Η Ιταλία και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Γράφει ο Ηλίας Λουκαΐτης

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ως βασικό της στόχο, η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι και το 2050, γεγονός που θα επωφελήσει τους πολίτες της στο έπακρο. Η χρήση ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές θα μπορέσει να μειώσει την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και να περιορίσει την εξάρτηση απο την αγορά ορυκτών καυσίμων. Για την επίτευξη αυτού του σκόπου κάθε Κράτος-Μέλος της Ένωσης προσπαθεί εθνικά και κοινοτικά με διαφορετικά μέτρα και εναλλακτικές να προωθήσει τον σκοπό αυτό.

  Η Ιταλία, η οποία είναι εκ των σημαντικοτέρων κρατών-μελών της Ευρωπαΐκής ΄Ενωσης έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για την πρόοδο των ΑΠΕ τα τελευταία 20 χρόνια. Είναι μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης Ενέργειας από το 1973 και αποτελεί τον τέταρτο μεγαλύτερο καταταναλώτη ενέργειας στην Ευρώπη. Τα  3/4 της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας προέρχονται κυρίως από το πετρέλαιο και από άλλα υγρά καύσιμα. Η κατανάλωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς ενώ το 2004 πλησίαζε το 6,3%, το 2016 έφτασε το 17,4%. Από το 2015 και μετά, η Ιταλία κυμαίνεται κοντά στο 17% με 18% όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, φτάνοντας έτσι από νώρις τον στόχο που είχε τέθει για το 2020, ο οποίος ήταν το 17%. Συγκεκριμένα, στο διάστημα 2000 – 2019, παρατηρείται μια θεαματική άνοδος στη χρήση των ΑΠΕ, από 2,19% σε 17,9%. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί μέχρι το 2030 η χρήση των ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας να φτάσει στο 32%. Επίσης, τα βιοκαύσιμα και τα απόβλητα αποτελούν το 9,7%, η γεωθερεμική ενέργεια το 3,6%, η υδροενέργεια το 2,5%, η ηλιακή ενέργεια το 1,6% και η αιολική το 0,8 %. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η αιολική ενέργεια από το 2005 μέχρι και το 2015 αυξήθηκε κατά 63,7%, ενώ η αιολική κατά 21,6%. Η Ιταλία, στην διανομή ηλιακής ενέργειας για την παραγώγη ηλεκτρισμού, ήταν η χώρα με τα υψηλότερα ποσοστά. Ακόμα, η κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Ιταλία το 2017 ξεπέρασε τις 300 δισεκατομμυρίες KWH, ενώ η παραγωγή ηλεκτρισμού στην Ιταλία το 2019 ήταν 279 Twh, που αντιστοίχει στο 8% της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρώπη.

    Στην Ιταλία υπάρχουν 6 όργανα τα οποία επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες για την υλοποίηση των πολιτικών σχετικά με τις ΑΠΕ. Το Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης έχει ως κύρια αρμοδιότητα του την υλοποίηση γενικής ενεργειακής πολιτικής, ενώ το Υπουργείο για το Περιβάλλον, την Γη και την Θάλασσα εκπονεί πολιτικές αναφορικά με την κλιματική αλλαγή. Το Υπουργείο Γεωργίας, Τροφίμων και Δασοκομίας αποφασίζει για τις γενικές κατευθύνσεις για τους τομείς αυτούς σε εθνικό, αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο. Το Gestore Servizi Εnergetici σχετίζεται αποκλειστικά με την ανάπτυξη των ΑΠΕ και παίρνει πρωτοβουλίες για την παραγωγή τους. Ο Εθνικός Οργανισμός για νέες τεχνολογίες, ενέργεια και σταθέρη οικονομική ανάπτυξη έχει κυρίως ρόλο ερευνητικό και ψάχνει για νέες πρωτοπορίες. Τέλος, η Terna είναι υπεύθυνη για την μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας σε όλο το εθνικό έδαφος και δημιουργήθηκε λόγω της φιλελευθεροποίησης της ηλεκτρικής αγοράς το 1999.

    Την αρμοδιότητα για την ενεργειακή πολιτική τη μοιράζεται η κυβέρνηση και οι τοπικές κοινωνίες. Σύγκεκριμένα, το Διάταγμα υπ’αριθμ. 112/1998 καθιστά τις περιοχές υπεύθυνες για διοικητικά καθήκοντα αναφορικά με την ενέργεια. Ακόμα, ο συνταγματικός νόμος υπ’αριθμ. 3/2001 αναφέρει ότι το κράτος κατέχει τη  νομοθετική εξουσία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών, ενώ οι περιοχές έχουν κυρίως διοικητικές αρμοδιότητες. Η Ιταλία επίσης, ακολουθεί την οδηγία της Ε.Ε υπ’αριθμ. 2008/28/Ε.Σ, σύμφωνα με την οποία κάθε κράτος-μέλος οφείλει να εκπονήσει ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τον περιορισμό ρύπων και την προώθηση καθαρότερης μεταφοράς των πολιτών. Σύμφωνα με την ίδια οδηγία, στην η Ιταλία, η κατάναλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θα πρέπει να φτάσει στο 17%, μέχρι και το 2020. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η Ιταλία το 2010 κατέθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ, όπου τέθηκαν συγκεκριμένοι στόχοι και μέτρα προς επίτευξη. Ακόμα, το 2013 κατατέθηκε η Εθνική Στρατηγική Ενέργειας, η οποία έβαζε ως μακροχρόνια στόχευση για το 2020 το 19% ή 20% για την χρήση των ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια. Ένας επιπλέον στόχος που τέθηκε ήταν η χρήση των ΑΠΕ στις συγκοινωνίες να φτάνει το 10%. Στην ηλιακή ενέργεια, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι το τέλος του 2015 θα επενδύονταν περίπου 5,8 δισεκατομμύρια για άλλες τεχνολογίες και για τον λόγο αυτό, εκδόθηκε στις 6 Ιούλιου του 2012 υπουργικό διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο ένας υποστηρικτικός μηχανισμός θα αντικαθιστούσε όλες τις μορφές μη ηλιακών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Αρκέτες ήταν οι νομοθετικές πράξεις που έλαβε η Ιταλία για την προώθηση των ΑΠΕ, καθώς και με την συμμόρφωση της με τις οδηγίες και τους κανονισμούς της Ένωσης. Αρχικά η απλή εξουσιοδότηση είναι μια διαδικασία που εισήχθη από το Διάταγμα υπ’αριθμ 287/2003, που είναι σύμφωνο με την Οδηγία 2001/77/Ε.Σ για εξουσιοδότηση παραγωγής ενέργειας από τις ΑΠΕ. Το Διάταγμα υπ’αριθμ. 28/2011 περιορίζει τον χρόνο δράσης της παραγώγης μεταξύ 90 και 120 ημερών. Η απλοποιημένη διαδικαστική εξουσιοδότηση που εισήχθη από το διάταγμα υπ’αριθμ. 28/2001 έχει ως σκοπό ν’αντικαταστήσει την έναρξη των δραστηριοτήτων. Μπορεί να εφαρμοστεί για την παραγωγή ανανεωσιμών πηγών και άλλων μορφών θερμικής ενέργειας. Το Διάταγμα 28/2011 ενθαρρύνει τις περιοχές της Ιταλίας να επεκτείνουν την εφαρμοσιμότητα των προγραμμάτων PAS για παραγωγή ενέργεια περισσότερο του 1.0 M.W. Περιέχει ακόμα διάταξη για την δημιουργία εθνικού δικτύου, το οποίο θα έχει πληφορίες σχετικά με τις ΑΠΕ αλλά και πληροφορίες σχετικά με τις διαδιακασίες που χρειάζονται να ακολουθηθούν για την δημιουργία μονάδων ανανεώσιμης ενέργειας. Η Ε.Ε το Δεκέμβριο του 2018 εξέδωσε την Οδηγία 2018/2001 η οποία αναφέρεται στον πρόγραμα <<Καθαρή Ενέργεια για τους Ευρωπαίους Πολίτες>>. Είναι ένα πρόγραμμα αρκετά φιλόδοξο, καθώς και με την προώθηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θέλει να καταστήσει την Ευρώπη ως παγκόσμιο Ηγέτη στον τομέα των ΑΠΕ αλλά και να την βοηθήσει να επιτύχει τον μακροχρόνιο στόχο της έως το 2050 και να γίνει η πρώτη ουδέτερα κλιματικά Ήπειρος. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται και Ιταλία και για την ενίσχυση των προαναφερθέντων στόχων εξέδωσε τον Νόμο υπ’αριθμ. 160  στις 27 Δεκεμβρίου 2019 όπου ουσιαστικά προωθεί την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Επίσης, οι νόμοι 141 της 12^ης Δεκεμβρίου 2019 και το Διάταγμα Νόμου υπ’αριθμ. 111 της 14^ης Οκτωβρίου 2019 οδήγησαν στην δημιουργία της Διυπουργικής Επιτροπής Οικονομικού Σχεδιασμού.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, βλέπουμε την σημασία της ενέργειας και των ΑΠΕ από το Άρθρο 194 της Συνθήκης για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Η ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε έχει ως στόχο να προωθεί την ανάπτυξη νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με σκοπό την καλύτερη ευθυγράμμιση και ενσωμάτωση των στόχων που σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος στο νέο σχεδιασμό της αγοράς. Επομένως, η Ιταλία από το 2005 μέχρι και σήμερα βλέπουμε, ότι έχει κάνει σημαντικά βήματα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Συγκεκριμένα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης του 2013 έθεσε ως βασική προτεραιότητα της ιταλικής κυβέρνησης την ανάπτυξη των ΑΠΕ, και ειδικότερα την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας, τομέας που βρίσκει την Ιταλία να κατέχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά. Μια σημαντική πρόκληση είναι πώς θα μπορέσει να κρατήσει σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές της ηλεκτρισμού, έτσι ώστε να μπορούν να είναι προσιτές προς τους Ιταλούς πολίτες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. The World Bank <<Energy use (kg of oil equivalent) per $1,000 GDP (constant 2017 PPP) – Italy>>, ανακτήθηκε από: https://data.worldbank.org/indicator/EG.USE.COMM.GD.PP.KD?end=2015&locations=IT&start=2000 (20.7.2020)
2. Share of modern renewable energy in total final energy consumption by sector, 2017-2023, ανακτήθηκε από : https://www.iea.org/data-and-statistics/charts/share-of-modern-renewable-energy-in-total-final-energy-consumption-by-sector-2017-2023 (22.7.2020)
3. International Environmental Agency <<Countries:Italy>>, ανακτήθηκε από: https://www.iea.org/countries/italy(24.7.2020)
4. US Energy Information Administration, ανακτήθηκε από: https://www.eia.gov/international/overview/country/ITA (17.7.20200
5. Italy’s National Energy Strategy: For a more competitive and sustainable energy, ανακτήθηκε από:  https://www.mise.gov.it/images/stories/documenti/SEN_EN_marzo2013.pdf (24.7.2020)
6. ITALY’S NATIONAL ENERGY STRATEGY 2017, ανακτήθηκε από: https://www.sviluppoeconomico.gov.it/images/stories/documenti/BROCHURE_ENG_SEN.PDF (25.7.2020)
7. Tracking DG7, ‘’Chapter 3:Renewable Energy’’, ανακτήθηκε από :  https://trackingsdg7.esmap.org/data/files/download-documents/04-sdg7-chapter3-renewableenergy_0.pdf (15.7.2020)
8. E.E., ‘’Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας’’, ανακτήθηκε από: https://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/el/FTU_2.4.9.pdf (20.7.2020)
9. Eurostat News release, ‘’ Share of renewable energy in the EU up to 18.0%’’, ανακτήθηκε από: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/10335438/8-23012020-AP-EN.pdf/292cf2e5-8870-4525-7ad7-188864ba0c29 (12.7.2020)

Πηγή Εικόνας: https://volton.gr/ananeosimes-piges-energeias-meros-1o/