Γράφει ο Μάνος Καρακόλιος
Είναι γεγονός πως η έννοια της ήπιας ισχύος, που δημιουργήθηκε από τον Joseph Nye το 1990, επηρέασε σε μέγιστο βαθμό την Κινεζική Ακαδημαϊκή Κοινότητα καθώς και την πολιτική ηγεσία. Ο Wang Huning θεωρείται ο εισηγητής των γραπτών του Nye στην Κίνα το 1993. Σύμφωνα με τον Huning, η ήπια ισχύς είναι ο πολιτισμός που αντιπροσωπεύει τη δύναμη μιας χώρας. Τόσο η Ελλάδα, όσο και η Κίνα διαθέτουν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς στον κόσμο.
Επιπρόσθετα, τονίζει ότι η ήπια ισχύς έγινε γνωστή στην κοινωνία για την ειρηνική ανάπτυξη της χώρας ανά τους αιώνες, η οποία μπορεί να περιγραφεί ως μια «ήπια δύναμη με Κινεζικά χαρακτηριστικά». Η Κινεζική πολιτισμική δύναμη είναι ριζικά διαφορετική από αυτή που o Joseph Nye όρισε το 1990, από την άποψη της αρχής του προσανατολισμού του ανθρώπου, των κατηγοριών του, των κύριων περιοχών του και των βασικών προβλημάτων του. Μια από τις βασικές διαφορές που έθιξε ο Zhang το 2017, αφορά τη σύλληψη της κουλτούρας που είναι εγγενής στην έννοια της ήπιας δύναμης και η οποία είναι μόνο ένα από τα στοιχεία της, μαζί με τα Κινεζικά ιδεώδη και την πολιτική. Από την άλλη πλευρά, ο ορισμός του Nye είναι αυστηρός και καθορίζει πως δεν υπάρχουν πολιτικές αξίες ή ισχυρές εξωτερικές πολιτικές χωρίς ιστορία και πολιτισμό. Ως εκ τούτου, στην Κίνα, ο πολιτισμός θεωρείται η καρδιά και η ψυχή της ήπιας ισχύος καθώς και ένας από τους βασικότερους πόρους για την κρατική εξουσία.
Ο πολιτισμός γενικότερα θεωρείται ένα σημαντικό εργαλείο για τη διασφάλιση της ενότητας και της προαγωγής του πνεύματος ενός κυρίαρχου, υπεύθυνου και αξιόπιστου έθνους. Ως αποτέλεσμα της αυξημένης πολιτισμικής δύναμης, η Κινεζική κουλτούρα περιλαμβάνει τις αξίες του Μαρξισμού και του Σοσιαλισμού ως κύρια χαρακτηριστικά της, καθώς και στοιχεία της Δυτικής κουλτούρας που μεταφέρθηκαν και προσαρμόστηκαν στο πολιτιστικό της σύστημα. O Breslin, Καθηγητής Πολιτικής και Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Warwick στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπογράμμισε τη σημασία της προώθησης της ιστορίας και του πολιτισμού για την Κινεζική ήπια ισχύ, επισημαίνοντας ότι η ιστορία της χώρας είναι από τις αρχαιότερες του πλανήτη και καθοριστικής σημασίας για την διάδοση του παγκόσμιου ανθρωπιστικού ιδεώδους.
Επομένως, για να οικοδομηθεί μια σταθερή βάση για το έθνος, η Κίνα πρέπει να εμβαθύνει τις μεταρρυθμίσεις της στο πολιτικό της σύστημα και να προωθήσει το Σοσιαλιστικό της πυρήνα, με τις αξίες του και με την προώθηση της πολιτιστικής βιομηχανίας με μια σειρά δράσεων όπως τα διεθνή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα ακαδημαϊκά προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών, τις διεθνείς πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκθέσεις και τα πολιτιστικά Ινστιτούτα ανά τον κόσμο.
Η επέκταση και η διεθνοποίηση των Κινεζικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης πραγματοποιήθηκαν προκειμένου να διαδοθεί παγκοσμίως η Κινεζική ιστορία και να μειωθεί η διαφορά μεταξύ της πραγματικής εικόνας της Κίνας και της αντίληψης του υπόλοιπου κόσμου για τη χώρα. Ακόμη, η Κινεζική κινηματογραφική βιομηχανία διαθέτει τεράστια επενδυτικά στοιχεία, με τον μεγαλύτερο αριθμό κινηματογραφικών αιθουσών στον κόσμο, προσελκύοντας έτσι την προσοχή του Αμερικανικού κινηματογράφου και άλλων παγκόσμιων φορέων. Από την άλλη πλευρά, προκειμένου να προστατευθεί ο συγκεκριμένος τομέας της αγοράς, η κυβέρνηση της Κίνα επέβαλε ένα σύστημα ποσοστώσεων που περιορίζει τον αριθμό των μεγάλων ξένων ταινιών ετησίως. Ένας τρόπος παράκαμψης αυτού του περιορισμού είναι μέσω της διεθνούς συμπαραγωγής. Επομένως, η συμπαραγωγή μεταξύ Κινεζικών και Αμερικανικών εταιριών ταινιών έχει γίνει όλο και συχνότερη, μεταξύ των ετών 2002 – 2013, με περίπου 40 συμπαραγωγές ταινιών ετησίως.
Αυτός ο κρατικός έλεγχος από την πλευρά της Κίνας, στοχεύει τόσο στην αποφυγή αρνητικών παραστάσεων της χώρας στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Η διπλή λειτουργία της Κινεζικής Πολιτιστικής Διπλωματίας έγκειται στη θεμελιώδη στρατηγική για την αντιστάθμιση της πολιτιστικής ηγεμονίας των Δυτικών χωρών στην Ασία, για την εξισορρόπηση του πολιτιστικού εκσυγχρονισμού και την «Εκδυτικοποίηση» μέσα στην Κίνα, διατηρώντας ταυτόχρονα την ασφάλεια και την πολιτιστική συνοχή μέσα στην ενδοχώρα.
Τα Ινστιτούτα Κομφούκιος, με τη σειρά τους, είναι τα σημαντικότερα κατά τη γνώμη μου, επιτεύγματα Πολιτισμικής Διπλωματίας, καθώς και η πιο ορατή εκδήλωση διάδοσης της γλώσσας και του πολιτισμού παγκοσμίως. Σύμφωνα με το καταστατικό δημιουργίας τους, μπορούν να διαθέτουν πολλές διαφορετικές μορφές, με ευελιξία ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας. Όσον αφορά τη λειτουργία τους, τα Ινστιτούτα επικεντρώνονται στη διδασκαλία της Κινεζικής γλώσσας και του πολιτισμού, παρέχοντας πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα ανταλλαγής και ενίσχυσης των δεσμών με άλλα έθνη, καθώς και τη προώθηση της πολυπολιτισμικότητας, με σκοπό την οικοδόμηση ενός περισσότερο αρμονικού κόσμου. Πρόσφατες μελέτες έχουν αναλύσει τον τρόπο με τον οποίο η δημιουργία των Ινστιτούτων επηρέασε την αντίληψη των άλλων χωρών για την Κίνα. Πρέπει να τονιστεί ότι το άνοιγμα εκατοντάδων νέων Ινστιτούτων, σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες διεθνείς πρωτοβουλίες «branding», ενίσχυσε την πολιτιστική επιρροή της χώρας.
Συμπερασματικά, η χρήση της Πολιτιστικής Διπλωματίας ως μέσου διεθνούς επιρροής, έχει οδηγήσει σε αυξανόμενες επενδύσεις στον τομέα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, του κινηματογράφου και των Ινστιτούτων Γλώσσας και Πολιτισμού. Η Κινεζική κυβέρνηση έχει αναγνωρίσει την ανάγκη της παγκοσμιοποίησης και της διεθνούς συνεργασίας για να ενισχύσει την παρουσία της σε διεθνή κλίμακα. Γενικότερα όμως η Πολιτισμική Διπλωματία θεωρήθηκε ως ένα μείζον εργαλείο για να αφοπλίσει τις εντάσεις και να δημιουργήσει ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για την ομαλή ένταξη της Κίνας στο Διεθνές σύστημα. Επομένως, η έννοια της Κινεζικής Πολιτιστικής Διπλωματίας είναι διττή, διότι εκτός από τη διάδοση της Κινεζικής κουλτούρας στο εξωτερικό, η χώρα στοχεύει παράλληλα στην πολιτιστική ασφάλεια και την εγχώρια κοινωνική συνοχή.
Στο εσωτερικό όμως, η έννοια του κράτους είναι συνυφασμένη με τη μορφή παρέμβασης και λογοκρισίας, η προβολή και η ευρύτητα της έννοιας του πολιτισμού επικρίνεται ως ιδεολογική και η Κινεζική Δημόσια Διπλωματία θεωρείται ως «προπαγάνδα» της χώρας στο εξωτερικό. Ως εκ τούτου, από ακαδημαϊκή άποψη, έχει υποστηριχθεί ότι η εννοιολογική κατανόηση και οι διαφορές στην προσέγγιση θα μπορούσαν να εξομαλυνθούν, με την ανάλυση της Κινεζικής Πολιτιστικής Διπλωματίας περισσότερο αντικειμενικά και ρεαλιστικά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι αντιλήψεις τους για την Κινεζική Πολιτιστική Διπλωματία, παραμένουν ασαφείς και ακανόνιστες. Ωστόσο, η Κινεζική κυβέρνηση θα συνεχίσει να ενεργεί προς τη διάδοση του πολιτισμού και των αξιών του Κινεζικού λαού, με στόχο τη σταθερότητα και τη συνεργασία, τόσο σε εγχώριο, όσο και σε διεθνές επίπεδο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
“1 Million Strong.” US China Strong. http://100kstrong.org/initiatives/1-million-strong/
“1940 Statement of Principles on Academic Freedom and Tenure.” Reports & Publications. Washington, DC: American Association of University Professors. https://www.aaup.org/report/1940-statement-principles-academic-freedom-and-tenure
Allen-Ebrahimian, B., E. Groll, and R. Gramer. “New House bills take aim at foreign propaganda.” Foreign Policy, March 20, 2018. http://foreignpolicy.com/2018/03/20/newhouse-bill-takes-aim-at-foreign-propaganda-russia-today-foreign-agent-manafort-fara/
Breslin, S. “A hard-bitten pursuit of soft power.” In Bridging the trust divide: cultural diplomacy and fostering understanding between China and the West, edited by H. Anheier and B. Lorentz. Berlin: Stiftung Mercator GmbH, 2012.
Cao, Q. “The language of soft power: mediating socio-political meanings in the Chinese media.” Critical Arts: South-North Cultural and Media Studies, 25, no. 2 (2011): 7-24. doi: https://doi.org/10.1080/02560046.2011.552203
Flew, T. “Entertainment media, cultural power, and post-globalization: the case of China’s international media expansion and the discourse of soft power.” Global Media and China 1, no. 4 (2016): 278-294. doi: https://doi.org/10.1177/2059436416662037
Gagliardone, I. “China as a persuader: CCTV Africa’s first steps in the African mediasphere.” Ecquid Novi: African Journalism Studies 34, no. 3 (2013): 25-40. doi: https://doi.org/10.1080/02560054.2013.834835
Gerring, J. “What is a case study and what is it good for?” American Political Science Review 98, no. 2 (2004): 341-354. doi: https://doi.org/10.1017/S0003055404001182
Gil, J. “China’s cultural projection: a discussion of the Confucius Institutes.” China: An International Journal 13, no. 1 (2015): 200-226.
Gil, J. Soft Power and the worldwide promotion of Chinese language learning: the Confucius Institute project. Bristol: Blue Ridge Summit, 2017.
Glaser, B. S., and M. E. Murphy. “Soft power with Chinese characteristics.” In Chinese soft power and its implications for the United States: competition and cooperation in the developing world: a report of the CSIS smart power initiative, edited by C. McGiffert, 10-26. Washington, DC: CSIS, 2009.
Hartig, F. Chinese public diplomacy: the rise of the Confucius Institute. London:Routledge, 2015.
Hartig, F. “How China understands public diplomacy: the importance of national image for national interests.” International Studies Review 18, no. 4 (2016): 655-680. doi: https://doi.org/10.1093/isr/viw007
Hartig, F. “China Daily: Beijing’s global voice?” In China’s media go global, edited by D. K. Thussu, H. Burgh, and A. Shi. London: Routledge, 2018.
Hayot, E. “Interview with Elizabeth Redden: another Confucius Institute to close.” Inside Higher Ed, October 1, 2014. https://www.insidehighered.com/quicktakes/2014/10/01/another-confucius-institute-close
“Hollywood’s dangerous obsession with China.” LA Times, October 07, 2016.
http://www.latimes.com/opinion/op-ed/la-oe-daly-hollywood-20161007-snap-story.html