιχεία
- Www.kariuomene.kam.It, NATO Enhanced Forward Presence,
- www.onalert.gr, ΝΑΤΟ: Την ανάπτυξη συστημάτων Patriot στην Βαλτική ζητα η Λιθουανία, 07/07/2018, UAWIRΕ
- www.nato.int, Lithuania hosts arms control inspectors from Russia and Belarus, 11/06/2018
- www.naftemporiki.gr, Λιθουανία: Η Ρωσία έχει δυνατότητα επίθεσης στη Βαλτική σε 24 ώρες